ΔΝΤ: ‘Εγκρίναμε το πρόγραμμα, ελαφρύνετε το χρέος

Εξαιρετικά μη βιώσιμο χαρακτηρίζει ξανά το ελληνικό χρέος το ΔΝΤ στο πρόγραμμα που ενέκρινε χθες επι της αρχής το Ταμείο το οποίο θα διαρκέσει μέχρι και το τέλος του Αυγούστου του 2018 και προβλέπει χρηματοδότηση 1,6 δισ. ευρώ τότε και μόνο τότε, όταν οι Ευρωπαίοι οριστικοποιήσουν μέτρα που θα κάνουν το χρέος βιώσιμο

Χαρακτηριστική είναι η φράση της κ. Λαγκάρντ στο σημείωμα – δήλωση με την οποία συνόδευσε την δήλωση για την έγκριση του 24 μελούς Δ.Σ του ταμείου:

“Όπως είπαμε πολλές φορές, ακόμη και με την πλήρη εφαρμογή του προγράμματος, η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να αποκαταστήσει την αειφορία του χρέους και χρειάζεται περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους από τους ευρωπαίους εταίρους της. Πρέπει να συμφωνηθεί μια στρατηγική για το χρέος που να βασίζεται σε πιο ρεαλιστικές υποθέσεις. Αναμένω σύντομα να συμφωνηθεί ένα σχέδιο αποκατάστασης της βιωσιμότητας του χρέους μεταξύ της Ελλάδας και των ευρωπαίων εταίρων της. Η αποτελεσματικότητα της νέας συμφωνίας stand-by εξαρτάται από τη συμφωνία αυτή για την ελάφρυνση του χρέους, καθώς και την εφαρμογή του προγράμματος”.

Θα τα ξαναπούμε για τα πρωτογενή πλεονάσματα

Στην έκθεση του το ΔΝΤ προαναγγέλλει νέο γύρο αντιπαράθεσης με τους Ευρωπαίους δανειστές τονίζοντας ότι οι στόχοι για τα πρωτογενή πλεονάσματα θα ξανασυζητηθούν, κατά το διάλογο που θα γίνει για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους

Παραδέχεται πάντως ότι η Ελλάδα μπορεί να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα 1,8% του ΑΕΠ το 2017, αλλά μόνο 2,2 % του ΑΕΠ το 2018 έναντι του φιλόδοξου όπως επιμένει να χαρακτηρίζει στόχου, που έχει τεθεί για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ.

Μεσοπρόθεσμα τονίζεται ότι ο στόχος για πρωτογενή πλεονάσματα πάνω από 2% του ΑΕΠ, είναι δύσκολο να επιτευχθεί χωρίς να περιορίσει το δημοσιονομικό περιθώριο, που είναι απαραίτητο για να ανακάμψει η οικονομία και να βοηθηθούν οι οικονομικά ασθενέστεροι. Επιμένει λοιπόν σε ένα στόχο πρωτογενούς πλεονάσματος που θα μειωθεί στο 1,5% του ΑΕΠ.

Στην τηλεδιάσκεψη που ακολούθησε μετά την συνεδρίαση του ΔΣ, η κ. Ντέλια Βελκουλέσκου τόνισε “ότι παρότι η πρόβλεψη για πρωτογενές πλεόνασμα του 2018 σύμφωνα με το Ταμείο είναι κατώτερη από το στόχο του προγράμματος, το Ταμείο δεν ζητά νέα μέτρα για τον επόμενο χρόνο”.

Πάντως το Ταμείο αποδέχεται την επιτυχία τη επίτευξης πρωτογενούς πλεονάσματος 4,2% του ΑΕΠ το 2016 αλλά τονίζει ότι το μεγάλο ποσοστό έκτακτων μέτρων, που είχαν αυτό το αποτέλεσμα δεν καθιστά την επίτευξη τόσο υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων διατηρήσιμη.

