Δασμοί: Σε θολό τοπίο η οικονομία, αναμένει το επόμενο “σήμα” – Οι κινήσεις της κυβέρνησης

Σε κατάσταση αναμονής είναι όλοι σχεδόν οι εμπλεκόμενοι στο οικονομικό γίγνεσθαι της χώρας, καθώς αναμένουν τι μέλλει γενέσθαι στον παγκόσμιο οικονομικό χάρτη, χωρίς να μπορούν να κάνουν ασφαλείς προβλέψεις. Μάλιστα συστήνουν αναμονή από 6 έως 9 μήνες για να υπάρχει κάποιο σαφές σήμα για την επόμενη μέρα.

Πάντως η ανησυχία είναι δεοδομένη, κύρια για τις έμμεσες επιπτώσεις που μπορεί να έχει η όλη εξέλιξη στην εθνική οικονομία, που μέσα από τις παθογένειές της “παλεύει” να γυρίσει σελίδα σε μια δύσκολη περίοδο.

Το ΚΥΣΟΙΠ

Στο φόντο αυτό το Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥ.Σ.ΟΙ.Π.) που συνεδρίασε χθες αποφάσισε να δοθεί ώθηση:

Σστις Επενδύσεις: οι πρωτοβουλίες στοχεύουν στην άρση εμποδίων, με τα εξής μέτρα όπως:

•  Απλοποίηση και ταχύτητα:  απλούστευση διαδικασιών και αδειοδοτήσεων, μείωση γραφειοκρατίας και διοικητικών βαρών κατά 25%, με ευθύνη κυρίως του υπουργείου Ανάπτυξης
• Ασφάλεια Δικαίου: ηλεκτρονικές διαδικασίες, επιτάχυνση απονομής δικαιοσύνης ώστε να φτάσει στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ολοκλήρωση Κτηματολογίου, ψηφιοποίηση μεταβιβάσεων ακινήτων, με πρωτοβουλίες των υπουργείων Δικαιοσύνης και Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
• Σαφείς Κανόνες: Ολοκλήρωση των ειδικών χωροταξικών πλαισίων (Τουρισμός, ΑΠΕ, Βιομηχανία, Ορυκτές πρώτες ύλες) για να ξέρουν οι επενδυτές πού και πώς μπορούν να επενδύσουν, με δράσεις των υπουργείων Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Τουρισμού, Βιομηχανίας.

Στην Ανταγωνιστικότητα και την Παραγωγικότητα: δεν αρκεί η χώρα να προσελκύεις επενδύσεις, αν οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να παράγουν αποτελεσματικά και με χαμηλότερο κόστος προϊόντα. Στον τομέα αυτό, οι αποφάσεις περιλαμβάνουν μέτρα που ενισχύουν την παραγωγικότητα (δηλ. την αξία που κάθε εργαζόμενος παράγει σε συγκεκριμένο χρόνο εργασίας), θα μειώνουν το κόστος παραγωγής, ή θα αυξάνουν το επίπεδο καινοτομίας στην παραγωγική διαδικασία. Επίσης περιλαμβάνει μέτρα ενίσχυσης του ανταγωνισμού στην αγορά, υπό την έννοια ότι αυτό λειτουργεί ως κίνητρο για τις επιχειρήσεις να προσπαθήσουν να βελτιώσουν τον τρόπο που παράγουν προκειμένου να επιβιώσουν και να αυξήσουν την κερδοφορία τους.
Συγκεκριμένα, προτεραιότητες αποτελούν σύμφωνα με όσα αποφάσισε το  ΚΥΣΟΙΠ:

• Ενέργεια και Δίκτυα: Νέα δίκτυα ηλεκτρισμού (ολοκλήρωση διασυνδέσεων Κρήτης, Κυκλάδων) και επέκταση οπτικών ινών για φθηνότερη και ταχύτερη ενέργεια και επικοινωνία.
• Μεταφορές: Μεγάλα έργα υποδομής (Πάτρα-Πύργος, Ε65, Μετρό Θεσσαλονίκης) για ταχύτερη και φθηνότερη διακίνηση και μεταφορά προϊόντων και ανθρώπων.
• Εκσυγχρονισμός Αγροτικής Παραγωγής: Επενδύσεις σε σύγχρονα θερμοκήπια για αύξηση της αγροτικής παραγωγικότητας, με ευθύνη του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης.

Εξωστρέφεια για κίνητρα για ανάπτυξη των ελληνικών επιχειρήσεων και εκτός συνόρων: πέραν από το να παράγεις καλά και φθηνά, χρειάζεται να μπορείς να πουλήσεις εύκολα στο εξωτερικό. Οι πρωτοβουλίες εδώ είναι στοχευμένες στην άρση διοικητικών εμποδίων, ως εξής:

• Διευκόλυνση Εμπορίου: να πάρει «σάρκα και οστά» ως το 2026 ο Οδικός Χάρτη του υπουργείου Οικονομικών και της ΑΑΔΕ για τον ψηφιακό μετασχηματισμό τελωνείων, Ενιαία Θυρίδα Εξωτερικού Εμπορίου (Ε-trade Single Window), Ενίσχυση συνδεσιμότητας Ελλάδας με γειτονικές χώρες
• Εξωστρεφής Αγροδιατροφή: Ψηφιακός μετασχηματισμός του τομέα για να φτάνουν τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα ευκολότερα στις ξένες αγορές, με πρωτοβουλίες των υπουργείων Αγροτικής Ανάπτυξης και Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
• Στήριξη ΜμΕ: Ειδικό πρόγραμμα “Εξωστρέφεια Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων”.
• Κίνητρα για εξαγωγές από μΜΕ με το Πρόγραμμα «Εξωστρέφεια Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων» από το υπουργείο Οικονομικών

4.       Αύξηση συμμετοχής στην αγορά Εργασίας

Οι δράσεις εστιάζουν κυρίως σε: 

• Δεξιότητες και Συμμετοχή: Ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης και αναβάθμιση δεξιοτήτων, με έμφαση σε γυναίκες, νέους, ΑμεΑ και μεγαλύτερης ηλικίας εργαζόμενους, με ευθύνη του υπουργείου Εργασίας.
• Κίνητρα Εργασίας: Αναμόρφωση του επιδόματος ανεργίας για να ενθαρρύνει την επανένταξη.
• Κατάρτιση: Ειδικά προγράμματα για νέους αγρότες.

H TτΕ

Στο μεταξύ με ενδιαφέρον αναμένεται η τοποθέτηση σήμερα στη Γ.Σ, των μετόχων της ΤτΕ του Διοικητή Γιάννη Στουρνάρα. Ήδη, πληθωρισμό στο 2,9% για φέτος «βλέπει» η Τράπεζα της Ελλάδος (από 2,5% προηγουμένως) κάτι που παραπέμπει σε μια “αναζωπύρωση” των πληθωριστικών πιέσεων, εν μέσω κι ενός εμπορικού πολέμου, που  κανείς ή καμία δεν μπορεί να προδικάσει που θα βγάλει.

Την ίδια ώρα η ΤτΕ «κατεβάζει» και την πρόβλεψη για την ανάπτυξη, σημειώνοντας ότι κατά την περίοδο 2025-2026, η ελληνική οικονομία προβλέπεται να αναπτυχθεί κατά 2,3% και 2,1% αντίστοιχα (2,5% και 2,3% προηγουμένως), σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στο «Note on the Greek economy», που δημοσίευσε τις προηγούμενες μέρες η Τράπεζα της Ελλάδος.

Πάντως, όπως είπε ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος στους F.T και στον Olaf Storbeck oι δασμοί του Τραμπ υπάρχει κίνδυνος να προκαλέσουν «διαταραχή της ζήτησης» στη ζώνη του ευρώ, προειδοποιεί. Σύμφωνα με τον Γιάννη Στουρνάρα, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι F.T., ο επερχόμενος εμπορικός πόλεμος είναι πιθανόν να έχει σοβαρή αρνητική επίπτωση στην οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης

Οι σαρωτικοί δασμοί του Προέδρου Τραμπ υπάρχει κίνδυνος να προκαλέσουν μεγάλη «αρνητική διαταραχή της ζήτησης» στη ζώνη του ευρώ, αναφέρει ο κ. Στουρνάρας, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), εν αναμονή της απόφασης της ΕΚΤ για τα επιτόκια αργότερα μέσα στο μήνα.

Στη συνέντευξή του στους Financial Times, μάλιστα, ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας προειδοποιεί ότι ο επερχόμενος εμπορικός πόλεμος πιθανόν να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη στην Ευρώπη. «Μια έντονη αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα η οικονομική δραστηριότητα να είναι πολύ ασθενέστερη από το αναμενόμενο, συμπαρασύροντας τον πληθωρισμό σε ρυθμούς κάτω από τους στόχους μας», ανέφερε.

Ο Γιάννης Στουρνάρας, ένα από τα παλαιότερα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, προειδοποιεί ότι η ζώνη του ευρώ βρίσκεται αντιμέτωπη με αυτή τη διαταραχή σε μια περίοδο κατά την οποία οι προοπτικές ανάπτυξης είναι ήδη «μέτριες» και ο πληθωρισμός βρίσκεται σε πορεία σύγκλισης προς το μεσοπρόθεσμο στόχο της ΕΚΤ, 2%. Η ΕΚΤ πρόκειται να λάβει την επόμενη απόφασή της για τα επιτόκια στις 17 Απριλίου.

