“Δαμόκλειος σπάθη” πρωτογενών πλεονασμάτων από το 2024

Ξεκάθαρο σήμα για επαναφορά στον δρόμο της δημοσιονομικής ορθοδοξίας από το 2024 στέλνει η Κομισιόν, έστω κι αν η περιρρέουσα ατμόσφαιρα παραπέμπει, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, σε ένα κλίμα έντονης αβεβαιότητας και ύφεσης για τα επόμενα χρόνια. Κάτι που αναμφισβήτητα δυσκολευει κάθε προσπάθεια “μαζέματος” ελλειμμάτων.

Έτσι στις φθινοπωρινές οικονομικές προβλέψεις της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημειώνει ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα εκτιμάται να φτάσει το -4,1% φέτος, καθώς και να περιοριστεί στο -1,8% το 2023 και στο -0,8% το 2024.

Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης προβλέπεται να μειωθεί περαιτέρω στο 0,8% του ΑΕΠ το 2024, που αντιστοιχεί σε πρωτογενές πλεόνασμα 2,2%. Η Κομισιόν τονίζει, ότι καθώς η οικονομική ανάκαμψη συνεχίζεται και το αρνητικό παραγωγικό κενό μειώνεται, το πρωτογενές ισοζύγιο προβλέπεται να βελτιωθεί λόγω της κυκλικής συνιστώσας. Από εκεί και πέρα, η πρόβλεψη προϋποθέτει ότι τα ενεργειακά μέτρα θα καταργηθούν σταδιακά έως το 2024, γεγονός που συμβάλλει στη βελτίωση του πρωτογενούς ισοζυγίου.

Ουσιαστικά, παρά το γεγονός ότι με βάση τις προβλέψεις η Ευρώπη μπαίνει σε ύφεση από του χρόνου, (με την Ελλάδα να αποτελεί εξαίρεση, αν και με έναν “αναιμικό” ρυθμό της τάξης του 1%), το μήνυμα είναι ξεκάθαρο. Θα πρέπει να “μαζευτούν” οι πολιτικές δημοσιονομικής επέκτασης και να διασφαλιστούν πρωτογενή πλεονάσματα σε βάθος διετίας.

Στοχευμένα μέτρα

Βέβαια, ήδη από τώρα τα “σήματα” είναι ηχηρά. Τα έκτακτα μέτρα για την ενέργεια που έλαβε η Ελλάδα, όπως και άλλες χώρες της ΕΕ, “δεν είναι αρκετά στοχευμένα”, ανέφερε, χαρακτηριστικά, ο Επίτροπος Οικονομίας, Πάολο Τζεντιλόνι, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε στις Βρυξέλλες μετά τις ανακοινώσεις την Παρασκευή για τις φθινοπωρινές οικονομικές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Ο κ. Τζεντιλόνι ανέφερε ότι αυτό που βλέπουμε στα σχέδια της Ελλάδας είναι ότι πρώτον, “η ποιότητα των μέτρων δεν είναι όσο στοχευμένη θα θέλαμε” και αυτό δυστυχώς είναι ένα πρόβλημα που το συναντάμε και σε άλλες χώρες.

Οι κατευθυντήριες γραμμές

Στο μεταξύ, με στόχο την “επόμενη μέρα”, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε πριν λίγες μέρες τις κατευθύνσεις για τη μεταρρύθμιση του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, που θα αποτελέσουν τη βάση για τη χάραξη των πολιτικών των κρατών μελών. “Λαμβάνοντας υπόψη τους καίριους προβληματισμούς σχετικά με το ισχύον πλαίσιο, στόχος των κατευθύνσεων είναι η ενίσχυση της βιωσιμότητας του χρέους και η τόνωση της βιώσιμης και συμπεριληπτικής ανάπτυξης μέσω επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων” σημειώνει η Κομισιόν που προσθέτει:

“Τα κράτη μέλη θα έχουν μεγαλύτερο περιθώριο ελιγμών όσον αφορά τον καθορισμό της πορείας δημοσιονομικής προσαρμογής τους, ενισχύοντας την ανάληψη ευθύνης σε εθνικό επίπεδο για τις δημοσιονομικές τους πορείες”.

Συγκεκριμένα η Κομισιόν, στους κανόνες που προτείνει, μένει σταθερή στον “πλαφόν” για το έλλειμμα, που μπορεί να φτάνει έως το 3% του ΑΕΠ, αλλά και για το χρέος, που πρέπει να μειώνεται κατά ένα εικοστό ετησίως στο μέρος που υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ. Όμως πλέον μπαίνει ως κριτήριο και ο δείκτης “καθαρών πρωτογενών δαπανών” με τον οποίο θα αποτιμάται παράλληλα η πορεία κάθε κράτους με βάση 4ετείς δεσμευτικούς στόχους. Συγκεκριμένα στους κανόνες της Κομισιόν, “προτείνεται η μετάβαση σε ένα διαφανές πλαίσιο εποπτείας της ΕΕ βάσει κινδύνου, το οποίο θα διαφοροποιείται μεταξύ των χωρών, λαμβάνοντας υπόψη τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν όσον αφορά το δημόσιο χρέος. Τα εθνικά μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά-διαρθρωτικά σχέδια αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο του πλαισίου που προτείνει η Επιτροπή. Θα ενσωματώσουν τους δημοσιονομικούς, μεταρρυθμιστικούς και επενδυτικούς στόχους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων για την αντιμετώπιση των μακροοικονομικών ανισορροπιών, όπου απαιτείται, σε ένα ενιαίο ολιστικό μεσοπρόθεσμο σχέδιο, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας συνεκτικής και εξορθολογισμένης διαδικασίας. Τα κράτη μέλη θα έχουν μεγαλύτερο περιθώριο ελιγμών όσον αφορά τον καθορισμό της πορείας δημοσιονομικής προσαρμογής τους, ενισχύοντας την ανάληψη ευθύνης σε εθνικό επίπεδο για τις δημοσιονομικές τους πορείες.

Ένας ενιαίος λειτουργικός δείκτης —οι καθαρές πρωτογενείς δαπάνες, δηλαδή οι δαπάνες που τελούν υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης— θα χρησιμεύσει ως βάση για τον καθορισμό της πορείας δημοσιονομικής προσαρμογής και την άσκηση ετήσιας δημοσιονομικής εποπτείας, με αποτέλεσμα τη σημαντική απλούστευση του πλαισίου” σημειώνει σχετικά η Κομισιόν. Μάλιστα σημειώνει ότι, “ως μέρος του κοινού πλαισίου της ΕΕ, η Επιτροπή θα παρουσιάσει μια πορεία δημοσιονομικής προσαρμογής αναφοράς, η οποία θα καλύπτει περίοδο τεσσάρων ετών, με βάση τη μεθοδολογία ανάλυσης της βιωσιμότητας του χρέους. Αυτή η πορεία προσαρμογής αναφοράς θα πρέπει να διασφαλίζει ότι το χρέος των κρατών μελών που αντιμετωπίζουν σημαντικές ή μεσαίες προκλήσεις όσον αφορά το χρέος θα τεθεί σε εύλογη πτωτική πορεία και ότι το έλλειμμα θα παραμείνει με αξιόπιστο τρόπο κάτω από την τιμή αναφοράς του 3 % του ΑΕΠ που ορίζεται στη Συνθήκη.”

“Θα δοθεί μεγαλύτερο περιθώριο στα κράτη μέλη για τον σχεδιασμό των δημοσιονομικών τους πορειών. Ταυτόχρονα, εφαρμόζουμε επίσης αυστηρότερα εργαλεία επιβολής της ΕΕ για τη διασφάλιση της επίτευξης των στόχων. Η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ) που βασίζεται στο έλλειμμα θα διατηρηθεί, ενώ θα ενισχυθεί η ΔΥΕ που βασίζεται στο χρέος. Θα ενεργοποιείται όταν ένα κράτος μέλος με χρέος άνω του 60 % του ΑΕΠ παρεκκλίνει από τη συμφωνηθείσα πορεία των δαπανών” αναφέρεται σχετικά.

Οι κινήσεις του Υπ. Οικονομικών

Στο πλαίσιο αυτό το Υπουργείο Οικονομικών προσπαθεί να βρει τις κατάλληλες “ισορροπίες” ανάμεσα στις πολιτικές “αναγκαιότητες” των εκλογών, τις πιέσεις για στήριξη των ευάλωτων ομάδων λόγω πληθωρισμού, αλλά και τις δεσμεύσεις έναντι των εταίρων. Όπως άλλωστε έχει επισημάνει επανειλημμένα ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας η προσήλωση σε μια ρότα δημοσιονομικής πειθαρχίας είναι δεδομένη. Άλλωστε περιγράφεται και στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2022 -2025 που είχε κατατεθεί στην Βουλή τον Ιούνιο του 2021.

Εκεί, αναφέρεται ότι ο στόχος για πρωτογενή πλεονάσματα είναι στο 0,7% του ΑΕΠ για το 2023 και στη συνέχεια μπαίνει στο 2,8% του ΑΕΠ για το 2024 και στο 3,7% του ΑΕΠ για το 2025. Στην έκθεση, δε, βιωσιμότητας του χρέους που κατατέθηκε τον περασμένο Μάιο από την Κομισιόν, ο πήχης για το μέσο όρο μπαίνει στο 2,6%.

Κύρια αιτία, βέβαια, για όλα αυτά είναι οι δεσμεύσεις για απομείωση του χρέους. Με άλλα λόγια η χώρα θα πρέπει μέσα από τα πλεονάσματα αφενός να καλύπτει τις ετήσιες πληρωμές τόκων (περίπου 5 δισεκ.) δείχνοντας ότι μπορεί να πατά στα πόδια της και παράλληλα με τις δικές τις δυνάμεις, να απομειώνει το χρέος, όπως προβλέπουν οι κανόνες. Να σημειωθεί ότι προβλέπεται νέα ανάλυση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους το 2032, όπου θα αποφασιστεί εάν χρειάζεται νέα παρέμβαση, κατ΄ αναλογία με τη ρύθμιση του 2018. Όλα αυτά πάντα υπό την αίρεση της συγκυρίας.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις