Επιτόκια: Τι αλλάζει για δανειολήπτες και καταθέτες μετά τη νέα μείωση της ΕΚΤ

Ζήτημα χρόνου είναι να φανούν οι νέες μειώσεις που ανακοίνωσε χθες η ΕΚΤ στα επιτόκια των υφιστάμενων δανειοληπτών, οι οποίοι θα δουν τις μηνιαίες δόσεις των νέων δανείων να υποχωρούν σταδιακά. Την ίδια στιγμή και οι υποψήφιοι δανειολήπτες θα δουν τη μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ να περνάει ακόμη πιο έντονα και στην αγορά και στα προς διάθεση προϊόντα.

Από την πλευρά τους οι διοικήσεις των τραπεζών εκτιμούν ότι το αργότερο μέχρι το τέλος της εφετινής χρονιάς το επιτόκιο διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) θα υποχωρήσει στο 2% και θα παραμένει σε αυτά τα επίπεδα έως και το 2027.

Όπως εξηγούν τραπεζικές πηγές «οι μεγάλοι κερδισμένοι της νέας μείωσης αναμένεται να είναι οι νέοι δανειολήπτες που έλαβαν δάνειο μετά την 1η Ιανουαρίου 2023, ενώ μεγάλες μειώσεις θα δουν στις δόσεις τους και όσοι έχουν δάνεια με υψηλότερα επιτόκια».

Για τα δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου αξίζει να σημειωθεί πως βασίζονται στο euribor, το οποίο ενσωματώνει άμεσα την πορεία των διατραπεζικών επιτοκίων.

Υπενθυμίζεται πως στις ελληνικές τράπεζες, οι συνεπείς δανειολήπτες στεγαστικών δανείων βρίσκονται σε καθεστώς «παγωμένου» επιτοκίου έως το Μάιο του 2025, για την προστασία τους από το ρίσκο ακραίων διακυμάνσεων.

Με δεδομένο πάντως ότι και η νέα μείωση ήταν προεξοφλημένη από τράπεζες και δανειολήπτες το μεγάλο ερώτημα που απασχολεί το εγχώριο πιστωτικό σύστημα είναι αν η αποκλιμάκωση των επιτοκίων θα οδηγήσει και σε αύξηση των χορηγήσεων. Πέρυσι η πιστωτική επέκταση έφτασε το 10% ή τα 14 δισ. ευρώ συνολικά για τους τέσσερις συστημικούς ομίλους. Για εφέτος οι τρέχουσες προβλέψεις κάνουν λόγο για μεγέθυνση του χαρτοφυλακίου των εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων κατά 11 δισ. ευρώ ή 8% περίπου.

Τρώει τις καταθέσεις ο πληθωρισμός

Προς αναζήτηση νέων λύσεων στρέφονται πλέον οι αποταμιευτές καθώς τα «επενδυτικά καταφύγια» που αξιοποίησαν τα τελευταία χρόνια–προθεσμιακές καταθέσεις και έντοκα γραμμάτια του ελληνικού Δημοσίου- πλέον εξασφαλίζουν από οριακά θετικές αποδόσεις μέχρι – στην καλύτερη περίπτωση- ποσοστά στο όριο του 2%, που είναι σε κάθε περίπτωση χαμηλότερο του τρέχοντος πληθωρισμού.

Η εξέλιξη αυτή οδηγεί ολοένα και περισσότερους αποταμιευτές να στραφούν στην αναζήτηση λύσεων που -τουλάχιστον- θα προστατεύουν το κεφάλαιο από τον τιμάριθμο.

Την ίδια στιγμή και η απόδοση του εντόκου γραμματίου ετήσιας διάρκειας, η έκδοση του οποίου ολοκληρώθηκε προχθές, διαμορφώθηκε στο 2,15% σημειώνοντας νέα μείωση συγκριτικά με την προηγούμενη έκδοση που είχε γίνει στις 4 Δεκεμβρίου (σ.σ.: τότε είχε διαμορφωθεί στο 2,27%), επίσης χαμηλότερο από τον τρέχοντα πληθωρισμό.

Πιθανή η παύση

Ύστερα πάντως από έξι διαδοχικές μειώσεις επιτοκίων, σωρευτικά κατά 1,50%, η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, ξεκαθάρισε χθες ότι η κατεύθυνση του ταξιδιού της νομισματικής πολιτικής διαφοροποιείται, καθώς η κεντρική τράπεζα δεν είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσει να κινείται προς τη μείωση των επιτοκίων, αλλά μπορεί και να αποφασίσει την παύση της.

Μιλώντας στους δημοσιογράφους μετά την απόφαση του συμβουλίου για μία ακόμη μείωση κατά 0,25% -σημειωτέον ότι αυτή τη φορά η απόφαση δεν ήταν ομόφωνη, αλλά υπήρξε αποχή ενός διοικητή από την ψηφοφορία– η Λαγκάρντ υπογράμμισε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η ΕΚΤ στη χάραξη της πολιτικής της, καθώς, όπως τόνισε «η αβεβαιότητα και οι κίνδυνοι είναι παντού».

Εξήγησε μια σημαντική διαφοροποίηση στο κείμενο της σημερινής ανακοίνωσης, σε σχέση με όλες τις προηγούμενες, μια διαφοροποίηση που ίσως να «δείχνει» στην κατεύθυνση της παύσης των μειώσεων επιτοκίων στην επόμενη συνεδρίαση. Όπως τόνισε, άλλαξε η διατύπωση της τέταρτης παραγράφου και είναι μια αλλαγή που έχει ουσία. Προηγουμένως, οι ανακοινώσεις έλεγαν ότι θα διατηρηθεί η συσταλτική πολιτική όσο είναι απαραίτητο και αυτό ήταν μια σταθερή εκτίμηση. «Τώρα προχωράμε», ανέφερε η Λαγκάρντ, «λέγοντας ότι η πολιτική είναι ουσιωδώς λιγότερο συσταλτική».

Όπως υπογράμμισε, αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι τα επιτόκια έχουν πλέον μειωθεί αρκετά, ώστε να επιτρέψουν την αύξηση των χορηγήσεων δανείων στις επιχειρήσεις (κατά 2%) και για στεγαστικά δάνεια (κατά 1,3%). Στο βαθμό που η ΕΚΤ θεωρεί ότι είναι ουσιωδώς λιγότερο συσταλτική η πολιτική της, τονίζουν αναλυτές, αυτό σημαίνει ότι αυξάνονται οι πιθανότητες για μια παύση των μειώσεων επιτοκίων.

Η πρόεδρος της ΕΚΤ υπογράμμισε ότι ήταν πολύ πυκνές οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών, με το πακέτο αμυντικών δαπανών 800 δισ. από την ΕΕ και το πρόγραμμα για επενδύσεις 500 δισ. στις υποδομές και μεγάλων ποσών στην άμυνα από τη Γερμανία και είναι αδύνατο σήμερα να γίνουν εκτιμήσεις για την επίδραση που θα έχουν αυτά τα μέτρα πολιτικής στην ανάπτυξη και τον πληθωρισμό. Πολλά θα εξαρτηθούν, τόνισε, από τις λεπτομέρειες εφαρμογής αυτών των προγραμμάτων.

Η Λαγκάρντ εμφανίσθηκε βέβαιη ότι ο πληθωρισμός βρίσκεται στον σωστό δρόμο για να υποχωρήσει στον στόχο του 2%, αν και αυτό θα γίνει λίγο αργότερα από τις προηγούμενες εκτιμήσεις. Λόγω των τιμών της ενέργειας, υπολογίζεται πλέον ότι η «προσγείωση» στον στόχο θα γίνει το πρώτο τρίμηνο του 2026 και όχι μέσα στο τελευταίο τρίμηνο του 2025.