Δυο “φρένα” στην πορεία της ανάπτυξης

Μπορεί να είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά τα στοιχεία για την πορεία του ΑΕΠ τόσο για το β’ τρίμηνο του έτους όσο και σε επίπεδο εξαμήνου ωστόσο υπάρχουν στοιχεία που δημιουργούν προβληματισμό. Τέτοια είναι η πορεία του πληθωρισμού, που “ναρκοθετεί” την όλη πορεία της οικονομίας “κουρεύοντας” ουσιαστικά την όποια μεγέθυνση, αλλά και η αυξανόμενη πορεία του κόστους χρήματος, που καθιστά πλέον πιο “ακριβή” την υπόθεση δανεισμού για επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Ουσιαστικά, η αύξηση των επιτοκίων δημιουργεί ένα κλίμα δυσμενές για όσες επιχειρήσεις και βέβαια νοικοκυριά επιδιώξουν να προχωρήσουν σε κινήσεις επενδύσεων. Συγκεκριμένα σκέψεις για εκδόσεις εταιρικών ομολόγων, επενδυτικά σχέδια αλλά ακόμη και στεγαστικά δάνεια πλέον πρέπει να εντάξουν στο σενάριό τους, πέρα από την αυξημένη γεωπολιτική αβεβαιότητα, και την ανοδική καμπύλη του κόστους χρήματος. Και βέβαια όπου υπάρχουν δανειακά βάρη υπάρχουν και αυξημένες ανάγκες εξυπηρέτησης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι π.χ. για ένα επιχειρηματικό τοκοχρεωλυτικό δάνειο 200.000 ευρώ με μέσο αρχικό επιτόκιο 5,5% και διάρκεια αποπληρωμής τα 10 χρόνια, η αύξηση κατά 75 μονάδες βάσης οδηγεί σε αύξηση της μηνιαίας δόσης κατά 76 ευρώ το μήνα.

Κι αυτό βέβαια έρχεται να προστεθεί στο ήδη μεγάλο βάρος που υπάρχει με την ακρίβεια σε πρώτες ύλες και βασικά αγαθά, το φυσικό αέριο, τα καύσιμα και βέβαια το ηλεκτρικό ρεύμα.

Έρχεται ανηφόρα

Επίσης η προαναγγελία για νέες αυξήσεις τουλάχιστον τρεις φορές μέχρι τον Μάρτιο του 2023 για την αντιμετώπιση του πληθωριστικού σοκ δημιουργεί έτι περαιτέρω κλίμα ανησυχίας στην αγορά, που βλέπει “παράπλευρες” απώλειες. Χαρακτηριστικό είναι ότι στέλεχος εισηγμένης έλεγε στο NEWS 24/7, ότι πλέον ακόμη και το πλάνο για δανεισμό μέσω των δράσεων του Ταμείου Ανάκαμψης καθίσταται ασύμφορος καθώς πλέον τα επιτόκια της ΕΚΤ ανεβαίνουν.

Αγωνία από τις ΜμΕ

Επιπλέον, οι μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, που ήδη αντιμετωπίζει δυσκολίες πρόσβασης σε χρηματοδότηση, έχει πλέον να αντιμετωπίσει ένα ακόμη πιο δυσμενές περιβάλλον. Για αυτό άλλωστε η ΕΣΕΕ στο υπόμνημά της στον Πρωθυπουργό ενόψει της ΔΕΘ τόνισε την ανάγκη για εκπόνηση και υλοποίηση ενός ειδικού χρηματοδοτικού προγράμματος, επιχορηγήσεων και χαμηλότοκων -εκτός τραπεζικού συστήματος- δανείων, σχεδιασμένου για την τόνωση της ρευστότητας μόνο των πολύ μικρών & μικρομεσαίων επιχειρήσεων του Λιανικού εμπορίου. “Αποτελεί τη δεδομένη στιγμή αδήριτη ανάγκη” τόνισε η ΕΣΕΕ.

Ο πληθωρισμός

Την ίδια ώρα μπορεί ο πληθωρισμός να δείχνει μια κάμψη καθώς κατέγραψε αύξηση 11,4% τον Αύγουστο εφέτος, από αύξηση 11,6% τον Ιούλιο και έναντι αύξησης 1,9% τον Αύγουστο πέρυσι αλλά πάντα παραμένει ψηλά.

Παρά τη μικρή αποκλιμάκωση στον ρυθμό ανόδου του πληθωρισμού, τους τελευταίους 12 μήνες καταγράφηκαν σημαντικές ανατιμήσεις τόσο στον τομέα της ενέργειας, όσο και στη διατροφή, το πακέτο διακοπών και τις υπηρεσίες. Ειδικότερα, υπήρξαν αυξήσεις τιμών σε Φυσικό αέριο (261,3%), Πετρέλαιο θέρμανσης (65,1%), Ηλεκτρισμό (38,5%), Καύσιμα και λιπαντικά (21,5%) και Στερεά καύσιμα (11,4%).

