Έρχεται συμπληρωματικός προϋπολογισμός και “μίνι” φορολογικό – Τι θα περιλαμβάνουν

Την αύξηση του προϋπολογισμού του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων για το 2024 κατά 900 εκατ. ευρώ ανακοίνωσαν,  ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης και ο αναπληρωτής υπουργός Νίκος Παπαθανάσης στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου που παραχώρησαν οι συναρμόδιοι υπουργοί για την εξειδίκευση των ανακοινώσεων του πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη στη ΔΕΘ σε σχέση με την ανάπτυξη και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της οικονομίας.

Με την αύξηση αυτή ο συνολικός προϋπολογισμός του ΠΔΕ διαμορφώνεται στα 13,1 δισ. ευρώ, από 12,2 δισ. κάτι που θα απαιτήσει και τη σχετική κατάθεση συμπληρωματικού προϋπολογισμού.

Όπως σημείωσε ο κ. Χατζηδάκης οι παραπάνω πόροι προέρχονται από δύο πηγές: Πρώτον, την ανάπτυξη της οικονομίας που επιτρέπει την αύξηση των εσόδων του Δημοσίου χωρίς αύξηση των φόρων. Και δεύτερον, την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής με 11 διαφορετικές πρωτοβουλίες που είναι σε εξέλιξη και αποδίδουν συγκεκριμένα έσοδα τα οποία διατίθενται είτε για την ενίσχυση του εισοδήματος των ευάλωτων πολιτών, με τις δράσεις που ανακοινώθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα, είτε για την ενίσχυση του ΠΔΕ. «Η χώρα, τόνισε ο κ. Χατζηδάκης, πρέπει να στέλνει διαρκώς ισχυρό αναπτυξιακό μήνυμα. Δεν θέλουμε εκκρεμότητες στις δημόσιες επενδύσεις και δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στην προώθηση της αναπτυξιακής διαδικασίας της χώρας».

Το ΠΔΕ

Από την πλευρά του ο αναπληρωτής υπουργός Νίκος Παπαθανάσης υπογράμμισε ότι στόχος είναι «να μη χαθεί ούτε ένα ευρώ, με βασικό εργαλείο το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, το οποίο, παρά το γεγονός ότι ανέρχεται ήδη στα 12,2 δισ. ευρώ- προϋπολογισμός ρεκόρ των τελευταίων 14 ετών- αυξάνουμε περαιτέρω, κατά 900 εκατ. ευρώ για το 2024, με την ετήσια αύξηση να προβλέπεται στο 10%-17% για τη διετία 2024-2026».

Όπως αναφέρθηκε το εθνικό πρόγραµµα του ΠΔΕ αυξάνεται κατά 600 εκατ. ευρώ και το συγχρηµατοδοτούµενο κατά 300 εκατ. ευρώ. Πάντως, μέχρι, σήμερα, από τα 13,1 δισ. ευρώ, μέχρι σήμερα έχουν διοχετευθεί στην αγορά περίπου 6 δισ. ευρώ, άρα, το επόμενο διάστημα, και εάν υπάρξει πλήρης εκτέλεση του προγράμματος θα πρέπει να διοχετευθούν στην αγορά 7 δισεκατομμύρια ευρώ, σε πληρωμές εκκρεμοτήτων από παλαιότερα έργα, κάτι που έχει εξαγγείλει ο υπουργός Υποδομών Χρήστος Σταϊκούρας, ροές σε συγχρηματοδοτούμενα έργα και δράσεις του ΕΣΠΑ για μικρομεσαίους, αγρότες, νέες θέσεις εργασίας μέσω της ΔΥΠΑ/ΟΑΕΔ κλπ.

Η εικόνα του 8μήνου του ΠΔΕ και των δαπανών

Υπενθυμίζεται, δε, ότι με βάση, δε. τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου – Αυγούστου, που ανακοίνωσε, χθες το ΥΠΕΘΟ, τα έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 3.147 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 569 εκατ. ευρώ από τον στόχο (2.578 εκατ. ευρώ). Τον Αύγουστο, τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 143 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 376 εκατ. ευρώ από τον στόχο (519 εκατ. ευρώ).

Συνολικά, οι δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου – Αυγούστου 2024 ανήλθαν στα 44.089 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 3.590 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (47.679 εκατ. ευρώ), που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024. Επίσης είναι αυξημένες, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023, κατά 878 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της αύξησης των πληρωμών τόκων.

Στο σκέλος, όμως, του Τακτικού Προϋπολογισμού οι πληρωμές παρουσιάζονται μειωμένες έναντι του στόχου κατά 3.291 εκατ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στον ετεροχρονισμό των μεταβιβαστικών πληρωμών προς ΟΚΑ κατά 1.854 εκατ. ευρώ, όπως επίσης και των δαπανών που αφορούν τα εξοπλιστικά προγράμματα ύψους 634 εκατ. ευρώ, οι οποίες δεν επηρεάζουν το αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους. Αντίρροπα, δηλαδή αυξητικά σε σχέση με τον στόχο, κινήθηκαν οι πληρωμές τόκων για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους κατά 465 εκατ. ευρώ.

Επίσης, ως αξιοσημείωτες μεταβιβαστικές πληρωμές μπορούν να αναφερθούν: η καταβολή 130 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στον ΕΛΓΑ για την αποζημίωση των πληγεισών αγροτικών εκμεταλλεύσεων από πλημμυρικά φαινόμενα εξαιτίας των θεομηνιών DANIEL-ELIAS περιόδου Σεπτεμβρίου 2023 καθώς και για σχετικά εγγειοβελτιωτικά έργα, η επιχορήγηση 225 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών σε συγκοινωνιακούς φορείς (ΟΑΣΑ, ΟΑΣΘ και ΟΣΕ), η επιχορήγηση 276 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Υγείας στην Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ) για την κάλυψη της δαπάνης προμήθειας φαρμάκων για τις ανάγκες των νοσοκομείων του ΕΣΥ και του Γ.Ν. Παπαγεωργίου και η επιχορήγηση 98 εκατ. ευρώ στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.) για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών τους.

Τα φορολογικά μέτρα

Πέρα από το μέτωπο των δαπανών για τη στήριξη του ΠΔΕ η κυβέρνηση με τις ανακοινώσεις της χθες, για μια σειρά κινήτρων και φοροαπαλλαγών, ουσιαστικά, προανήγγειλε ένα νέο “μίνι” φορολογικό νομοσχέδιο, όπου θα ενταχθουν ρυθμίσεις όπως η τριετής απαλλαγή από το φόρο εισοδήματος για κενά ακίνητα που θα ενοικιαστούν, διορθώσεις στα τεκμήρια των ελεύθερων επαγγελματιών με ταυτόχρονη κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, μείωση του ΕΝΦΙΑ έως 20% για ασφαλισμένες κατοικίες, αναστολή ΦΠΑ και το επόμενο έτος, απαλλαγή παροχών από εργοδότες για νέους γονείς, ελάφρυνση των αμοιβών για εφημερίες γιατρών του ΕΣΥ, αλλά και κίνητρα για τη στήριξη της καινοτομίας και των νεοφυών επιχειρήσεων.

Να σημειωθεί ότι όπως τόνισε ο κ. Χατζηδάκης, το επόμενο βήμα της κυβέρνησης είναι να μειωθούν άμεσοι φόροι. Ωστόσο, όπως τόνισε,  παρά τη μείωση των άμεσων φόρων, το επόμενο διάστημα, αναμένεται αύξηση των φορολογικών εσόδων, που μέχρι το 2027, τόσο από τη μείωση της φοροδιαφυγής, όσο κι από την ανάπτυξη του ΑΕΠ, θα φτάσει στα 2,5 δισεκ. ευρώ.

Αναλυτικά, εντός του 2024, προβλέπεται να θεσμοθετηθούν

1. Η τριετής απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος για όσους ιδιοκτήτες ανοίξουν κλειστά ακίνητα ή μετατρέψουν τις βραχυχρόνιες μισθώσεις σε μακροχρόνιες.

2. Ο διπλασιασμός στο 20% από 10% της έκπτωσης του ΕΝΦΙΑ σε ιδιοκτήτες με κατοικίες συνολικής αξίας έως 500.000 ευρώ που έχουν ασφαλίσει το σπίτι ή τα σπίτια τους από φυσικές καταστροφές (σεισμό, πυρκαγιά, πλημμύρα).

3. Η παράταση της αναστολής του ΦΠΑ στις μεταβιβάσεις ακινήτων έως τα τέλη του 2025. Το μέτρο θα ισχύσει για όλα τα αδιάθετα ακίνητα του κατασκευαστή, από όλες τις άδειες οικοδομής που έχουν εκδοθεί και αφορούν είτε ιδιόκτητα ακίνητά του είτε ακίνητα τα οποία ανεγείρει ο ίδιος με το σύστημα της αντιπαροχής, μέχρι την αίτηση αναστολής.

4. Διάφορες παρεμβάσεις στο καθεστώς τεκμαρτής φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών με:

-μείωση κατά 50% το ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα για επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και ατομικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε περιοχές με έως 1.500 κατοίκους Σήμερα η έκπτωση 50% ισχύει για όσους έχουν έδρα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους.

– μεταφορά  στο τέλος μετά την προσμέτρηση των λοιπών κριτηρίων του  κριτηρίου για το μέγιστο μισθό εργαζομένου που προσαυξάνει την ελάχιστη αμοιβή. Σήμερα ο μισθός του υψηλότερα αμειβόμενου υπαλλήλου λαμβάνεται συγκριτικά στην αρχή ως το μεγαλύτερο ποσό σε σχέση με τον κατώτατο μισθό πλέον των τριετιών του υπόχρεου πριν την προσμέτρηση των λοιπών κριτηρίων (προσαύξηση λόγω μισθοδοσίας και τζίρου).

-αύξηση του μέσου τζίρου του ΚΑΔ με αποτέλεσμα να περιορίζεται η προσαύξηση του ελάχιστου φορολογητέου εισοδήματος για τους επαγγελματίες που ο τζίρος τους ξεπερνά το μέσο όρο του αντίστοιχου ΚΑΔ. Με το ισχύον σύστημα προσδιορισμού της ελάχιστης τεκμαρτής αμοιβής σε περίπτωση που ο τζίρος του ελεύθερου επαγγελματία υπερβαίνει τον μέσο ετήσιο τζίρο του Κωδικού Αριθμού Δραστηριότητας (Κ.Α.Δ.) του κλάδου στον οποίο αυτός ανήκει επιβάλλεται προσαύξηση της ελάχιστης τεκμαρτής αμοιβής του κατά 5% επί της διαφοράς.

5. Η κατάργηση από του 2025 του τέλους επιτηδεύματος για τους ελεύθερους επαγγελματίες για τους οποίους ο φόρος υπολογίζεται με τεκμαρτό τρόπο.

6. Η απαλλαγή από το φόρο εισοδήματος των χρηματικές παροχών από εργοδότες σε νέο γονέα για χρονικό διάστημα έως δώδεκα μήνες από την απόκτηση τέκνου και μέχρι του ποσού των 5.000 ευρώ ετησίως, προσαυξανόμενο κατά επιπλέον 5.000 για κάθε εξαρτώμενο τέκνο. 7. Απαλλαγή από φόρο ασφαλίστρου 15% συμβολαίων υγείας για παιδιά. Σε περίπτωση οικογενειακού ή ομαδικού συμβολαίου, ο φόρος μειώνεται αναλογικά με τον αριθμό των ανήλικων μελών που καλύπτει.

