Εργασία στην εποχή του κορονοϊού: Οι απολύσεις, το δώρο Πάσχα, οι άδειες και τα επιδόματα

Εν μέσω της υγειονομικής κρίσης που έχει προκαλέσει η εξάπλωση του κορονοϊού, μετά την αγωνία για την υγεία, οι εργαζόμενοι ανησυχούν για το τι πρόκειται να γίνει με τις δουλειές τους. Ήδη από τα στοιχεία που έχουν δημοσιευθεί φαίνεται ότι χάθηκαν τουλάχιστον 41.000 θέσεις εργασίας τις περασμένες δύο εβδομάδες, ενώ με σημερινές του δηλώσεις, ο υπουργός Οικονομικών άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να μην καταβληθεί το δώρο Πάσχα στους εργαζόμενους. 

Το News 24/7 συνομίλησε με τον εργατολόγο Γιώργο Μελισσάρη, επιχειρώντας να αποκωδικοποιήσει τα σημεία στα οποία πρέπει οι εργαζόμενοι να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή αυτή την περίοδο. Κάνοντας ένα γενικό σχόλιο, ο κ. Μελισσάρης για τα μέτρα που ανακοινώθηκαν την Τετάρτη είπε: «Είναι περισσότερο μέτρα ανακουφιστικά για τους εργαζόμενους και δεν υποκαθιστούν τις απώλειες της περιόδου. Μένει επίσης να δούμε και την εξειδίκευση των μέτρων για να έχουμε πληρέστερη εικόνα». 

Δώρο Πάσχα 

Αναφορικά με το δώρο Πάσχα και μετά τη δήλωση του Χρήστου Σταϊκούρα πως «Αξιολογείται» η αναστολή του, ο κ. Μελισσάρης υπογραμμίζει: «Υπάρχει υπουργική απόφαση του 1981 σύμφωνα με την οποία το δώρο πρέπει να καταβάλλεται υποχρεωτικά. Αν η κυβέρνηση εξετάζει την αναστολή του δώρου, η κυβέρνηση μπορεί να το κάνει με νέο νόμο, όπου δεν υπάρχει συλλογική σύμβαση που να προβλέπει αυτοτελώς την καταβολή του δώρου. Την περίοδο της οικονομικής κρίσης, αφού τέθηκε επί τάπητος το ενδεχόμενο κατάργησης του δώρου, υπεγράφησαν αρκετές συλλογικές συμβάσεις που το έβαζαν ως ξεχωριστό όρο την υποχρέωση καταβολής του. Ανάμεσά τους και η Εθνική Γενική Συλλογική σύμβαση. Από ένα σημείο και μετά σταμάτησαν να συμπεριλαμβάνουν αυτόν τον όρο καθώς σταμάτησε η συζήτηση για κατάργησή του. Συνεπώς σε περίπτωση που η κυβέρνηση προχωρήσει σε μια τέτοια κίνηση είναι πιθανό να αφορά αρκετούς εργαζόμενους που δεν έχουν στη σύμβασή τους ξεχωριστό όρο για το δώρο Πάσχα». 

Αποζημίωση 800 ευρώ

Περνώντας στο ζήτημα της αποζημίωσης των 800 ευρώ για τους εργαζόμενους που πλήττονται άμεσα, καθώς οι επιχειρήσεις στις οποίες εργάζονται ανέστειλαν την λειτουργίας τους με κυβερνητική απόφαση, ο Γιώργος Μελισσάρης εφιστά την προσοχή: «Η αποζημίωση ειδικού σκοπού, όπως ειπώθηκε θα δοθεί τον Απρίλιο. Ωστόσο είναι ξεκάθαρο πως οι επιχειρήσεις αυτές έχουν την υποχρέωση καταβολής του μισθού μέχρι τις 15 Μαρτίου. Ο μισθός για το πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα που διανύουμε πρέπει να καταβληθεί κανονικά από τον εργοδότη». Συμπληρώνει δε, πως προς το παρόν, μένουν εκτός της ομπρέλας των μέτρων οι εργαζόμενοι που εργάζονται σε έμμεσα πληττόμενες επιχειρήσεις. «Υπάρχει και μια κατηγορία που δεν έχει ωφεληθεί και είναι οι εργαζόμενοι που πλήττονται έμμεσα. Για παράδειγμα εταιρείες τροφοδοσίας καφετεριών που δεν έχουν αναστέλλει τη λειτουργία τους αλλά έχει μηδενικό τζίρο καθώς έχουν κλείσει οι καφετέριες. Εγώ θα περίμενα να δοθεί μια βοήθεια, έστω μικρότερη των 800 ευρώ και σε όσους εργάζονται στις επιχειρήσεις που έχουν πληγεί έμμεσα». 