Στο λεγόμενο «καλάθι της νοικοκυράς», ανατιμήσεις καταγράφηκαν σε: Έλαια και λίπη (25,5%), Ψωμί και δημητριακά (18,5%), Γαλακτοκομικά και αυγά (18%), Κρέατα γενικά (17,1%), Καφέ- κακάο- τσάι (12,5%), Λοιπά τρόφιμα (11,4%), Λαχανικά γενικά (7,9%), Ζάχαρη- σοκολάτες- γλυκά- παγωτά (6,3%), Μεταλλικό νερό- αναψυκτικά- χυμούς φρούτων (5,5%), Αλκοολούχα ποτά μη σερβιριζόμενα (4,3%), Ψάρια γενικά (3,7%) και Φρούτα γενικά (1,7%).

Το “φρένο” σε οριζόντια μέτρα

Είναι προφανές ότι η εικόνα αυτή στο φόντο και της εντεινόμενης ανησυχίας για τις τιμές ενέργειας “φρενάρει” τη ζήτηση που αποτελεί βασικό πυλώνα για την πορεία του ΑΕΠ. Ειδικά, μάλιστα, όταν το μήνυμα από το χθεσινό Eurogroup ήταν ότι τα μέτρα ελάφρυνσης -τα οποία θα αφορούν κυρίως οικονομικές ενισχύσεις για τους λογαριασμούς ενέργειας– θα πρέπει να έχουν έκτακτο χαρακτήρα και να είναι στοχευμένα όσο το δυνατόν περισσότερο, τότε, σίγουρα, μεσαία στρώματα που καλούνται να “σηκώσουν” μεγάλη βάρη δεν πρέπει να περιμένουν και πολλά σε σχέση με δράσεις στήριξης. Όπως μάλιστα, αναφέρει το Reuters, οι 19 υπουργοί Οικονομικών των κρατών-μελών της ζώνης του Ευρώ υπογράμμισαν την αναγκαιότητα ευθυγράμμισης των πρωτοβουλιών που θα αναληφθούν με τις δράσεις της ΕΚΤ, ούτως ώστε να αποτραπεί το ενδεχόμενο νέων πληθωριστικών πιέσεων.

Καμπανάκι από το έλλειμμα

Στο μεταξύ, άλλα δυο σημεία χρήζουν προσοχής και ”γκριζάρουν” την όποια θετική εικόνα. Ο λόγος για το το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου που το πρώτο εξάμηνο, αυξήθηκε 65,4% συγκριτικά με το αντίστοιχο του 2021, παρά την καλή πορεία των εξαγωγών, αλλά και το ότι “πυλώνες” ανάπτυξης είναι παραδοσιακές “ρότες” της Ελληνικής οικονομίας (κατασκευές, real estate, τουρισμός και κατανάλωση) κι όχι η καινοτομία, ψηφιακή μετάβαση κτλ, που δημιουργούν πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στην αλλαγή δομών στην παραγωγή.

Οι εκτιμήσεις της ΤτΕ

Στο φόντο αυτό, ο Υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας και καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, Θεόδωρος Πελαγίδης μιλώντας στο Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 και 105,8 και την εκπομπή «Καθαροί Λογαριασμοί» έδωσε μια νότα αισιοδοξίας. Σημείωσε ότι η ελληνική οικονομία παρουσιάζει σημαντική δυναμική που αντανακλάται στην αύξηση του ΑΕΠ η οποία τροφοδοτείται από αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης, τις επενδύσεις και τις εξαγωγές.

Ο κ. Πελαγίδης σημείωσε ότι τον επόμενο χρόνο θα έρθουν από τα ευρωπαϊκά ταμεία στην Ελλάδα περί τα 10 δισ. ευρώ, ενώ το δημόσιο χρέος θα πέσει κατακόρυφα ως ποσοστό του ΑΕΠ.

«Θυμίζω ότι μόνο για φέτος και του χρόνου 10 δισ. είναι τα χρήματα που θα έρθουν από το ευρωπαϊκό ταμείο. Δεν λέω ότι η κατάσταση είναι εύκολη αλλά έχει πλεονεκτήματα έτσι όπως έχουν έρθει τα πράγματα και με τις ευρωπαϊκές ρυθμίσεις του ελληνικού χρέους που βρίσκεται σε θεσμικά χέρια. Άρα μην παρασυρόμαστε από το ύψος του χρέους, το οποίο φέτος θα πέσει πολύ κάτω από το 180% λόγω της αύξησης του ΑΕΠ που φαίνεται να μας έχει εκπλήξει». Ακόμα εκτίμησε, πως τα έσοδα από τον τουρισμό στην καλύτερη περίπτωση θα είναι στα 19 δισ. ευρώ το 2022 έναντι 18,2 το 2019.

«Ταυτόχρονα είδαμε ότι οι καταθέσεις δεν μειώθηκαν και το γεγονός αυτό δημιουργεί ένα «παζλ» σχετικά με τους παράγοντες που τροφοδοτούν την κατανάλωση, το οποίο ενδεχομένως να εξηγείται από την διόγκωση της άτυπης οικονομίας» επισήμανε ο Υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας.

Η αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ

Αναφέρθηκε, όμως, και στην αύξηση επιτοκίων που ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) κατά 75 μονάδες βάσης, λέγοντας πως «είναι υψηλό, ιδίως για τα δεδομένα της ευρωζώνης». Τα μέλη του Συμβουλίου απ’ ό,τι φαίνεται έχουν εκφράσει αυτή την πλειοψηφία, γιατί δεν υπήρχε κάτι τέτοιο πριν λίγους μήνες.

Επιπλέον, ο Υποδιοικητής της ΤτΕ εξέφρασε την εκτίμηση ότι η αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ θα συνεχιστεί μέχρι να φτάσουν στο λεγόμενο «ουδέτερο» επίπεδο, το οποίο κατά μια άποψη είναι μεταξύ του 1,75 και του 2%.

Είπε επίσης ότι οι τράπεζες στην Ελλάδα θα αρχίσουν να αυξάνουν τα επιτόκια καταθέσεων όταν χρειαστεί να συγκεντρώσουν ρευστότητα την οποία δεν θα μπορούν να αντλήσουν από την ΕΚΤ ή από άλλες πηγές.

«Με τον πληθωρισμό να έχει εμπεδωθεί και να έχει διαχυθεί παντού, ο μόνος τρόπος όταν καλείται ο φορέας της νομισματικής πολιτικής να αντιδράσει όταν είναι “πίσω από την καμπύλη”, είναι μια αλματώδης αύξηση των επιτοκίων καταθέσεων στην κεντρική τράπεζα, που σημαίνει μια αλυσιδωτή αύξηση των επιτοκίων διαφόρων ειδών, των καταναλωτικών, των επιχειρηματικών. Βεβαίως αυτή η μετάδοση της νομισματικής πολιτικής χρειάζεται κάποιο καιρό για να εφαρμοστεί. Αυτό πρόκειται να κάνει την ζήτηση να υποχωρήσει δραστικά σε κάποιο βαθμό γιατί αυτή η ανισορροπία ανάμεσα στην ζήτηση και την προσφορά γεννά αυτόν τον πληθωρισμό, 9% στην Ευρώπη περίπου για φέτος και στην Ελλάδα ένα νούμερο κατά μ.ό. κοντά στο ίδιο ευρωπαϊκό ποσοστό. Για να υποχωρήσει ο πληθωρισμός αυτή την στιγμή πρέπει να πέσει η ζήτηση» ανέφερε ο κ. Πελαγίδης.

Η ιδέα που έχει διατυπωθεί και στην μεγάλη συγκέντρωση των τραπεζιτών στις ΗΠΑ, στο Τζάκσον Χολ, είναι ότι για να είναι αποδοτική η νομισματική πολιτική θα πρέπει να συνοδεύεται από μια δημοσιονομική πολιτική που να ευνοεί τη μείωση του πληθωρισμού, προσέθεσε ο ίδιος.

«Η ιδέα είναι ότι η δημοσιονομική πολιτική, ιδίως στην Αμερική έχει γίνει πάρα πολύ επεκτατική και όσο πιο επεκτατική γίνεται τόσο πιο πολύ δυσκολεύει την επίτευξη του στόχου της νομισματικής πολιτικής να τραβήξει την οικονομία προς τα κάτω. Συστήνεται λοιπόν να περιοριστούν οι κρατικές δαπάνες για να διευκολυνθεί η άσκηση της νομισματικής πολιτικής. Η εκτύπωση χρημάτων, δηλαδή η νομισματική διευκόλυνση από τις τράπεζες είναι στην ουσία μια αγορά των περιουσιακών στοιχείων, των ομολόγων που εκδίδει το κράτος και τα οποία αγοράζει η κεντρική τράπεζα και παρέχει την χρηματοδότηση στην δημοσιονομική πολιτική. Άρα νομισματική και δημοσιονομική πολιτική δεν είναι ανεξάρτητες, η μία χρηματοδότησε την άλλη, επομένως οι ευθύνες είναι μοιρασμένες σε κάποιο βαθμό. Όταν έχεις τέτοια σοκ της προσφοράς, την πανδημία, τον πόλεμο, οποιαδήποτε κυβέρνηση, όποιου χρώματος, προφανώς θα κοιτάξει να στηρίξει τα ευάλωτα νοικοκυριά πρώτ’ απ’ όλα – γιατί αν δεν πληρώσουν τους λογαριασμούς θα χρεοκοπήσουν και οι δημόσιες επιχειρήσεις- αλλά και τις εθνικές επιχειρήσεις αντίστροφα διότι αν δεν θα σταθούν η ύφεση στην οικονομία θα διαδοθεί» συμπλήρωσε.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις