Επιτροπή Ανταγωνισμού: “Στο μικροσκόπιο” τα επιτόκια στις τραπεζικές καταθέσεις

Σε νέα κίνηση προχωρά η Επιτροπή Ανταγωνισμού στο φόντο και της ευρύτερης συζήτησης για τα κόστη σε σειρά υπηρεσίες, απαραίτητες για την καθημερινότητα.

Πιο συγκεκριμένα, όπως αναφέρει σχετική ανακοίνωση, “η Επιτροπή Ανταγωνισμού (ΕΑ), λαμβάνοντας υπόψη τη δομή του εγχώριου τραπεζικού κλάδου και την παρατηρούμενη διατήρηση σε χαμηλά επίπεδα των επιτοκίων καταθέσεων των ελληνικών τραπεζών σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αποφάσισε στις 18.07.2024 την έναρξη έρευνας στον κλάδο των επιτοκίων καταθέσεων, ασκώντας τη σχετική αρμοδιότητα που έχει αναλάβει βάσει του άρθρου 40 του ν. 3959/2011.”

Όπως τονίζεται από την Επιτροπή, “από τον Ιούλιο του 2022 έως τον Σεπτέμβριο του 2023, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) προχώρησε σε διαδοχικές αυξήσεις του επιτοκίου διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων (deposit facility rate). Στο διάστημα που ακολούθησε, οι αυξήσεις αυτές πέρασαν, σε κάποιον βαθμό, στα επιτόκια που προσφέρουν οι ελληνικές τράπεζες στους καταθέτες, όμως η μετακύλιση αυτή φαίνεται ότι εκδηλώθηκε σε περιορισμένη κλίμακα και με καθυστέρηση, τόσο σε σχέση με άλλα κράτη μέλη, όσο και με την παλαιότερη πρακτική του εγχώριου τραπεζικού συστήματος.

Μέσω της κλαδικής έρευνας, η ΕΑ θα διερευνήσει τις συνθήκες ανταγωνισμού στην αγορά των τραπεζικών καταθέσεων, προκειμένου να διαπιστώσει τυχόν στρεβλώσεις και να υποβάλει προτάσεις για την ενίσχυση του ανταγωνισμού στην αγορά, προς όφελος των καταθετών (νοικοκυριών και επιχειρήσεων).

Με την εκκίνηση της κλαδικής έρευνας λίγους μήνες μετά την έκδοση της υπ’ αριθ. 838/2023 Απόφασής της, η ΕΑ επιβεβαιώνει τη σημασία που αποδίδει στην εύρυθμη λειτουργία του ανταγωνισμού στον χρηματοπιστωτικό κλάδο, ως κινητήριο μοχλό της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, χρησιμοποιώντας κάθε δυνατό εργαλείο παρέμβασης που έχει στη διάθεσή της βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας.

Στο πλαίσιο της πρώτης φάσης της διεξαγωγής της εν λόγω κλαδικής έρευνας, κηρύσσουμε την έναρξη δημόσιας διαβούλευσης, προσκαλώντας κάθε ενδιαφερόμενο μέρος να εκθέσει τα σχόλια και τις θέσεις του αναφορικά με τις συνθήκες του ανταγωνισμού στις τραπεζικές καταθέσεις. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να λάβουν μέρος στη δημόσια διαβούλευση υποβάλλοντας τις απόψεις τους εγγράφως, με τη μορφή υπομνήματος στην ηλεκτρονική διεύθυνση [email protected], αναφέροντας το όνομά τους, την ιδιότητά τους και τηλέφωνο επικοινωνίας.”

Βέβαια η έρευνα θα χρειαστεί χρόνο για να βγάλει συμπεράσματα αλλά αποτελεί ένα σημείο πίεσης στα πιστωτικά ιδρύματα παράλληλα με αυτήν για τις χρεώσεις.

Πληθωρισμός

Να σημειωθεί ότι ένα τα “αγκάθια”, τόσο για τη χώρα όσο και για την ΕΕ, είναι ο πληθωρισμός των υπηρεσιών, καθώς παραμένει επίμονα υψηλός, σε επίπεδο ΕΕ, στο 4,1%. Μάλιστα αναλυτές αναφέρουν ότι η πληθωριστική πίεση στις υπηρεσίες εντείνεται και έτσι καθίσταται δύσκολος ο στόχος για πληθωρισμό στο 2% έως το 2025.

Σημειώνεται ότι οι υπηρεσίες εκπροσωπούν το 50% του καλαθιού του πληθωρισμού, επομένως πολλοί αναλυτές αναφέρουν ότι οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ θα πρέπει να δουν μια μείωση προτού βεβαιωθούν ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει στο στόχο του 2%.

‘Και σε εθνικό επίπεδο τα κόστη των επιτοκίων μεταφέρονται και σε όλξη την αλυσίδα. Σημειωνεται ενδεικτικά ότι για τον Ιούνιο σε σειρά υπηρεσιών η κίνηση ανόδου των τιμών είναι σημαντική και πιο έντονη από το μέσο όρο αύξησης του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, που διαμορφώθηκε στο 2,3%. Συγκεκριμένα, καταγράφηκαν σε ετήσια βάση ανατιμήσεις στη Μεταφορά επιβατών με αεροπλάνο (19,7%), στο Πακέτο διακοπών (12,7%), στα Ξενοδοχεία- μοτέλ- πανδοχεία (12%), στα Ασφάλιστρα υγείας (14%)

Οι τράπεζες

Να σημειωθεί επίσης ότι , στην Ελλάδα, το περιθώριο επιτοκίου μεταξύ των νέων καταθέσεων και δανείων μειώθηκε στις 4,99 εκατοστιαίες μονάδες για το Μάιο.

Πιο συγκεκριμένα:

Το Μάιο του 2024, το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο των νέων καταθέσεων παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο στο 0,55%, ενώ το αντίστοιχο επιτόκιο των νέων δανείων μειώθηκε στο 5,54%.

Το περιθώριο επιτοκίου μεταξύ των νέων καταθέσεων και δανείων μειώθηκε στις 4,99 εκατοστιαίες μονάδες.

Το Μάιο του 2024, το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο του συνόλου των υφιστάμενων καταθέσεων παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο στο 0,54%, ενώ το αντίστοιχο επιτόκιο των δανείων μειώθηκε στο 6,23%.

Το περιθώριο επιτοκίου μεταξύ των υφιστάμενων καταθέσεων και δανείων μειώθηκε στις 5,69 εκατοστιαίες μονάδες.

Βέβαια, αυτές οι διαφορές, σε σχέση με ό,τι συμβαίνει στην Ευρώπη όπου τα περιθώρια είναι πιο χαμηλά, έχουν “αφυπνίσει” την Επιτροπή, καθώς μάλιστα τουλάχιστον, πέρυσι, η χώρα, με βάση τα στοιχεία της ΕΚΤ ήταν στις 5 πιο ακριβές χώρες για το κόστος δανείων. Επίσης, οι ελληνικές τράπεζες, μάλιστα, όπως ανέφερε σε σχετικό report της η DBRS Morningstar, βρέθηκαν το α’ εξάμηνο του 2023 στην πρώτη θέση των επιτοκιακών περιθωρίων, κάτι που έχει επισημάνει και η ΤτΕ.

Πολιτική απόφαση

Να σημειωθεί ότι μιλώντας στην εκδήλωση για την παρουσίαση της Ετήσιας Έκθεσης 2023 «Ανταγωνισμός και Μικρές Επιχειρήσεις» του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε. 10 Ιουλίου 2024, ο Υπουργός Ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος έκανε ειδική αναφορά στο ρόλο της Επιτροπής Ανταγωνισμού.

“Σε σχέση με Ασφαλώς τμήμα των δραστηριοτήτων το Υπουργείου Ανάπτυξης αφορά στην αντιμετώπιση τμημάτων του κόστους ζωής για τη μέση ελληνική οικογένεια και τους πολίτες” ανέφερε ο υπουργός Ανάπτυξης τονίζοντας: “Από την πρώτη ημέρα που ανέλαβα τα υπεύθυνα καθήκοντα του Υπουργού Ανάπτυξης έχω περιγράψει ότι πιστεύω σε ένα τρίπτυχο, που μπορεί να συμβάλλει στην αποκλιμάκωση των τιμών.

Πρώτη βασική προϋπόθεση είναι η λειτουργία του ανταγωνισμού. Είναι απόλυτη προτεραιότητα η ενίσχυση της δράσης της Επιτροπής Ανταγωνισμού την οποία στηρίζουμε με όλες μας τις δυνάμεις. Ό,τι ζητηθεί σε προσωπικό και υποδομές θα δοθεί.

Η δεύτερη προϋπόθεση είναι ο ενημερωμένος καταναλωτής, ο οποίος οφείλει να αξιοποιήσει τη δύναμή του και τη γνώση του και για αυτό αναβαθμίζουμε την πλατφόρμα e-katanalotis.

Η τρίτη είναι η κοινωνική ευθύνη της υγιούς επιχειρηματικότητας, η οποία οφείλει να ανταποκριθεί στην ανάγκη της κοινωνικής συνοχής και της αξιοπρέπειας κάθε καταναλωτή και κάθε πολίτη, που εμπιστεύεται αυτές τις εταιρίες για υπηρεσίες και προϊόντα που έχει ανάγκη για τη διαβίωση και την καθημερινότητά του.

