Επιτέλους waiver μετά το wave της αξιολόγησης

Σαν τους κρίκους μιας αλυσίδας, η ολοκλήρωση της αξιολόγησης της χώρας και η εκταμίευση της δόσης, ένωσαν στην «καδένα» των εξελίξεων της οικονομίας , τις τράπεζες και την επαναφορά του waiver. Κοινώς, τερματίστηκε το… “ embargo”  που είχε επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) στις ελληνικές τράπεζες, με το να μη δέχεται ελληνικά ομόλογα ως εγγυήσεις για παροχή ρευστότητας.

Αποτέλεσμα, καθώς δεν είχαν πια επαρκείς εγγυήσεις, ήταν να δανείζονται οι τέσσερις συστημικές τράπεζες Εθνική, Πειραιώς,  Eurobank και Alpha Bank από τα ακριβά κανάλια του Έκτακτου Μηχανισμού Παροχής Έκτακτης Ρευστότητας (Emergency Liquidity Assistance- ELA), με επιτόκιο 1,55% έναντι του 0% επιτοκίου της ΕΚΤ.

Λίγο πριν τα μέσα του Φεβρουαρίου 2015,  ελήφθη από την ΕΚΤ μια απόφαση από τις πιο… «κοστοβόρες» για τις συνθήκες χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών, που ήρθε να προστεθεί στις ήδη «μελανές» αποχρώσεις από τα capital controls, τα οποία επιβλήθηκαν ένα χρόνο πριν, ακριβώς στις 29 Ιουνίου, μαζί με την τραπεζική αργία. Και όλα αυτά, σε μία πυραμίδα αρνητικών γεγονότων, με κορωνίδα την «επίπονη» για το τραπεζικό σύστημα της χώρας, εκροή καταθέσεων.

Οι ελληνικές τράπεζες οδηγήθηκαν στον Μηχανισμό Παροχής Εκτακτης Ρευστότητας (Emergency Liquidity Assistance- ELA) κατόπιν αιτήματος της Τραπέζης Ελλάδος, στις 16 του περσινού Ιανουαρίου, προκειμένου  η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να ενεργοποιήσει το Μηχανισμό για να μην διακοπεί η παροχή ρευστότητας, έστω και με ακριβό τίμημα.

Σήμερα όμως, μια ευχάριστη είδηση επαναφέρει το δανεισμό των ελληνικών τραπεζών, στο επίπεδο κόστους των άλλων Ευρωπαίων ανταγωνιστών τους, καθώς δίνει τη δυνατότητα, να χρηματοδοτούν τις ανάγκες τους σε ρευστότητα με το πολύ χαμηλό επιτόκιο της ΕΚΤ, σήμερα 0%, με άμεσο όφελος κατά μιάμιση ποσοστιαία μονάδα, ποσό, καθόλου μικρό αν σκεφθεί κανείς τα επίπεδα της δανειοδότησης μέσω   ELA (69,1 δις ευρώ στα μέσα Μαϊου φέτος, 75,8 δις ευρώ στα τέλη του 2015 και….88,9 δις ευρώ το Σεπτέμβριο πέρυσι).

Πρακτικά, αυτό σημαίνει άμεση μείωση του δανεισμού από τον ΕLA ίσως κατά 7-10 δις ευρώ και ετήσιο όφελος έως 150 εκατ ευρώ.

Τραπεζικοί παράγοντες εκτιμούν ότι η απόφαση αυτή που σαφώς διευκολύνει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα στη συγκέντρωση φθηνής ρευστότητας, προκειμένου στη συνέχεια να τη διοχετεύσουν στην εγχώρια αγορά (αν και η ζήτηση  για νέα δάνεια είναι ακόμη υποτονική), θα έχει θετική επίπτωση στην αγορά, δημιουργώντας συνθήκες καλής ψυχολογίας που εν ευθέτω χρόνω και με τη σταδιακή χαλάρωση των  capital controls  θα ανοίξει το δρόμο για επίσης σταδιακή επιστροφή καταθέσεων. 

Υπενθυμίζεται άλλωστε ότι ήδη όπως έγραψε στις 16 Ιουνίου το news247, στο βαθμό που οι τράπεζες της χώρας έχουν αξιόπιστα στοιχεία ενεργητικού (assets) να δώσουν ως εγγυήσεις, ήδη δανείζονται από τις διεθνείς αγορές, με επιτόκια αρνητικά και αυτός είναι ένας λόγος που συστηματικά περιορίζεται η έκθεσή τους σε δανεισμό από τον ELA.

Βεβαίως, η επαναφορά του waiver θα τονώσει και θα δημιουργήσει συνθήκες για εδραίωση του ανοίγματος του τραπεζικού δανεισμού σε διεθνείς χρηματαγορές, αποκαθιστώντας σιγά σιγά την ομαλότητα και τη σταθεροποίηση, τουλάχιστον στα μέσα του επόμενου εξαμήνου, όπου τότε αναμένεται να έρθει άλλη μια θετική εξέλιξη,η συμμετοχή των ελληνικών τραπεζών στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ (και κατ επέκταση αγοράς από την ΕΚΤ ελληνικών ομολόγων που έχουν στα «συρτάρια» τους οι τράπεζες της χώρας).

Απαραίτητες προϋποθέσεις η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης και η διαχείριση της βιωσιμότητας του χρέους. Στο μεταξύ, επίκειται κούρεμα (έκπτωση στις τιμές) των ομολόγων που θα διαπραγματεύονται ως εγγυήσεις στην ΕΚΤ . Λίγο πριν την απόφαση για παρέκκλιση των ελληνικών ομόλογων ως επαρκή εχέγγυα για δανεισμό από την ΕΚΤ το Φεβρουάριο του 2015, οι τίτλοι που δίνονταν ως εγγυήσεις γίνονταν δεκτοί με έκπτωση (κούρεμα) 40 – 45%. Γεγονός είναι ότι η θετική έκβαση στην πρόσφατη αξιολόγηση της χώρας ήδη αποτυπώνεται στις τιμές των ομολόγων – άγνωστο όμως είναι αν η ΕΚΤ θα επιβάλλει διαφορετικού επιπέδου discount από το 40% που ίσχυε πριν αρθεί το waiver.

Σε κάθε περίπτωση, η επαναφορά του waiver αναμενόταν και σχεδόν είχε προεξοφληθεί από την αγορά που δεν έχασε τις ελπίδες της όταν στην προηγούμενη συνεδρίαση του ΔΣ της ΕΚΤ ( 2 Ιουνίου) δεν δόθηκε το πράσινο φως για την αποδοχή των ελληνικών ομολόγων ως ενέχυρο για φθηνότερη δανειοδότηση.

Το επόμενο βήμα – που έγκειται στην απόφαση της ΕΚΤ – θα είναι η επαναφορά του ενδιαφέροντος για αγορές ελληνικών ομολόγων. Και τελικός στόχος, – που αποτελεί απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης – η άρση των capital controls, συνδυαστικά με την πολυπόθητη επιστροφή των καταθέσεων ( που προϋποθέτει αποκατάσταση εμπιστοσύνης).