Αύξηση δανείων: Νέα τάση στην Ευρωζώνη

Ανοδικά συνεχίζει να κινείται η χρηματοδότηση στις χώρες της ευρωζώνης. Οι τράπεζες, ανταποκρινόμενες στην ήδη αυξημένη ζήτηση για νέα δάνεια και χαλαρώνοντας παράλληλα τα κριτήρια πιστοδοτήσεων, άνοιξαν τους κρουνούς της χρηματοδότησης, παρέχοντας ρευστότητα στην αγορά.

Όπως διαπιστώνει σε νέα της έρευνα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η τάση για νέα δάνεια είναι εμφανής σε όλες τις κατηγορίες δανείων. Ειδικότερα, αυξημένη είναι η ζήτηση νέων στεγαστικών δανείων, λόγω του πλεονεκτήματος των χαμηλών επιτοκίων, αλλά και της μείωσης το περιθωρίου (spread).

Σύμφωνα με την έρευνα, το πρώτο τρίμηνο του έτους, τα κριτήρια των τραπεζών της Ευρωζώνης για χορηγήσεις δανείων σε επιχειρήσεις χαλάρωσαν σημαντικά. H καθαρή χαλάρωση (-8%) των κριτηρίων (των πιστωτικών κανόνων, όπως αποκαλούνται) ήταν ισχυρότερη από αυτή που προέβλεπαν οι τράπεζες στην προηγούμενη έρευνα, ενώ στο τελευταίο τρίμηνο του 2017 αυτά δεν είχαν μεταβληθεί. Επιπλέον, οι πιστωτικοί κανόνες για στεγαστικά δάνεια στα νοικοκυριά χαλάρωσαν περαιτέρω (-11% από -6%) και αυτοί για την καταναλωτική πίστη και άλλα δάνεια σε νοικοκυριά χαλάρωσαν ελαφρά (-3% από -1%). Και στις τρεις αυτές κατηγορίες δανείων ήταν η πίεση του ανταγωνισμού, η αντίληψη του κινδύνου και η ανοχή των τραπεζών στον κίνδυνο που οδήγησαν στη χαλάρωση των πιστωτικών κανόνων, ενώ το κόστος χρηματοδότησης των τραπεζών και οι περιορισμοί από τους ισολογισμούς τους δεν επηρέασαν σε γενικές γραμμές. Για το δεύτερο τρίμηνο του 2018, οι τράπεζες αναμένουν μία χαλάρωση των πιστωτικών κανόνων και για τις τρεις κατηγορίες δανείων.

Παράλληλα, σύμφωνα πάντα με την έρευνα της ΕΚΤ (April 2018 bank lending survey, BLS) στο πρώτο τρίμηνο του 2018 χαλάρωσαν και οι γενικοί όροι για όλες τις κατηγορίες των νέων τραπεζικών δανείων, κυρίως λόγω της μείωσης των μέσων περιθωρίων (επιτοκίου). Επιπλέον, μειώθηκαν τα περιθώρια (επιτοκίου) των τραπεζών για επιχειρηματικά και στεγαστικά δάνεια υψηλότερου κινδύνου.

Χαρακτηριστικό είναι ότι η ζήτηση δανείων συνέχισε να αυξάνεται για όλες τις κατηγορίες. Η αύξηση της ζήτησης επιχειρηματικών δανείων αποδόθηκε κυρίως στις επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, τη δραστηριότητα αναφορικά με συγχωνεύσεις και εξαγορές (M&A) εταιρειών και το γενικό επίπεδο των επιτοκίων. Η ζήτηση στεγαστικών δανείων συνέχισε να καθοδηγείται κυρίως από το χαμηλό γενικό επίπεδο επιτοκίων, την καταναλωτική εμπιστοσύνη και – σε μικρότερο βαθμό από ότι στο προηγούμενο τρίμηνο – από τις ευνοϊκές προοπτικές της στεγαστικής αγορά. Οι δαπάνες για διαρκή αγαθά, το χαμηλό γενικό επίπεδο επιτοκίων και η καταναλωτική εμπιστοσύνη συνέχισαν να συμβάλλουν θετικά στη ζήτηση καταναλωτικών δανείων και άλλων δανείων στα νοικοκυριά.

Στο μεταξύ, όσον αφορά στην επίδραση του προγράμματος αγορών ομολόγων (APP) της ΕΚΤ, οι τράπεζες της Ευρωζώνης που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφεραν ότι το APP επηρέασε θετικά το ενεργητικό και τη ρευστότητά τους καθώς και τις συνθήκες χρηματοδότησης στην αγορά κατά τους τελευταίους έξι μήνες, αλλά είχε αρνητική επίπτωση στην κερδοφορία τους ως αποτέλεσμα των χαμηλότερων καθαρών περιθωρίων επιτοκίων. Το APP συνέχισε να συμβάλλει στη χαλάρωση των όρων των δανείων και είχε θετική επίδραση στον όγκο των δανείων σε όλες τις κατηγορίες. Το αρνητικό επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων της ΕΚΤ είχε αρνητική επίπτωση στο καθαρό εισόδημα των τραπεζών από τόκους, αλλά οι τράπεζες εκτίμησαν ότι είχε θετική επίδραση στους όγκους των δανείων. Τέλος, οι τράπεζες της Ευρωζώνης θεωρούν ότι τα σημερινά επίπεδα πιστωτικών κανόνων τους είναι πιο σφιχτά για όλες τις κατηγορίες δανείων σε σχέση με αυτά από το 2003, ενώ τα θεωρούν ως γενικά συγκρίσιμα με τα επίπεδα από το δεύτερο τρίμηνο του 2010.