8. Η αυτοτελής φορολόγηση με συντελεστή 22% των εφημεριών του ΕΣΥ που με βάση τις εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών θα επιφέρει μηναίο καθαρό όφελος για τους γιατρούς 150 ευρώ κατά μέσον όρο και σε πολλές περιπτώσεις πάνω από 200 ευρώ.

9. Νέα κίνητρα για συγχωνεύσεις επιχειρήσεων, ενώ πέρα από τα φορολογικά κίνητρα που θεσπίζονται, δημιουργούνται και πρόσθετα χρηματοδοτικά κίνητρα.

– Συγκεκριμένα, ειισάγονται νέες περιπτώσεις χορήγησης προσαυξημένων ποσοστών έκπτωσης από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων, που σήμερα ανέρχεται σε 200%, για δαπάνες επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας που διαμορφώνονται σε:

• 250% για έργα συνεργασίας με startups & ή ερευνητικά κέντρα
• 300% για ΜμΕ έντασης γνώσης (δαπάνες Ε&Α > 20%)
• 315% για ΜμΕ έντασης γνώσης εάν υπερβαίνουν τον ΜΟ των αντίστοιχων δαπανών των 2 προηγούμενων ετών.

– Επέκταση του κινήτρου για εμπορική εκμετάλλευση ευρεσιτεχνίας (πατέντας). 

• Σήμερα ισχύει 3ετής απαλλαγή των σχετικών κερδών από φόρο. Με τη νέα ρύθμιση θεσπίζεται μείωση 10% του φόρου εισοδήματος για επιπλέον 7 έτη μετά την λήξη της τριετίας.

– Διεύρυνση στα φορολογικά κίνητρα για τους angelinvestors.

• Σήμερα προβλέπεται έκπτωση από το φορολογητέο εισόδημα φορολογούμενου – επενδυτή, ποσοστού 50%  επί του κεφαλαίου που εισφέρει σε startupsεγγεγραμμένες επιχειρήσεις του Εθνικού Μητρώου Νεοφυών Επιχειρήσεων και έως 300.000 ευρώ.
• Με τη νέα ρύθμιση το ανώτατο όριο αυξάνεται σε 900.000 ευρώ.

– Μείωση στο ελάχιστο όριο εταιρικού κεφαλαίου της νέας εταιρείας που προκύπτει από συνεργασία/μετασχηματισμό σε 100.000€ από 125.000€ για την εξασφάλιση φοροαπαλλαγής 30% επί των κερδών.

– Θέσπιση της δυνατότητας μεταφοράς φορολογικής ζημίας μετασχηματιζόμενων επιχειρήσεων.

Το δημοσιονομικό κόστος με βάση την υπάρχουσα επιχειρηματική δραστηριότητα εκτιμάται σε 40 εκατ. ευρώ ετησίως, ωστόσο αναμένονται πολλαπλάσια οφέλη στην πραγματική οικονομία.

Επίσης προωθείται δράση του ΕΣΠΑ ύψους περίπου 350 εκατομμυρίων για τη χρηματοδότηση του 50% του κόστους επενδύσεων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που πρόκειται, όπως αναφέρθηκε από το οικονομικό επιτελείο, να ανακοινωθεί σύντομα, θα προβλέπει περαιτέρω επιχορήγηση (+10%) για επενδύσεις από́ επιχειρήσεις που αποτελούν προϊόν συγχώνευσης. Επιπλέον δημιουργείται μέχρι το τέλος του έτους Patent Fund από́ την Ελληνική́ Αναπτυξιακή́ Τράπεζα  μέσω του οποίου θα χρηματοδοτείται η απόκτηση διεθνούς πατέντας,
καθώς και η ανάπτυξη ενός βιώσιμου προϊόντος (Minimum Viable Product) με βάση την πατέντα αυτή́.