Εξαιρετικά μη βιώσιμο το χρέος

“Το ελληνικό χρέος είναι εξαιρετικά μη βιώσιμο στο βασικό σενάριο του ΔΝΤ” αναφέρεται στο κείμενο. Επισημαίνεται ότι το χρέος θα μειωθεί στο 160% του ΑΕΠ μέχρι το 2022. Οι ακαθάριστες ανάγκες χρηματοδότησης θα υπερβαίνουν το όριο του 15% του ΑΕΠ μέχρι το 2028 και το όριο 20% μέχρι το 2033, φτάνοντας μάλιστα στο 45% έως το 2060. Επίσης το χρέος προβλέπεται να μειωθεί σταδιακά σε περίπου 150% έως το 2030, αλλά και ότι θα αυξάνεται στη συνέχεια, φθάνοντας το 195% περίπου του ΑΕΠ έως το 2060.

Παρόλα αυτά, χαιρετίζει τις πρόσφατες δεσμεύσεις των Ευρωπαίων για παράταση των ωριμάνσεων των Ευρωπαϊκών δανείων κατά 15 χρόνια, της απόδοσης των κερδών από ANFA και SNP, αλλά και τιη ρύθμισης των επιτοκίων, τα οποία θα προσγειωθούν στο 1,9% του ΑΕΠ .

Στο τεχνικό κομμάτι του προγράμματος, που αφορά στα όρια στα οποία θα πρέπει να κινηθεί η Ελλάδα, σε όλα τα μεγέθη, επιβεβαιώνει την πληροφορία για το ταβάνι του χρέους της Γενικής Κυβέρνησης στα 325 δισ. ευρώ, σφραγίζοντας έτσι και τον περιορισμό της Ελλάδας για έξοδο στις αγορές.

Κάνει πάντως μια πρόβλεψη για έξοδο της Ελλάδας στις αγορές, μετά το τέλος του προγράμματος με ένα επιτόκιο που θα είναι κοντά στο 6%, λόγω της μακράς απουσίας της χώρας από τις αγορές χρήματος

Δεν δίνουν προθεσμία στους Ευρωπαίους

Αξίζει να σημειωθεί, το ΔΝΤ δεν δίνει συγκεκριμένη προθεσμία για τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους στους Ευρωπαίους.

Η δικαιολογία του ταμείου για το ότι δεν θέτει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την διευκρίνιση των μέτρων του χρέους είναι ότι και κατά το παρελθόν σε εγκρίσεις επι της αρχής προγραμμάτων για χώρες που χρηματοδοτούσε το Ταμείο, υπήρχαν συγκεκριμένες προθεσμίες στους πιστωτές για αναδιάρθρωση χρέους, οι οποίες πολλές φορές παραβιάζονταν.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, αν υπήρχε συγκεκριμένη προθεσμία η οποία θα παραβιάζονταν από τους Ευρωπαίους δανειστές, θα είχε ως αποτέλεσμα την ανατροπή των προσδοκιών ανάκαμψης και την έναρξη μιας νέας συζήτησης για νέα μέτρα.

Παρόλα αυτά, διευκρινίζεται στο κείμενο του προγράμματος ότι είναι προς το συμφέρον όλων η διαδικασία και τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, θα πρέπει να ολοκληρωθούν το συντομότερο δυνατό, καθώς κάθε καθυστέρηση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ελληνική οικονομία .

Περισσότερα από 10 δισ. χρειάζονται οι Τράπεζες

Στο κομμάτι του προγράμματος για τις Τράπεζες τονίζεται για άλλη μια φορά ότι το εξαιρετικά υψηλό ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων, καθιστά τις εμπορικές τράπεζες ευάλωτες σε μελλοντικούς κλυδωνισμούς

Στην κατεύθυνση αυτή, τονίζει ότι θα πρέπει να υπάρξει σύντομα ένα μαξιλάρι ρευστότητας, που θα είναι πάνω από 10 δισ. ευρώ ώστε οι ελληνικές τράπεζες να μπορούν να αντιμετωπίσουν όλες τις μελλοντικές προκλήσεις

Όπως τονίζεται, οι εποπτικές αρχές, πρέπει να λάβουν πρόσθετα μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της αναθεώρησης της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού και της προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι τράπεζες κεφαλαιοποιούνται επαρκώς πριν από το τέλος του προγράμματος.

Σημειώνεται ακόμα ότι με την διασφάλιση της βιωσιμότητας των τραπεζών θα πρέπει οι ελληνικές αρχές να μείνουν προσυλωμένες στο σχέδιο, που έχουν εκπονήσει για την πλήρη άρση των capital controls, την οποία το Ταμείο δεν βλέπει πριν το τέλος του προγράμματος .

