Αλλάζουν οι κανόνες της ΕΕ για την βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων

Δεν χρειάζεστε εμάς για να σας εξηγήσουμε τι έχει προκαλέσει στα αστικά κέντρα η αύξηση των ακινήτων που διατίθενται με βραχυχρόνια μίσθωση.

Γειτονιές έχουν αλλάξει άρδην, όπως αυξάνονταν και πλήθαιναν τα ιδιωτικά ακίνητα που ενοικιάζονται πια, ως καταλύματα φιλοξενίας.

Κάτι που σε πρώτη ανάγνωση, έχει θετική επίδραση στον τουρισμό.

Σε δεύτερη, προκαλεί πρόβλημα με τη διάθεση κατοικιών προς πολίτες και την εκτόξευση των τιμών σε όσα διαμερίσματα εξακολουθούν να διατίθενται ως κατοικίες.

Επιπροσθέτως, η έλλειψη κατάλληλων κανόνων έχει φανεί πως συμβάλλει σε προβλήματα όπως η ενόχληση των μόνιμων κατοίκων, ο αθέμιτος ανταγωνισμός και τελικά, έχει καταγραφεί συνολικός αντίκτυπος στη βιωσιμότητα ορισμένων περιοχών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat εντός του 2022 έγιναν περισσότερες από 547.000.000 κρατήσεις για διανυκτερεύσεις επισκεπτών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσω μιας από τις τέσσερις μεγάλες πλατφόρμες.

• Κατά μέσο όρο κάθε ημέρα οι επισκέπτες ήταν 1.5 εκατομμύρια.
• Κάθε λεπτό γίνονταν κρατήσεις περίπου 90 διαμονών.
• Κάθε μέρα γίνονταν σχεδόν 130.000.
• Έξι στις 10 διανυχτερεύσεις (60.5%) ήταν τουρίστες από άλλη χώρα. Παρουσιάστηκε πτώση του μεριδίου, συγκριτικά με ό,τι ίσχυε πριν την πανδημία (67% το 2019).
• Σχεδόν το 1/4 των συνολικών διανυκτερεύσεων έγινε στη Γαλλία (131.000.000).
• Την κορυφαία πεντάδα συμπληρώνουν η Ισπανία (106 εκατομμύρια), η Ιταλία (77 εκατομμύρια), η Γερμανία (39 εκατομμύρια) και η Πορτογαλία (31 εκατομμύρια).
• Στις χώρες με πάνω από 10 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις επισκεπτών που καταγράφηκαν το 2022 ήταν η Ελλάδα (29 εκατομμύρια), η Κροατία (28 εκατομμύρια), η Πολωνία (22 εκατομμύρια) και η Αυστρία (15 εκατομμύρια).

Όπως αναφέρει η επίσημη ενημέρωση του Ευρωκοινοβουλίου, «η αγορά βραχυπρόθεσμων ενοικιάσεων έχει επεκταθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Αν και η ποικιλία των λύσεων διαμονής, όπως τα ιδιωτικά ακίνητα που ενοικιάζονται ως καταλύματα φιλοξενίας, μπορεί να έχει θετική επίδραση στον τουρισμό, η εκθετική του ανάπτυξη έχει προκαλέσει προβλήματα.

«Οι τοπικές κοινωνίες έχουν επηρεαστεί αρνητικά από την έλλειψη διαθέσιμων κατοικιών σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς, τις αυξημένες τιμές ενοικίασης και τον συνολικό αντίκτυπο στη βιωσιμότητα ορισμένων περιοχών».

Προκλήσεις που σχετίζονται με τις βραχυχρόνιες μισθώσεις

Η αύξηση των βραχυπρόθεσμων ενοικιάσεων καταλυμάτων έχει δημιουργήσει μια σειρά από προκλήσεις:
Xαρακτηριστικά, έχει προκύψει ανάγκη για

1. περισσότερη διαφάνεια (η έλλειψη διαφάνειας στις πράξεις βραχυπρόθεσμης μίσθωσης καθιστά δύσκολο για τις αρχές να παρακολουθούν και να ρυθμίζουν αποτελεσματικά αυτές τις υπηρεσίες),
2. για ρυθμίσεις (οι δημόσιες αρχές αντιμετωπίζουν προκλήσεις όσον αφορά τη διασφάλιση ότι οι βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις συμμορφώνονται με τους τοπικούς κανονισμούς, τη φορολογία και τα πρότυπα ασφαλείας λόγω ανεπαρκών πληροφοριών),
3. για την αστική ανάπτυξη (ορισμένες τοπικές αρχές δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν την ταχεία αύξηση των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων που μπορεί να μεταμορφώσουν τις κατοικημένες περιοχές και να επιβαρύνουν επιπλέον τις δημόσιες υπηρεσίες όπως η συλλογή απορριμμάτων).

Ως απάντηση στον αυξανόμενο αριθμό των βραχυχρόνιων μισθώσεων, αρκετές πόλεις και περιφέρειες έχουν θεσπίσει κανόνες για τον περιορισμό της πρόσβασης σε υπηρεσίες βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Η απάντηση της ΕΕ στην αύξηση των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων

Τον Νοέμβριο του 2022 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για την παροχή μεγαλύτερης διαφάνειας στον τομέα των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων και την υποστήριξη των δημόσιων αρχών για την προώθηση του βιώσιμου τουρισμού.

Το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατέληξαν σε συμφωνία  σχετικά με την πρόταση τον Νοέμβριο του 2023.

Απλούστερη ηλεκτρονική εγγραφή

Το συμφωνηθέν κείμενο δημιουργεί μια δωρεάν (ή με ανάλογο κόστος) διαδικασία ηλεκτρονικής εγγραφής για βραχυπρόθεσμη ενοικίαση ακινήτων σε εκείνες τις χώρες της ΕΕ που το απαιτούν. Μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία, οι οικοδεσπότες θα λάβουν έναν αριθμό εγγραφής που θα τους επιτρέπει να νοικιάσουν το ακίνητό τους. Οι αρμόδιες αρχές θα γνωρίζουν την ταυτότητα του οικοδεσπότη και θα μπορούν να επαληθεύσουν τις πληροφορίες τους.

Ασφαλέστερες υπηρεσίες ενοικίασης

Οι διαδικτυακές πλατφόρμες θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι ο αριθμός εγγραφής του οικοδεσπότη επιτρέπει στους χρήστες να αναγνωρίσουν το ακίνητο στην καταχώριση και ότι οι παρεχόμενες πληροφορίες είναι αξιόπιστες και πλήρεις.
Οι πλατφόρμες θα πρέπει να καταβάλουν «εύλογες προσπάθειες» για τη διεξαγωγή τυχαίων ελέγχων σε αυτές τις πληροφορίες. Οι αρμόδιες αρχές μπορούν να αναστείλουν τους αριθμούς εγγραφής, να ζητήσουν από τις πλατφόρμες να αφαιρέσουν παράνομες καταχωρίσεις ή να επιβάλουν κυρώσεις σε μη συμμορφούμενες πλατφόρμες ή κεντρικούς υπολογιστές.

Διαβίβαση δεδομένων

Τα κράτη μέλη θα δημιουργήσουν ένα ενιαίο ψηφιακό σημείο εισόδου για τη λήψη δεδομένων από πλατφόρμες σχετικά με τη δραστηριότητα του κεντρικού υπολογιστή (π.χ. συγκεκριμένη διεύθυνση, αντίστοιχος αριθμός εγγραφής, διεύθυνση URL της καταχώρισης) σε μηνιαία βάση.

Ένα λιγότερο επαχθές καθεστώς έχει δημιουργηθεί για πολύ μικρές και μικρές πλατφόρμες με μέσο όρο 4.250 καταχωρίσεις ή λιγότερες.
Αυτά τα δεδομένα θα χρησιμοποιηθούν για τη συγκέντρωση στατιστικών στοιχείων και θα επιτρέψουν στις δημόσιες αρχές να αξιολογήσουν καλύτερα την κατάσταση επί τόπου και να βελτιώσουν τις τουριστικές υπηρεσίες στην περιοχή τους.

Ο ευρωβουλευτής που είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση του νομοθετικού φακέλου στο Κοινοβούλιο, Κιμ βαν Σπάρεντακ (Πράσινοι/EFA, Ολλανδία) δήλωσε πως «προηγουμένως, οι πλατφόρμες ενοικίασης δεν μοιράζονταν δεδομένα, καθιστώντας δύσκολη την επιβολή των κανόνων της πόλης. Αυτός ο νέος νόμος το αλλάζει, δίνοντας στις πόλεις περισσότερο έλεγχο».

Πριν από την έναρξη ισχύος της νηέας συμφωνίας, η προσωρινή πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο.

Στη συνέχεια, οι χώρες της ΕΕ θα έχουν 24 μήνες για να το εφαρμόσουν.