Απολύσεις

Ειδική αναφορά στις χθεσινές ανακοινώσεις της κυβέρνησης έγινε στις απολύσεις. Συγκεκριμένα, το κυβερνητικό κλιμάκιο τόνισε πως τα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων έχουν την ρήτρα της διατήρησης των θέσεων εργασίας, ώστε να μπορούν να επωφεληθούν από αυτά, ενώ έγινε σαφές πως όποια απόλυση εργαζομένου γίνεται σε επιχείρηση που έχει αναστείλει τη λειτουργία της θα θεωρείται άκυρη. Ο εργατολόγος υπογραμμίζει «Είναι θετικό το μέτρο της ρήτρας απαγόρευσης απόλυσης για τις επιχειρήσεις που έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους. Όπως ξεκαθαρίστηκε όμως δεν μπορεί να έχει αναδρομική ισχύ για τις 41.000 απολύσεις που έγιναν μέχρι την ημέρα της συνέντευξης Τύπου. Δυστυχώς φαίνεται μια δυσμενής μεταχείριση προς αυτούς τους εργαζόμενους και έτσι οι τελευταίοι θα χρειαστεί να προσφύγουν κατά των απολύσεων. Σε αυτή την προσφυγή τους στο δικαστήριο θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν σαν όπλο τη βούληση της πολιτείας, ότι θεωρεί άκυρες τέτοιου είδους απολύσει».

Επιπροσθέτως, ο κ. Μελισσάρης υπογραμμίζει πως θα πρέπει να προσεχθεί η διατύπωση της ρήτρας διατήρησης των θέσεων εργασίας: «Μπορεί να πει το κράτος ότι βάζει ρήτρα διατήρησης της θέσης αλλά όχι με τον συγκεκριμένο εργαζόμενο που δουλεύει αυτή τη στιγμή. Αν το πει ξεκάθαρα, ότι οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι δεν πρέπει να πληγούν τότε καλύπτονται». 

Μεταβολή σχέσεων εργασίας και άδειες 

Από εκεί και πέρα, εκτός των απολύσεων στις οποίες πολλοί επιχειρηματίες προχώρησαν τις πρώτες ημέρες της υγειονομικής κρίσης, εντοπίζεται συχνά το φαινόμενο οι εργοδότες να ζητούν αλλαγή της μορφής της σχέσης εργασίας ή ακόμα και να ζητούν από τους εργαζόμενους να υπογράψουν παραιτήσεις για να ωφεληθεί η επιχείρηση από τα μέτρα χωρίς να φανεί ότι είναι απόλυση. 

«Είναι πολλές οι ερωτήσεις εργαζομένων που πιέζονται από τους εργοδότες τους, αναφορικά με το τι είναι πιο σωστό να κάνουν. Αλλαγή σύμβασης, εκ περιτροπής ή να υπογράψουν παραίτηση όπως ζητείται σε κάποιους» λέει ο κ. Μελισσάρης. «Αυτό που έχω να συμβουλεύσω είναι να μην χάνουν τα δικαιώματα που έχουν από τη σύμβαση. Σε περίπτωση που συμφωνήσουν σε εκ περιτροπής εργασία, να ζητήσουν ρητό όρο ότι δεν θα γίνει απόλυση για όσο εφαρμόζεται αυτό το καθεστώς ή αν γίνει απόλυση, η αποζημίωση θα υπολογιστεί με βάση ολόκληρο τον μισθό. Επίσης να ξεκαθαριστεί από την αρχή ο χρόνος της συμφωνίας και το πόσο θα διαρκέσει η εκ περιτροπής εργασία. Μην απεμπολήσουν δικαιώματα που μπορεί μετά να έχουν μόνιμο χαρακτήρα». 