Την περασμένη εβδομάδα ο Πρόεδρος Τραμπ ανακοίνωσε ότι η Ουάσιγκτον θα επιβάλει δασμούς 20% στις περισσότερες εισαγωγές από την ΕΕ.

Οι ΗΠΑ αποτελούν την κυριότερη αγορά προορισμού για τις εξαγωγές αγαθών της ΕΕ, με μερίδιο σχεδόν 21% στις συνολικές εξαγωγές της ΕΕ για το 2024. Ενώ οι δασμοί πιθανόν να μειώσουν τη ζήτηση στις ΗΠΑ, οι οικονομολόγοι ανησυχούν επίσης για το ενδεχόμενο οι ακόμα υψηλότεροι αμερικανικοί δασμοί κατά της Κίνας να οδηγήσουν σε ανακατεύθυνση κινεζικών προϊόντων προς την Ευρώπη, με αποτέλεσμα ακόμα μεγαλύτερη μείωση του πληθωρισμού.

Εν αναμονή της εξαγγελίας δασμών από τον Τραμπ την περασμένη εβδομάδα, η ΕΚΤ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο διακοπής των μειώσεων επιτοκίων, υιοθετώντας ένα τόνο πιο περιοριστικό ως προς την περαιτέρω χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής μετά την τελευταία μείωση των επιτοκίων της τον προηγούμενο μήνα, για έκτη φορά από τα μέσα Μαρτίου του 2024, στο 2,5%. Η Πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ δήλωσε το Μάρτιο ότι, σε περίπτωση εμπορικού πολέμου, ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ θα μπορούσε να αυξηθεί κατά μισή ποσοστιαία μονάδα λόγω «των αντίμετρων που θα λάβει η ΕΕ και της εξασθένησης της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ».

Ο κ. Στουρνάρας διαφωνεί με την άποψη αυτή, υποστηρίζοντας ότι «οι δασμοί είναι μέτρο με σαφώς αποπληθωριστική επίδραση» για τη ζώνη του ευρώ. Τόνισε ότι τα μέτρα προστατευτισμού που λαμβάνουν οι ΗΠΑ είναι «χειρότερα από ό,τι αναμενόταν» και έχουν δημιουργήσει «πρωτοφανή» βαθμό «αβεβαιότητας για τις πολιτικές που θα ασκηθούν παγκοσμίως», η οποία επηρεάζει δυσμενώς την οικονομική δραστηριότητα.

Σύμφωνα με αναλυτές και επενδυτές, οι εξαγγελίες δασμών από τον Τραμπ έχουν αυξήσει την πιθανότητα να μειώσει η ΕΚΤ τα επιτόκια κατά 0,25 της ποσοστιαίας μονάδας εντός του Απριλίου. Η JPMorgan, που προηγουμένως ανέμενε ότι η ΕΚΤ θα διατηρήσει τα επιτόκιά της αμετάβλητα στο 2,5% τον Απρίλιο, την Παρασκευή άλλαξε την εκτίμησή της και τώρα προβλέπει μία μείωση κατά 0,25 της ποσοστιαίας μονάδας τον Απρίλιο και άλλες δύο τον Ιούνιο και το Σεπτέμβριο. Οικονομολόγοι της Goldman Sachs δήλωσαν επίσης την Παρασκευή ότι μια μείωση τον Απρίλιο «είναι πλέον πολύ πιθανή».

Σε ερώτηση αν η κατάσταση είναι τόσο σοβαρή που να δικαιολογεί μια μείωση κατά 50 μονάδες βάσης ο κ. Στουρνάρας αρνήθηκε να απαντήσει.

Ενώ είναι δύσκολο «να εκτιμηθεί με ακρίβεια η επίδραση των δασμών», η αρνητική επίπτωση στην ανάπτυξη της ζώνης του ευρώ «μπορεί να λάβει οποιαδήποτε τιμή μεταξύ 0,5 και 1 ποσοστιαίας μονάδας», προειδοποιεί. Το Μάρτιο η ΕΚΤ αναθεώρησε προς τα κάτω τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη της ζώνης του ευρώ το 2025 σε μόλις 0,9%.

Νέα κάθετη πτώση

Εν τω μεταξύ, τη χειρότερη συνεδρίαση των τελευταίων πέντε ετών έζησε τη Δευτέρα (7/4) το Χρηματιστήριο Αθηνών, με τις τελικές απώλειες να ξεπερνούν το 7%, τον ΓΔ να βυθίζεται στις 1.478 μονάδες και την ίδια ώρα τον τζίρο να κινείται σε δυσθεώρητα επίπεδα (€393.529.799).

Να σημειωθεί ότι το Χρηματιστήριο Αθηνών, λόγω ώρας, δεν ενσωμάτωσε στην κίνησή του, τη φημολογία για προσωρινό πάγωμα των δασμών κι έτσι συνέχισε και για χθες το κύμα με τις μαζικές ρευστοποιήσεις. Ήδη, έχουν εξαερωθεί τα σημαντικά κέρδη τριμήνου (που ανέρχονταν στο +18,5%) και ο ΓΔ  έφτασε στις 1478 μονάδες, με τις χθεσινές απώλειες να φτάνουν στο -7,4%. Σε επίπεδο τριημέρου οι απώλειες ανέρχονται στο -13,5% και αντιστοιχούν σε 15 δισ. ευρώ.

Όπως σημειώνει ο Συμεών Μαυρουδής (διαχειριστής χαρτοφυλακίου Fast Finance ΑΕΠΕΥ), “το πρόβλημα είναι αφενός το, μη αναμενόμενο, μέγεθος των δασμών, αφετέρου η ασυνέπεια στις αποφάσεις της Κυβέρνησης των ΗΠΑ. Ως προς το μέγεθος των δασμών και αναγνωρίζοντας ότι τέτοιες πολιτικές λειτουργούν πολλαπλασιαστικά, η Επενδυτική Κοινότητα αντιλήφθηκε ότι το πράγμα στράβωσε. Οι επιδράσεις από τέτοιου είδους και κλίμακας μέτρα, υπερβαίνουν το ‘ρυθμιστικό’, ή το ‘αντισταθμιστικό’ και εισέρχονται στη σφαίρα του παραλόγου. Σε αδρές γραμμές, ο ρυθμός μεγέθυνσης Παγκοσμίως στις επόμενες περιόδους υπολογίζεται σημαντικά μειωμένος, μιας και τα επίσης μη αναμενόμενα αντίποινα των Χωρών που δέχτηκαν τους δασμούς οδηγούν ευχερώς σε υφεσιακή περιοχή. Ακόμα σημαντικότερη είναι η υψηλή πιθανότητα ανάφλεξης του πληθωρισμού, μιας και οι τιμές θα ανέλθουν σημαντικά σε όλες τις κατηγορίες, ώστε να εξισορροπηθεί το υψηλότερο κόστος από τις δασμολογικές πολιτικές. Συνυπολογίζοντας μάλιστα ότι οι Οικονομίες, μετά βίας εξήλθαν από περιβάλλον υψηλών επιτοκίων και πληθωρισμού τους προηγούμενους μήνες (οι ΗΠΑ έχουν ακόμα υψηλά επιτόκια), προβλέπονται ακόμα πιο δύσκολες ημέρες, με δικαιολογημένους τους φόβους για στασιμοπληθωρισμό”.

Επίσης, με σημαντικές απώλειες και έντονη μεταβλητότητα έκλεισαν οι ευρωπαϊκές αγορές, με τους μεγάλους δείκτες να βυθίζονται στην αβεβαιότητα που έφεραν οι τελευταίες ανακοινώσεις για τους δασμούς του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. Στο μεταξύ όλοι περιμένουν την «απάντηση» της Ευρώπης, με τον αντιπρόεδρο της Κομισιόν, Stephane Sejourne, να αποκαλύπτει ότι η ΕΕ έχει τη δυνατότητα να αποκλείσει τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ από τις δημόσιες συμβάσεις της Ευρώπης.

Ο πανευρωπαϊκός δείκτης Stoxx 600 σημείωσε πτώση 4,54%. Ο βρετανικός FTSE 100 υποχώρησε κατά 4,38% στις 7.702 μονάδες, ο γερμανικός DAX κατέγραψε πτώση 4,26% στις 19.761 μονάδες και ο γαλλικός CAC 40 έκλεισε χαμηλότερα κατά 4,78% στις 6.927 μονάδες.

Η εικόνα της Δευτέρας προστέθηκε στην καταστροφική προηγούμενη εβδομάδα, όταν ο δείκτης Stoxx 600 σημείωσε απώλειες 8,4%, ολοκληρώνοντας τη χειρότερη εβδομάδα του εδώ και πέντε χρόνια. Οι αγορές φοβούνται τους φόβους για παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο, καθώς η Κίνα ανταπέδωσε με δασμούς 34% σε προϊόντα των ΗΠΑ και την ΕΕ και να δεσμεύεται να επιβάλει δικά της αντίμετρα εάν αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις με την Αμερική.