Εύθραυστη ανάκαμψη

‘Όπως τονίζεται, η μεταβολή του ΑΕΠ τα τελευταία τρία χρόνια ήταν επίπεδη. Η οικονομία σταθεροποιήθηκε μετά από μια κρίση εμπιστοσύνης το 2015, αλλά η οικονομική αβεβαιότητα, η περιορισμένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση, τα μη καταγεγραμμένα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και οι υπόλοιποι κεφαλαιακοί έλεγχοι συγκρατούν τις επενδύσεις.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις για την πλήρη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που προαναφέρθηκαν, η παραγωγή αναμένεται να ανακάμψει έντονα μεσοπρόθεσμα.

Προβλέπεται να αυξηθεί κατά 2,1% φέτος και 2,6% το επόμενο έτος, λόγω της συνεχούς ανθεκτικής ιδιωτικής κατανάλωσης και της ανάκαμψης των επενδύσεων από χαμηλά επίπεδα, με τη στήριξη των κονδυλίων της ΕΕ και τη βελτίωση της εμπιστοσύνης.

Μακροπρόθεσμα, η ανάπτυξη αναμένεται να συγκλίνει στο δυνητικό σταθερό ποσοστό του 1%, λόγω των συνεπειών των συνεχιζόμενων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων της δημογραφικής γήρανσης.

Σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο το ΔΝΤ βλέπει ανάπτυξη 1,9% του ΑΕΠ για το 2019 το 2020 και το 2021

Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις

Εκτός από τη διατήρηση των μεταρρυθμίσεων της αγοράς εργασίας κατά τη διάρκεια της περιόδου προγραμματισμού, το πρόγραμμα υποστηρίζει τη μεταρρύθμιση των συλλογικών απολύσεων και τα βήματα υλοποίησης των εν εξελίξει μεταρρυθμίσεων που προωθούν τον ανταγωνισμό και διευκολύνουν τις επενδύσεις.

Η ελληνική πλευρά

Στην επιστολή προθέσεων (letter of intent) την οποία υπογράφουν ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ο υπουργός Οικονομικών, Ευκλείδης Τσακαλώτος, και κεντρικός Τραπεζίτης, Γιάννης Στουρνάρας, καταγράφονται όλα τα μέτρα που έχει ήδη λάβει η Ελλάδα, ενώ περιγράφονται και τα επόμενα βήματα/μέτρα μέσα από 7 συνολικά νέα προαπαιτούμενα.

Συμπεριλαμβάνονται επίσης δεσμεύσεις για όρια στις συμβάσεις ορισμένου χρόνου, στις επιδόσεις του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, αλλά και για τις επιδόσεις του ΚΕΑΟ.

Στην δική του επιστολή του ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στο ΔΝΤ κ. Ψαλιδόπουλος, επισημαίνει για το χρέος ότι “οι ελληνικές αρχές σημειώνουν ότι οι επικαιροποιημένες εκτιμήσεις βιωσιμότητας του ΔΝΤ παραμένουν συντηρητικές και πιο κοντά σε ένα αρνητικό σενάριο”.

“Οι ελληνικές αρχές πιστεύουν ότι η ανάλυση δεν λαμβάνει επαρκώς υπόψη τις επιπτώσεις των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για άλλες επενδυτικές πρωτοβουλίες, τα μελλοντικά επιτόκια της αγοράς και τα συμφωνημένα δημοσιονομικά πλεονάσματα”.

Προσθέτει ότι με βάση τη συμφωνία του Eurogroup της 15ης Ιουνίου 2017 και με στόχο να παρασχεθεί πρόσθετη σαφήνεια σχετικά με το χρέος και τη βιωσιμότητά του, οι ελληνικές αρχές προσβλέπουν σε ένα μηχανισμό που θα συνδέει την ελάφρυνση του χρέους με μέτρα για την ανάπτυξη συνοδευόμενο από πρόσθετη ελάφρυνση του χρέους την οποία θα λάβει η ΕΕ αν κριθεί αυτό αναγκαίο μετά από μία επικαιροποιημένη έκθεση βιωσιμότητας.

(Φωτογραφία: AP/Virginia Mayo)