Ακρίβεια: Το ράλι τιμών και το σύνδρομο της “τρίτης εβδομάδας”

Δεν έχει τέλος το ράλι τιμών σε ενεργειακά προϊόντα και βασικά αγαθά θέτοντας σε περιδίνηση τα οικονομικά χιλιάδων νοικοκυριών αλλά και σε δοκιμασία επιβίωσης χιλιάδες επιχειρήσεις, που βλέπουν τις πρώτες ύλες και τα κόστη συνολικά να έχουν ξεφύγει.

Όξυνση ανισοτήτων

Ήδη, δε, το σύνδρομο της «τρίτης εβδομάδας», δηλαδή της εξάντλησης των οικονομικών διαθεσίμων πολλών νοικοκυριών την τρίτη εβδομάδα είναι κυρίαρχο. Κι αυτό παρά τα στατιστικά της ΕΛΣΤΑΤ, που δείχνουν ότι το διαθέσιμο εισόδημα αυξήθηκε 7% το β΄τρίμηνο του έτους σε σχέση με το περυσινό αντίστοιχο τρίμηνο, αλλά και τη συνεχιζόμενη άνοδο των ιδιωτικών καταθέσεων, οι οποίες ανήλθαν σε υψηλό δεκαετίας τον Σεπτέμβριο, αγγίζοντας τα 173,8 δισ. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι μέσα στην υγειονομική κρίση, οι ιδιωτικές καταθέσεις έχουν αυξηθεί κατά περίπου 28 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το 50% είναι καταθέσεις νοικοκυριών.

Όμως, σύμφωνα με έρευνα που εδωσαν στη δημοσιότητα η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ) και το Ινστιτούτο Εργασίας σε συνεργασία με την εταιρεία Alco το 82% των εργαζομένων δηλώνει ότι η μηνιαία επιβάρυνση του νοικοκυριού τους από τις αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας και των βασικών ειδών διατροφής αναμένεται να είναι “πολύ μεγάλη” ή “μεγάλη”, με μόλις το 14% να την εκτιμά ως “μικρή” ή “πολύ μικρή”.

Τα παραπάνω ποσοστά διαφοροποιούνται, όταν συγκριθούν με το ύψος του εισοδήματός τους. Οι εργαζόμενοι με μηνιαία αμοιβή έως 500 ευρώ δηλώνουν κατά 100% ότι αναμένουν πολύ μεγάλη επιβάρυνση, ενώ το 19% όσων δηλώνουν ως μηνιαία αμοιβή από 1.500 ευρώ και πάνω, αναφέρει ότι αναμένει πολύ μεγάλη επιβάρυνση και το 54% μεγάλη επιβάρυνση.

Τα δυο αυτά αντίρροπα φαινόμενα, από τη μια οι δυσκολίες πολλών κι από την άλλη η συσσώρευση πλούτου, μάλλον επιβεβαιώνουν την όξυνση των ανισοτήτων που ένεκα και της πανδημίας διογκώνεται, θέτοντας μια μείζονα πρόκληση για την επόμενη μέρα της οικονομίας και της κοινωνίας.

Υπενθυμίζεται ότι με βάση την ΕΛΣΤΑΤ, μεταξύ Οκτωβρίου και Σεπτεμβρίου εφέτος, καταγράφηκαν ανατιμήσεις σε: Μεταφορά επιβατών με αεροπλάνο (23,6%), Πετρέλαιο θέρμανσης (21,3%), Φυσικό αέριο 21,2%, Ηλεκτρισμό (18%), Πατάτες (6,1%), Ζυμαρικά (3,9%), Πουλερικά (3,3%), Γλυκά κουταλιού-μαρμελάδες-μέλι (3,2%), Καύσιμα και λιπαντικά (3%), Αλλαντικά (2,4%), Τυριά (2,3%), Αυτοκίνητα καινούργια (2,2%), Ελαιόλαδο (1,9%), Καφέ-κακάο-τσάι (1,6%), Ένδυση και υπόδηση (1,5%), Ψωμί (1,1%), Οικιακές υπηρεσίες (1,1%) και Εστιατόρια- ζαχαροπλαστεία-καφενεία (0,3%). Στον αντίποδα, οι τιμές μειώθηκαν σε: Φρούτα νωπά (6,3%), Λαχανικά διατηρημένα ή επεξεργασμένα (2,4%), Λαχανικά νωπά (1,9%), Ψάρια νωπά (1,7%), Χοιρινό (1,6%) και Άλλα είδη ατομικής φροντίδας (1,5%).

Δοκιμασία κοινωνικής συνοχής

Στο φόντο αυτό η άνοδος των τιμών, που τόσο η κυβέρνηση όσο και πολλοί οικονομικοί παράγοντες θεωρούν προσωρινή, δοκιμάζει την κοινωνική συνοχή, αλλά και πολιτικά την κυβέρνηση. Ενδεικτική άλλωστε και η χτεσινή ανακοίνωση για τον πληθωρισμό της ΕΛΣΤΑΤ, που κατέγραψε αύξηση 3,4% τον Οκτώβριο εφέτος από άνοδο 2,2% τον Σεπτέμβριο και έναντι μείωσης 1,8% τον Οκτώβριο 2020. Με βάση, δε, αναφορές και του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα, χτες, στον ΣΚΑΙ ο πληθωρισμός θα φτάσει το 4%. Βέβαια το οικονομικό επιτελείο αναμένει αποκλιμάκωση τιμών μετά το πρώτο 6μηνο του έτους, όμως εύλογα οι πολίτες αναρωτιούνται εάν θα υπάρξει και «διόρθωση» με μειώσεις και επιστροφή στην κατάσταση προ αυξήσεων.

Εκτίναξη στις ενεργειακές τιμές

Ειδικά, όμως στην ενέργεια, όπως τονίζουν πολλοί οικονομικοί και βιομηχανικοί παράγοντες μιλώντας στο news247.gr «οι αυξήσεις ήλθαν για να μείνουν». Είναι χαρακτηριστικό ότι σε ένα έτος (Οκτώβριος 2021 προς Οκτώβριο 2020) το ενεργειακό κόστος εκτινάχθηκε, καθώς καταγράφηκαν ανατιμήσεις κατά 132,3% στο φυσικό αέριο, κατά 45,9% στο πετρέλαιο θέρμανσης και κατά 18,9% στο ηλεκτρικό ρεύμα

Οι λογαριασμοί

Στο μεταξύ, ήδη, το κύμα των εκκαθαριστικών λογαριασμών για τους καταναλωτές της χαμηλής τάσης και των αντίστοιχων μηνιαίων για τη μέση τάση που αποστέλλονται από τους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας το Νοέμβριο «γονατίζουν» νοικοκυριά κι επιχειρήσεις.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ήδη η σχετική ρήτρα για διαμόρφωση του τελικού ποσού του λογαριασμού με βάση τη χονδρεμπορική τιμή έχει ενσωματωθεί εδώ και μήνες στο μηχανισμό τελικής διαμόρφωσης της οφειλής κάθε καταναλωτή ενέργειας εφόσον έχει κυμαινόμενο τιμολόγιο. Έτσι με δεδομένο ότι η μέση τιμή στην χονδρεμπορική αγορά τον Οκτώβριο έχει εκτοξευθεί κατά 50% σε σχέση με τον Σεπτέμβριο, τότε συνακόλουθα η αναμονή για τους λογαριασμούς Νοεμβρίου είναι αγωνιώδης.

Να σημειωθεί ότι η τιμή ηλεκτρικής ενέργειας έχει φτάσει στα 200 ευρώ ανά μεγαβατώρα τον Οκτώβριο και τώρα βρίσκεται στα 209 ευρώ, όπως αναγνώρισε ο υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος Κώστας Σκρέκας ανακοινώνοντας διεύρυνση του «ενεργειακού» πακέτου στήριξης για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Ήδη, βέβαια, η κυβέρνηση αναμένεται να αυξήσει το κονδύλι για τις επανασυνδέσεις ρεύματος σε ευάλωτες ομάδες φοβούμενη κύμα απλήρωτων λογαριασμών, μετά και τις αποστολές τω εκκαθαριστικών.

Νέες ανατιμήσεις

Πάντως το κύμα ανατιμήσεων με αιχμή και την ενέργεια αναμένεται να συνεχιστεί και το επόμενο διάστημα δοκιμάζοντας νοικοκυριά κι επιχειρήσεις. Μάλιστα σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς από τη νέα χρονιά, ακόμη και όσοι «αντιστέκονται» με στόχο να μη χάσουν μερίδια αγοράς ή να μην θέσουν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα αλυσίδων αξίας, θα προβούν σε ανατιμήσεις.

Βασικό ανάχωμα, δε, σε αυτό το σπιράλ ακρίβειας που απειλεί τη ζήτηση, την καταναλωτική εμπιστοσύνη και άρα την πορεία ανάκαμψης μπορεί να είναι μια στοχευμένη μείωση φόρων, ειδικά έμμεσων, που πέρα από αποκλιμάκωση της πίεσης στις τιμές μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά στην κατεύθυνση της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων.

Σύμφωνα με όσα ανέφεραν, δε, χτες παράγοντες του κλάδου του αλκοολούχων ποτών, στο news247.gr στο περιθώριο του Athens Bar Show η μείωση των φόρων μπορεί να δώσει «αέρα» επιβίωσης σε χιλιάδες επιχειρήσεις έναντι του αυξημένου κόστους πρώτων υλών που αντιμετωπίζουν.

Γιαυτό, άλλωστε έχει συσταθεί και μια «Συμμαχία» από φορείς του τουρισμού, τη εστίασης και όλης της αλυσίδας αξίας, με στόχο ακριβώς την ανάδειξη του θέματος. Σημειώνεται ότι ήδη η Ένωση Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών (ΕΝΕΑΠ) έχει καταθέσει εδώ και μήνες στο δημόσιο διάλογο μια συνολική πρόταση για τη στήριξη του θέση του κλάδου της εστίασης που περιλαμβάνει οριζόντια μείωση του ΦΠΑ, εντάσσοντας σε αυτή και τα αλκοολούχα ποτά. Αξίζει να σημειωθεί ότι ήδη η μείωση σε βάθος χρόνου των φόρων είναι η μόνη λύση για να τονωθεί η ανταγωνιστικότητα του κλάδου με την επανάκαμψη μιας κάποιας μορφής κανονικότητας.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις