Δημοσιονομικοί “πονοκέφαλοι” με μισθούς δικαστών, φοροδιαφυγή και γεωπολιτική “φουρτούνα”

Με πρώτο μέλημα τη διασφάλιση δημοσιονομικής σταθερότητας, με υλοποίηση των στόχων για πρωτογενές πλεόνασμα το 2023 κοντά στο 1% και το 2024 στο 2,1%, αλλά και “ολικής” ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας κι από τους εναπομείναντες σημαντικούς οίκους αξιολόγησης, που αποφαίνονται οσονούπω, βαδίζει το οικονομικό επιτελείο, εν μέσω πολλαπλών “απειλών”.

Συγκεκριμένα η γεωπολιτική ανάφλεξη, οι αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τους μισθούς των δικαστικών, σε συνδυασμό, πάντα, με τις υψηλές “πτήσεις” της φοροδιαφυγής συνιστούν ένα “τρίπτυχο”, που θέτει προκλήσεις ή αλλιώς κινδύνους στη δημοσιονομική πορεία της χώρας.

Η γεωπολιτική διάσταση

Σε σχέση με τη Μέση Ανατολή, η γεωπολιτική αστάθεια, οι απειλές για νέα προσκόμματα στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, οι κίνδυνοι για τις υποδομές ενέργειας στην ευρύτερη περιοχή, βάζουν “φωτιά” σε ανησυχία για μεγάλες αυξήσεις τιμών στα ενεργειακά προϊόντα αλλά και σε νέο πληθωριστικό κύμα.

Συνολικά, πάντως, η παγκόσμια οικονομική κοινότητα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, όπου πέρα από το ανθρωπιστικό δράμα, κυριαρχεί και η ανάλυση ρίσκου, σε σχέση με ενδεχόμενες επιπτώσεις “ντόμινο” στην παγκόσμια οικονομία, από μια συνολική ανάφλεξη.

Βέβαια, οι αναφορές του προέδρου των ΗΠΑ, Τζ. Μπάιντεν για σεβασμό των αποφάσεων για δημιουργία Παλαιστινιακού κράτους στο δίκτυο CBS,  οι δηλώσεις του ηγέτη της Παλαιστινιακής Αρχής Αμπού Αμπάς, με σαφείς αποστάσεις από την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς. το άνοιγμα της συνοριακής διάβασης στη Ράφα, δείγμα ότι η Αίγυπτος επιδιώκει να συνδράμει σε ανθρωπιστικό διάδρομο, δίνουν μια αίσθηση ότι ο διπλωματικός μαραθώνιος, ειδικά των ΗΠΑ, τις τελευταίες μέρες έχει αποτέλεσμα, στην κατεύθυνση της αποτροπής μιας ολικής  σύγκρουσης.

Πάντως, π.χ. μια εμπλοκή δυνάμεων από την ευρύτερη περιοχή και δη του Ιράν, είτε μέσω των παραστρατιωτικών ομάδων στη Συρία, είτε μέσω της Σιιτικής Χεζμπολάχ, που ουσιαστικά ελέγχει το Λίβανο, θα είναι εκείνη η κίνηση, που θα βάλει “φωτιά” στο πολύπαθο αυτό κομμάτι γης, αλλά και θα ανάψει το “φιτίλι” συνολικά για μια μεγάλη γεωπολιτική αναταραχή με προβολές στην παγκόσμια οικονομία.

Ηδη, όπως ανέφεραν οι έγκυροι New York Times, ακόμη και πριν από τα γεγονότα του Σαββατοκύριακου, στη Μέση Ανατολή, η αστάθεια στην παγκόσμια οικονομία, λόγω και της ενεργειακής κρίσης, είχε επιβαρύνει, ειδικά, τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Πληθωρισμός, περιβάλλον υψηλών επιτοκίων αλλά και αναιμική ανάπτυξη είναι το βασικό χαρακτηριστικό για τη ζώνη του ευρώ, για την οποία, μάλιστα, το ΔΝΤ το ταμείο προβλέπει ότι η ανάπτυξη θα κινηθεί με ρυθμό αύξησης μόλις 0,7% φέτος, από 3,3% το 2022. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 0,5%. Όπως επίσης αναφέρουν οι NYT, τα υψηλά επιτόκια, ο επίμονος πληθωρισμός και οι μετασεισμοί των σπειροειδών τιμών της ενέργειας αναμένεται επίσης να επιβραδύνουν την ανάπτυξη στη Βρετανία στο 0,5% φέτος από 4,1% το 2022.

Για τον κίνδυνο στασιμοπληθωρισμού, πάντως, από έναν παρατεταμένο πόλεμο στη Μέση Ανατολή έκανε λόγο, την περασμένη Πέμπτη, μιλώντας στο το Reuters ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας Επίσης, ανέφερε ότι Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν πρέπει να σταματήσει πρόωρα τις αγορές ομολόγων, διότι μπορεί να χρειαστεί ακόμη να ηρεμήσει τις νευρικές αγορές. Πάντως, ο ίδιος βλέπει με αισιοδοξία την πορεία ανάπτυξης της χώρας.

Βέβαια, κανείς δεν μπορεί να προδικάσει τι θα γίνει, εάν οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και μια συνολική γεωπολιτική αναταραχή οδηγήσει, πέρα από τα υφιστάμενα, που σχετίζονται με το Ουκρανικό, σε νέα προσκόμματα στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, σε μεγάλες αυξήσεις τιμών στα ενεργειακά προϊόντα και σε νέο πληθωριστικό κύμα, που  μπορεί να οδηγήσει στη συνέχεια, σε αποφάσεις “σφιχτής” νομισματικής πολιτικής, δηλαδή, σε νέες αυξήσεις επιτοκίων από τις Κεντρικές Τράπεζες.

Συνολικά, πάντως, αν και ακόμη είναι πρόωρο, μια εκτίναξη της έντασης μπορεί να φέρει τα “πάνω – κάτω” και βέβαια, εν όψει της κατάθεσης του τελικού σχεδίου του Προϋπολογισμού στις 20.11, είναι ανοιχτές οι πιθανότητες ανατροπών στο σενάριο των μακροοικονομικών δεδομένων

Μισθοί δικαστών

Στο μεταξύ, παράλληλα, με την “αστάθεια” που γεννά η Μεσανατολική κρίση σε σχέση με την οικονομική πορεία της χώρας έρχεται να προστεθούν και οι “εσωτερικοί” “πονοκέφαλοι”. Ο πρώτος έχει να κάνει με τα μισθολογικά των δικαστών, μετά και τις αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Είναι ενδεικτικό ότι σε συνέντευξή του στην εφημερίδα “Το Βήμα της Κυριακής”, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, εστίασε στο θέμα, τονίζοντας την προσήλωση της κυβέρνησης σε μια σταθερή δημοσιονομική πορεία.

Συγκεκριμένα, με βάση το ΑΠΕ- ΜΠΕ, ερωτηθείς για την απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τις αυξήσεις στους δικαστές, ο υπουργός ανέφερε ότι “δεν μπορούμε ούτε να αγνοούμε ούτε να περιφρονούμε τη Δικαιοσύνη. Ωστόσο, με βάση την απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, οι αυξήσεις που θα δίνονταν στους δικαστικούς, θα ήταν της τάξεως του 50%! Διερωτώμαι ποιος βουλευτής θα τις ψήφιζε! Διερωτώμαι, επίσης, πώς θα μπορούσα να αγνοήσω την ανάγκη για δημοσιονομική πειθαρχία, όταν τόσο το Συμβούλιο της Επικρατείας όσο και το Ελεγκτικό Συνέδριο σε μία σειρά αποφάσεών τους για τις συντάξεις τα τελευταία χρόνια έχουν επισημάνει ακριβώς αυτή τη διάσταση! Τη διάσταση δηλαδή των αντοχών του προϋπολογισμού ως προς το συνταξιοδοτικό μας σύστημα. Η πρόταση δηλαδή της κυβέρνησης σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να προχωρεί πέρα από τις προβλέψεις του Συμφώνου Σταθερότητας- που έχει ήδη κατατεθεί στις Βρυξέλλες- και φυσικά θα είναι σε αρμονία με παλαιότερες αποφάσεις τόσο του Συμβουλίου της Επικρατείας όσο και του Ελεγκτικού Συνεδρίου- στις οποίες ήδη αναφέρθηκα- για το θέμα των συντάξεων!”

Ενώ σχετικά με το “εάν φοβάται μήπως έρθουν άλλες κατηγορίες π.χ. πανεπιστημιακοί, γιατροί, στρατιωτικοί, κά που θα ζητήσουν και αυτοί αυξήσεις;”, ο κ. Χατζηδάκης επισημαίνει πως “σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να ανοίξει ο ασκός του Αιόλου στο ασφαλιστικό σύστημα την ώρα, μάλιστα, που η χώρα κερδίζει τα εύσημα των διεθνών αγορών και των διεθνών οργανισμών για την οικονομική μας πορεία. Και αυτό ισχύει για όλες τις κοινωνικές ομάδες. Πολύ περισσότερο που οι αυξήσεις στις συντάξεις ξεπάγωσαν ήδη από πέρυσι. Βάλαμε τα θεμέλια και θα κρατήσουμε όρθιο το οικοδόμημα. Μπορούμε να δίνουμε αυτά που αντέχουμε. Όχι παραπάνω. Τα υπόλοιπα δεν θα ήταν φιλολαϊκή, αλλά αντιλαϊκή πολιτική. Για τους δικαστικούς λειτουργούς πράγματι υπάρχει ειδική πρόβλεψη στο Σύνταγμα. Ωστόσο οποιαδήποτε αύξηση εκτός ορίων, εμπροσθοβαρώς και με αναδρομικές καταβολές θα ήταν προκλητική για το σύνολο των συνταξιούχων. Θα ήταν, όμως, και αναντίστοιχη με την ανάγκη διαφύλαξης τόσο της δημοσιονομικής πειθαρχίας όσο και τη γενική φιλοσοφία της κυβέρνησης για το ασφαλιστικό σύστημα, η οποία είναι ήδη γνωστή. Επομένως, κάθε δημοσίευμα που είναι πέρα από όσα σας ανέφερα και από την πολιτική που ήδη εφαρμόζουμε για τις συντάξεις, δεν αντικατοπτρίζει τις προθέσεις μας!”.

Εντείνεται η μάχη κατά της φοροδιαφυγής

Παράλληλα, με τη χώρα να είναι στις τελευταίες θέσεις στην Ευρώπη σε σχέση με τις επιδόσεις αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής και ειδικά της “διαρροής ΦΠΑ”, πάρά την πρόοδο των τελευταίων ετών, με τις ψηφιακές πληρωμές,  άλλος ένας “πονοκέφαλος” προστίθεται στο όλο σκηνικό ρίσκου. Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2020 το φορολογικό κενό στη χώρα μας ήταν 19,7% ενώ σήμερα και μετά τα μέτρα που έχουν ληφθεί για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής εκτιμάται κοντά στο 15%, ποσοστό ακόμη υψηλό.

“Στο μεθεπόμενο υπουργικό συμβούλιο θα συζητήσουμε και αμέσως μετά θα νομοθετήσουμε, θα εξειδικεύσουμε και θα εφαρμόσουμε τις δέκα πρωτοβουλίες που εξαγγείλαμε για τη φοροδιαφυγή. Τη διασύνδεση, δηλαδή, των POS με τις ταμειακές μηχανές, την καθολική εφαρμογή του MyData, τον αποκλεισμό των παραβατών λαθρεμπορίας από τη συνεργασία με τις εταιρείες εμπορίας καυσίμων, κλπ” επισήμανε, πάντως, από την πλευρά του στην συνέντευξή του στην εφημερίδα “Το Βήμα της Κυριακής”, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, προσθέτοντας ότι “για όλα αυτά βασιζόμαστε στις νέες τεχνολογίες. Βασιζόμαστε, όμως, επίσης και στη βούλησή μας να μην βάλουμε νερό στο κρασί μας. Και να δώσουμε αποφασιστικά τη μάχη για τη φοροδιαφυγή”.

Ελεύθεροι επαγγελματίες

Παράλληλα, όπως ανέφερε,  επίσης ο υπουργός, “ένα ζήτημα ξεχωριστό, αλλά και συνδεόμενο με τις πρωτοβουλίες αυτές είναι το ζήτημα της φοροδιαφυγής ελεύθερων επαγγελματιών. Δεν βάζουμε στο στόχαστρο κάθε ελεύθερο επαγγελματία. Διότι, αρκετοί ελεύθεροι επαγγελματίες δεν φοροδιαφεύγουν. Πάντως δεν είναι λογικό πολλοί εργοδότες να εμφανίζονται με χαμηλότερα εισοδήματα από τον υπάλληλό τους που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό.

Επομένως, χωρίς να αυξήσουμε τους φορολογικούς συντελεστές, θα επικεντρωθούμε σε όσους φοροδιαφεύγουν. Επεξεργαζόμαστε μια λύση, η οποία λαμβάνοντας υπόψη τις επιταγές του Συντάγματος και τη νομολογία των δικαστηρίων, θα μας επιτρέψει να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα έτσι ώστε να τεθούν οι βάσεις για ένα πιο δίκαιο φορολογικό σύστημα που στο τέλος της διαδρομής θα οδηγεί και σε χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές”.