Οι εργοδοτικές πρακτικές αυτό το διάστημα, είναι η μετατροπή της σύμβασης από πλήρους απασχόλησης σε μερικής, η επιβολή της εκ περιτροπής εργασίας και η δυνατότητα του εργοδότη για ένα τρίμηνο να μην απασχολεί το προσωπικό υποχρεούμενος να τους δίνει τον μισό μισθό (διαθεσιμότητα). Έχει παρατηρηθεί επίσης η προσπάθεια εξαναγκασμού σε άδεια άνευ αποδοχών και σε κανονική άδεια. «Υπάρχει μεγάλη ευελιξία στην αγορά εργασίας και δυστυχώς οι εργαζόμενοι αναγκάζονται να συμφωνήσουν. Μόνο εκ περιτροπής και διαθεσιμότητα μπορούν να γίνουν μονομερώς. Τα υπόλοιπα χρειάζονται τη σύμφωνη γνώμη του εργαζόμενου. 

Αναφορικά με τις άδειες, όπως υπογραμμίζει ο εργατολόγος «Η άδεια ειδικού σκοπού αφορά μόνο γονείς παιδιών που είναι σε κάποιες εκπαιδευτικές βαθμίδες. Υπάρχει και μια ειδική άδεια που δεν θεσπίστηκε τώρα, η άδεια φροντίδας ασθενών μελών οικογένειας που αφορά γονείς, παιδιά ή ανύπαντρα αδέρφια που μπορεί να ασθενούν και είναι έως έξι εργάσιμες ημέρες και ανεβαίνει ανάλογα με τα παιδιά. Αυτή όμως είναι άδεια άνευ αποδοχών. Επίσης, για την άδεια ειδικού σκοπού, αν ο ένας από τους δύο γονείς είναι άνεργος ή δουλεύει με μαύρα, τότε αυτός που εργάζεται δεν μπορεί να κάνει χρήση της, εκτός αν ο δεύτερος είναι ασθενής ή έχει κάποια αναπηρία».

Άνεργοι και εποχικοί 

Για όσους τώρα δεν εργάζονται, η κυβέρνηση αποφάσισε την παράταση του επιδόματος ανεργίας για δύο μήνες. «Είναι μια καλή κίνηση» σχολιάζει ο κ. Μελισσάρης. «Το πρόβλημα είναι στους εποχικούς. Με την αναστολή λειτουργίας των τουριστικών καταλυμάτων, οι εποχικοί δεν θα προσληφθούν τώρα αλλά περίπου τον Ιούνιο αν πάνε καλά όλα. Αυτό σημαίνει πως το διάστημα που θα δουλέψουν δεν θα συμπληρώσουν τα ένσημα που ζητά ο ΟΑΕΔ για να πάρουν το επίδομα μετά την τουριστική περίοδο. Εκεί θα πρέπει να γίνουν ενέργειες για να βρεθεί μια λύση και να μειωθούν πιθανότατα τα απαιτούμενα ένσημα για φέτος. Γνωρίζω πως η Ομοσπονδία επισιτισμού – τουρισμού κάνει ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση». 

Μέτρα Ασφαλείας και Τηλεργασία 

Τέλος, εξαιρετικά σημαντικά είναι και τα μέτρα ασφαλείας που πρέπει να τηρούνται στις επιχειρήσεις που εξακολουθούν να λειτουργούν. «Από τις 14 Μαρτίου, έχουν οριστεί το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας, οι Υγειονομικές Υπηρεσίες των δήμων και η Αστυνομία υπεύθυνες για τους ελέγχους των μέτρων ασφαλείας στις επιχειρήσεις. Στην περίπτωση που μια επιχείρηση δεν τηρεί τις αποστάσεις των δύο μέτρων και του ενός ατόμου ανά δέκα τετραγωνικά, θα πρέπει οι εργαζόμενοι να διαμαρτύρονται αφενός στον εργοδότη και αφετέρου να απευθύνονται σε μια από τις παραπάνω υπηρεσίες. Προβλέπονται πολύ σοβαρές ποινικές κυρώσεις» λέει ο κ. Μελισσάρης. 

Στις περιπτώσεις δε, που εφαρμόζεται η τηλεργασία, ο εργατολόγος ξεκαθαρίζει πως «Αυτό δεν αλλάζει τους εργασιακούς όρους. Το μόνο που θα κάνει είναι να αλλάξει τον τόπο εργασίας. Δεν προβλέπεται κανένας περιορισμός των δικαιωμάτων. Αυτά παραμένουν ακριβώς τα ίδια. Ακόμα και τα συνδικαλιστικά».