Θα επιμείνουμε σε αυτήν την πολιτική, καθώς ο πληθωρισμός στα τρόφιμα και τα βασικά είδη διαβίωσης όλο αυτό το διάστημα τα τελευταία χρόνια ήταν και είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα που τροφοδοτήθηκε από τις παγκόσμιες οικονομικές ανισορροπίες.

Από την πανδημία του κορονοϊού, από τους δύο πολέμους που δυστυχώς συνεχίζονται στη ευρύτερη περιοχή μας, στην Ουκρανία και τη Γάζα. Και την έκρηξη του ενεργειακού κόστους. με όλες τις αρνητικές συνέπειες ως προς τον πληθωρισμό παγκοσμίως και στην Ευρώπη και ασφαλώς και στη χώρα μας.

Παρακολουθούμε διαρκώς την κατάσταση. Δεν είμαστε δογματικοί και θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί να κάνουμε, ό,τι περνάει από το χέρι μας για την αποκλιμάκωση των τιμών και για να δουλέψει πραγματικά ο ανταγωνισμός, γιατί δεν είμαστε δογματικοί.

Πιστεύουμε στη συνένωση δυνάμεων και τη συνεργασία, αλλά ταυτόχρονα θα κάνουμε τα πάντα για να υποχρεωθούν κάποιοι που μπορούν να σκέφτονται διαφορετικά να εφαρμόσουν τους νόμους. Για αυτό αυξήσαμε και τα ανώτερα πρόστιμα. “

Να σημειωθεί ότι συνάντηση με την Πρόεδρο της Επιτροπής Ανταγωνισμού, Αϊρίν Έβελυν Μικέλα Μαίρη Σαρπ, πραγματοποίησε λίγες μέρες αργότερα, στις 12 Ιουλίου 2024 ο Υπουργός Ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος. Συζήτησαν όλα τα κρίσιμα ζητήματα που απασχολούν την Επιτροπή και αφορούν την περαιτέρω ενίσχυσή της ώστε να μπορεί να επιτελεί ακόμα πιο αποτελεσματικά το έργο της για την σωστή λειτουργία της αγοράς.

Αμέσως μετά τη συνάντηση, ο κ. Θεοδωρικάκος έκανε την ακόλουθη δήλωση:

«Είμαστε υπέρ της ελεύθερης λειτουργίας της αγοράς γιατί αυτό συμφέρει την κοινωνία, αυτό συμφέρει τους καταναλωτές. Προϋπόθεση για αυτό είναι ο ελεύθερος ανταγωνισμός. Εγγύηση για τον ελεύθερο ανταγωνισμό είναι η ισχυρή ανεξάρτητη αρχή της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Για αυτόν τον λόγο υποστηρίζουμε με όλες μας τις δυνάμεις το έργο της.

Είχαμε μια δεύτερη συνάντηση σήμερα με την Πρόεδρο και την Αντιπρόεδρο της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Είναι σε εξέλιξη η διαδικασία ενίσχυσης με πρόσθετο εξειδικευμένο προσωπικό, ώστε η αρχή να λειτουργεί ακόμη πιο αποτελεσματικά. Θα γίνει πρόσληψη 25 στελεχών, ενώ από κοινού με τον Υπουργό Εσωτερικών και τον Γραμματέα του Υπουργικού Συμβουλίου θα εισηγηθούμε στο Υπουργικό Συμβούλιο την πρόσληψη άλλων 25 στελεχών. Πρόκειται για επιστήμονες, οικονομολόγους, νομικούς, αλλά και από τον χώρο της πληροφορικής, που είναι απολύτως απαραίτητοι.

Ταυτόχρονα το Υπουργείο Ανάπτυξης θα κάνει ό,τι χρειαστεί και ό,τι εισηγηθεί η Επιτροπή Ανταγωνισμού προκειμένου να βελτιωθούν οι υλικοτεχνικές υποδομές που διαθέτει, το κτίριο και οτιδήποτε άλλο ζητηθεί προκειμένου να δρα όσο γίνεται πιο αποτελεσματικά. Θα εκσυγχρονίσουμε και το οργανόγραμμα της Επιτροπής. Συνεχής είναι και η συνεργασία μας σε θεσμικό επίπεδο και στο πλαίσιο αυτής μέχρι να ολοκληρωθεί η πρόσληψη των 50 αθροιστικά στελεχών, θα δώσουμε έκτακτα τη δυνατότητα με κατ’ εξαίρεση διαδικασίες, να μπορούν να αποσπαστούν υπάλληλοι από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα εφόσον το επιθυμούν στην Επιτροπή Ανταγωνισμού».