Δημόσια έργα: Τι προτείνουν 5 θεσμικοί φορείς για τη σωστή χρηματοδότηση και υλοποίησή τους

Τα προβλήματα και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι τεχνικές εταιρείες στην Ελλάδα σήμερα, και προτάσεις για την βελτίωση των όρων με τους οποίους υλοποιούνται τα δημόσια έργα στη χώρα μας βρέθηκαν στο επίκεντρο της συζήτησης με εκπροσώπους θεσμικών φορέων του κλάδου, στα πλαίσια του 7ου Συνεδρίου Υποδομών και Μεταφορών – ITC 2024, που λαμβάνει χώρα στις 17 και 18 Σεπτεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών – Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο.

Στη συζήτηση “κορυφής” συμμετείχαν ο Ζαχαρίας Αθουσάκης, Πρόεδρος του ΣΑΤΕ, η Πρόεδρος του ΣΕΓΜ, Δέσποινα Καλλιδρομίτου, ο Κωνσταντίνος Γκολιόπουλος, Πρόεδρος της ΠΕΔΜΕΔΕ, η Πρόεδρος της ΠΕΣΕΔΕ, Μαρία Τσιομπάνου, και η Αθανασία Οικονόμου, Τομεάρχης Υποδομών στη Νέα Δημοκρατία.

Ζ. Αθουσάκης (ΣΑΤΕ): μπορούν να συγχωνευθούν οι μικρότερες τεχνικές εταιρείες και να αποτελέσουν ισοδύναμο των εταιρειών 7ης τάξης

Στην καθυστέρηση εφαρμογής του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος του Ηλεκτρονικού Μητρώου Συντελεστών Παραγωγής Δημοσίων και Ιδιωτικών Έργων (ΟΠΣ – ΜΗ.ΤΕ.) αναφέρθηκε στην τοποθέτησή του στο 7o Συνέδριο Υποδομών – Μεταφορών, ο Ζαχαρίας Αθουσάκης, Πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Τεχνικών Εταιρειών.

Όπως τόνισε, ο κατασκευαστικός κόσμος, που απαρτίζεται από 500 τεχνικές εταιρείες – μέλη του ΣΑΤΕ και 500 μελετητικές εταιρείες, έχει επισημάνει στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών τις σοβαρές δυσλειτουργίες που προκαλούνται από την καθυστέρηση της ισχύος του προεδρικού διατάγματος περί των Μητρώων.

«Ως αποτέλεσμα, ο κατασκευαστικός κόσμος δεν μπόρεσε να ενταχθεί μέχρι σήμερα στα επενδυτικά προγράμματα, παρόλο που ως εταιρείες έχουμε τη δυνατότητα να συγχωνευθούμε και να αποτελέσουμε έναν κρίκο της αλυσίδας, ισοδύναμο με αυτό των μεγάλων εργοληπτικών ομίλων 7ης Τάξης», εξήγησε ο κ. Αθουσάκης.

«Εν τη ενώσει θα αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα του κλάδου, όπως είναι η λειτουργία ενός μόνιμου και δίκαιου μηχανισμού αναθεώρησης των τιμών των δημοσίων συμβάσεων έργων, αναλόγως των προϋπολογισμών των έργων» πρόσθεσε ο πρόεδρος του ΣΑΤΕ, μεταφέροντας επίσης το αίτημα του κλάδου να τηρείται το χρονοδιάγραμμα πληρωμών, δεδομένου ότι τα έργα που εκτελούν οι τεχνικές εταιρείες 6ης και χαμηλότερης Τάξης αφορούν τις τοπικές κοινωνίες.

«Πρέπει να έχουμε την ευκαιρία να διακρατήσουμε το προσωπικό που απασχολούμε και έχουμε εκπαιδεύσει», ανέφερε, κάνοντας επίσης λόγο για την αναγκαιότητα λήψης μέτρων που θα διευκολύνει την πρόσβαση των μικρότερων τεχνικών εταιρειών στην τραπεζική χρηματοδότηση.

Δ. Καλλιδρομίτου (ΣΕΓΜ): άρτιες και ώριμες μελέτες οδηγούν σε άρτια υλοποίηση των έργων – Ανάγκη να αποτελούν μέρος στρατηγικού σχεδιασμού

Τη σημαντικότητα των ώριμων και άρτιων μελετών ανέδειξε στην τοποθέτηση της η πρόεδρος του ΣΕΓΜ, Δέσποινα Καλλιδρομίτου.

«Ένα έργο για να φτάσει στην κατασκευή, θα πρέπει να φτάσει στο στάδιο της μελέτης. Ώριμες και άρτιες μελέτες οδηγούν σε άρτια υλοποίηση έργου. Μια μελέτη όμως για να γίνει σωστά θα πρέπει να είναι μέρος ενός στρατηγικού σχεδιασμού» τονίζει.

Όπως διευκρίνισε, «ο κλάδος όσον αφορά στην βελτίωση του επιπέδου ωριμότητας σχετίζεται κυρίως με την διαχείριση των έργων, με τις διαδικασίες υλοποίησης αυτών καθώς και με την έγκαιρη παράδοση τους».

Σε σχέση με το Ταμείο Ανάκαμψης που ανέδειξε αυτές τις παθογένειες, είπε πως όπως προέκυψε «πολλά έργα εντάχθηκαν και απεντάχθηκαν, επειδή ακριβώς δεν υπήρχαν ώριμες μελέτες και ώριμος σχεδιασμός».

Τι όμως πρέπει να γίνει; Σύμφωνα με την κ. Καλλιδρομίτου, «πρέπει να υπάρχει ολιστικός σχεδιασμός, ένα πλαίσιο στο οποίο τα έργα έχουν μια συνέργεια, από τα οποία μερικά προηγούνται και μερικά έπονται. Να συμμετέχει ο πολίτης, η πολιτεία, οι φορείς, ο κατασκευαστικός και ο μελετητικός τομέας και έπειτα να γίνεται μια προτεραιοποίηση των έργων» εξήγησε.

Αναφορικά με τις κρίσιμες παραμέτρους που επηρεάζουν την σωστή και άρτια εκπόνηση των μελετών, επεσήμανε ότι «εμείς μεταξύ άλλων θα θέλαμε ολοκληρωμένες και σαφείς προδιαγραφές του τεχνικού αντικειμένου έτσι ώστε να γίνει ελαχιστοποίηση των κινδύνων που μπορούν να επηρεάσουν την άρτια και ορθή εκτέλεση μιας μελέτης».

Ένα άλλο σημαντικό θέμα που έθεσε επί τάπητος είναι και οι πρόδρομες εργασίες που πρέπει να προηγούνται των μελετών. «Δηλαδή όταν πας να προχωρήσεις ένα έργο, θα πρέπει να έχει γίνει η περιβαλλοντική αδειοδότηση, οι απολλοτριώσεις, όλα γιατί αυτά οδηγούν τελικά σε καθυστερήσεις και πολλές φορές σε ακυρώσεις έργων» είπε η πρόεδρος κλείνοντας.

Κ. Γκολιόπουλος (ΠΕΔΜΕΔΕ): αναγκαία η νομοθεσία για τη σαφήνεια των τεχνικών έργων και η ουσιαστική αξιολόγηση των τεχνικών εταιρειών

Τα προβλήματα του εργοληπτικού κλάδου και προτάσεις για τη διαμόρφωση ενός λειτουργικού θεσμικού πλαισίου εκτέλεσης δημοσίων έργων κατέθεσε ο Κωνσταντίνος Γκολιόπουλος, πρόεδρος της ΠΕΔΜΕΔΕ.

Μίλησε για στασιμότητα από πλευράς Πολιτείας στην αντιμετώπιση των ζητημάτων, που ταλανίζουν μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις. «Δεν είμαστε αντίθετοι στα εμβληματικά έργα, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει χρόνος για να συζητηθούν τα προβλήματα που εμποδίζουν τον εργοληπτικό κόσμο να δουλέψει σωστά» είπε ο κ. Γκολιόπουλος.

Σημείωσε ότι στην Ελλάδα έχουμε το μικρότερο ποσοστό αστοχιών στα έργα υποδομής, κάτι που δείχνει το υψηλό επίπεδο των τεχνικών εταιρειών, οι οποίες όμως χρειάζονται την Πολιτεία στο πλευρό τους για να λύνει τα διάφορα προβλήματα που προκύπτουν.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΠΕΔΜΕΔΕ υπάρχει η αναγκαιότητα νομοθεσίας για τη σαφήνεια των τεχνικών έργων, αλλά και η επί της ουσίας αξιολόγηση των τεχνικών εταιριών. «Το Υπουργείο τα γνωρίζει και δεν απαντά επαρκώς» είπε με νόημα ο κ. Γκολιόπουλος.

Υποστήριξε ότι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα αποτελεί η φιλοσοφία του Π.Δ.71 για τις τεχνικές εταιρείες και τα κριτήρια κατάταξης, ενώ χαρακτήρισε αναγκαία τη σύνταξη νέων τιμολογίων μετά τις αλλεπάλληλες κρίσεις (covid, πόλεμος στην Ουκρανία κλπ.).

«Επικρατεί σύγχυση στην αγορά. Η αναθεώρηση των τιμών είναι απαραίτητη» είπε ο κ. Γκολιόπουλος, ζητώντας από την Πολιτεία να ορίσει τις εργοληπτικές οργανώσεις ως θεσμικούς εταίρους της.

Ανακοίνωσε τέλος ότι τον Μάιο του 2025 θα διοργανωθεί με πρωτοβουλία της ΠΕΔΜΕΔΕ στην Αθήνα το συνέδριο της FIEC.

Μ. Τσιομπάνου (ΠΕΣΕΔΕ): απαραίτηση η εφαρμογή της νομοθεσίας για να υλοποιούνται σωστά τα δημόσια έργα

Για τα προβλήματα στον κλάδο των δημοσίων έργων μίλησε η Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΠΕΣΕΔΕ), Μαρία Τσιομπάνου.

Ξεκινώντας ανέφερε ότι τα δημόσια έργα αποτελούν το καλύτερο παράδειγμα για το πως το κράτος μπορεί να βοηθήσει έναν κλάδο. Ωστόσο δεν το κάνει, όχι γιατί δεν υπάρχει η απαραίτητη νομοθεσία, αλλά γιατί αυτή δεν εφαρμόζεται.

Ενδεικτικό σύμφωνα με την κ. Τσιομπάνου είναι το γεγονός ότι ο νόμος για την αναθεώρηση των τιμών υπάρχει από τη δεκαετία του 1960, αλλά αυτός δεν εφαρμόζεται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην υπάρχει ένα σωστό σύστημα αναθεώρησης των τιμών αλλά αυτό δε σταματά τις μικρές και τις μεσαίες εταιρείες από το να παλεύουν για να γλιτώσουν τις ζημιές, γεγονός και το οποίο έχει γίνει αντιληπτό από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ένα ακόμα πρόβλημα βάσει των όσων είπε η Πρόεδρος της ΠΕΣΕΔΕ είναι επίσης το γεγονός ότι τα έργα δε κοστολογούνται σωστά. Αυτό επηρεάζει σημαντικά τόσο τους προϋπολογισμούς των έργων, επομένως και τη δυνατότητα υλοποίησης από τις κατασκευαστικές εταιρείες όσο και την τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων.

Συνοπτικά ανέφερε ότι τα έργα υποφέρουν από κακή χρηματοδότηση, τη μη εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου για την τιμολόγηση και τις αποζημιώσεις των κατασκευαστών, καθώς και την αλαζονεία των αναθετουσών αρχών.

Σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται τόνισε ότι είναι απαραίτητο το Δημόσιο να ενισχυθεί με μηχανικούς, καθώς οι υπηρεσίες είναι υποστελεχωμένες.

Πρόσθεσε ότι δε μπορεί και δεν πρέπει να τα κάνει όλα ο ιδιωτικός τομέας και ένα κομμάτι πρέπει να μείνει στο δημόσιο, καθώς οι ιδιώτες προάγουν τα συμφέροντά τους, ενώ τα δημόσια έργα πληρώνονται από τους φορολογούμενους.

Τόνισε, δε, ότι χρειάζεται να γίνει εκσυγχρονισμός των μητρώων με όρους θεμιτού ανταγωνισμού, καθώς υπάρχει ήδη στρέβλωση και η ίδια η Επιτροπή Ανταγωνισμού παραδέχεται από το 2019 ότι μπαίνουν εμπόδια.

Α. Οικονόμου (Νέα Δημοκρατία): ενεργοποιούνται όλες οι διαθέσιμες πηγές χρηματοδότησης για να υλοποιηθούν τα εμβληματικά αλλά και μικρότερα δημόσια έργα

Στην ενεργοποίηση των διαθέσιμων πηγών χρηματοδότησης για την περάτωση των εμβληματικών και μικρότερων δημοσίων έργων αναφέρθηκε η Αθανασία Οικονόμου, Τομεάρχης Υποδομών της Νέας Δημοκρατίας.

Με στόχο την δημιουργία νέων σημαντικών έργων όσο και για την επανεκκίνηση έργων που είχαν βαλτώσει επί σειρά ετών, ενεργοποιούνται, συγκεκριμένα, οι πόροι από το εθνικό και συγχρηματοδοτούμενο σκέλος, της νέας προγραμματικής περιόδου, το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η δανειοδότηση – με ευνοϊκούς όρους – από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και την Αναπτυξιακή Τράπεζα του Συμβουλίου της Ευρώπης, η χρηματοδότηση των έργων μέσα από ένα πιο υγιές και σταθερό τραπεζικό σύστημα, η αξιοποίηση πόρων μέσα από τον υφιστάμενο και τον μελλοντικό Μηχανισμό “Συνδέοντας την Ευρώπη” (Connecting Europe Facility) και η άντληση πόρων από τον ίδιο τον κρατικό προϋπολογισμό, μέσα από την αξιοποίηση δημοσιονομικού χώρου, που σταθερά δημιουργείται τα τελευταία χρόνια.

Σημείωσε ότι «τα έργα υλοποιούνται σε ένα περιβάλλον μεγάλων, νέων, κυρίως εξωγενών προκλήσεων, όπως είναι αυτό του επί μακρόν υψηλού πληθωρισμού και των επιτοκίων, η έλλειψη ανθρώπινου κεφαλαίου για την κατασκευή υποδομών και οι δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, που καθιστά αδήριτη ανάγκη την πράσινη μετάβαση στις μεταφορές και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας στις υποδομές».

Μιλώντας για το στρατηγικό σχεδιασμό της κυβέρνησης για τα δημόσια έργα υποδομών, η κ. Οικονόμου επισήμανε ότι «αναπτύσσουμε έργα που προάγουν τη βιώσιμη, περιφερειακή ανάπτυξη, βελτιώνουν την καθημερινότητα του πολίτη, δημιουργούν θέσεις απασχόλησης και τονώνουν την κοινωνική συνοχή. Επιδιώκουμε να επιτυγχάνουμε τις μεταξύ των έργων συμπληρωματικότητες, την έγκαιρη ολοκλήρωσή τους και την επίτευξη υψηλών προδιαγραφών ασφάλειας, ποιότητας, ανθεκτικότητας και αποδοτικότητας», τονίζοντας πως «το όραμά μας για την Ελλάδα του 2030 δεν είναι αυτό της διατήρησης των σκοπιμοτήτων. Δεν αναπτύσσουμε έργα βάσει τοπικών, κοινοτικών ακόμα και εκλογικών συμφερόντων».