Εθνική Τράπεζα: Η “κρυμμένη” δυναμική του ελληνικού επιχειρείν

Την «κρυμμένη» δυναμική του ελληνικού επιχειρείν πίσω από την υποχώρηση των πωλήσεων του 1ου τριμήνου 2024 εξετάζει το νέο τεύχος της σειράς μελετών «Τάσεις του επιχειρείν» από τη Διεύθυνση Οικονομικής Ανάλυσης της Εθνικής Τράπεζας.

Ειδικότερα, η φαινομενική ετήσια πτώση πωλήσεων (για πρώτη φορά μετά την πανδημία) ήταν κυρίως αποτέλεσμα της υψηλής διακύμανσης των επιδόσεων του προηγούμενου έτους, ενώ η πραγματική δυναμική του τομέα παραμένει θετική και αναμένεται να ενισχυθεί στη συνέχεια του έτους, σε συνέπεια με πρόδρομους δείκτες δραστηριότητας. Κομβική παραμένει η σημασία κλάδων που συνδέονται με το μετασχηματισμό της οικονομίας και με την ενίσχυση της εξωστρέφειας.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΕΤΕ, οι έρευνες που διεξήχθησαν φανέρωσαν πως οι επιχειρηματικές πωλήσεις κατά το 1ο τρίμηνο του 2024 κατέγραψαν ετήσια μείωση 1,6% σε αποπληθωρισμένους όρους.

Ωστόσο, στην πραγματικότητα, η αρνητική επίδραση της βάσης σύγκρισης με το υψηλής μεταβλητότητας έτος 2023 (base effect της τάξης των 5 ποσοστιαίων μονάδων) «έκρυψε» πλήρως την πραγματική θετική δυναμική των πωλήσεων του επιχειρηματικού τομέα κατά την εκκίνηση του έτους (+3,0% σε αποπληθωρισμένους όρους).

Αυτή η αξιοθαύμαστη (εν μέσω διεθνούς περιβάλλοντος αβεβαιότητας) ανθεκτικότητα του επιχειρηματικού τομέα επιβεβαιώνεται από (i) τη συνεχή άνοδο του μεριδίου της Ελλάδας στο ευρωπαϊκό επιχειρείν (1,14% σε όρους αποπληθωρισμένης προστιθέμενης αξίας, έναντι 1,08% προ διετίας), και (ii) το ρεκόρ απασχόλησης, με τις καθαρές προσλήψεις του πενταμήνου Ιανουάριος-Μάιος (+315 χιλ.) να βρίσκονται στο υψηλότερο σημείο από το 2001.

Εστιάζοντας την ανάλυση σε επίπεδο κλάδων διαπιστώνεται ότι η πλειοψηφία κατέγραψε θετικές επιδόσεις στο 1ο τρίμηνο. Πιο συγκεκριμένα:

• Έντονα θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης σημείωσαν κατασκευές και ΙΤ, που σχετίζονται με δράσεις εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης του επιχειρηματικού τομέα.
• Θετικά, αλλά με ηπιότερους ρυθμούς (της τάξης του +5%), κινήθηκε ο τουρισμός και οι λοιπές υπηρεσίες (κυρίως οι υποστηρικτικές της επιχειρηματικότητας, όπως συμβουλευτικές).
• Κάμψη δραστηριότητας κατέγραψαν εμπόριο και βιομηχανία – κλάδοι που σε σημαντικό βαθμό συνδέονται με την κάμψη εξαγωγικής δραστηριότητας, η οποία ωστόσο οφείλεται σχεδόν εξολοκλήρου στην αρνητική επίδραση βάσης σύγκρισης.

Αφαιρώντας αυτή την επίδραση οι ευρείς αυτοί κλάδοι διατηρούν θετική δυναμική της τάξης του 1-2%. Εξαίρεση αποτελεί το λιανικό εμπόριο (υπό την πίεση των υψηλών τιμών) και βιομηχανικοί υπο-κλάδοι επιρρεπείς σε κλιματικές και εφοδιαστικές αναταράξεις (όπως τα τρόφιμα και τα μέταλλα).

Εξετάζοντας το υπόλοιπο έτος, το δίμηνο Απρίλιος-Μάιος διατηρεί τη θετική πραγματική δυναμική των πωλήσεων (+2,2%, από +3,0% το 1ο τρίμηνο), η οποία επιβεβαιώνεται από την πορεία των εσόδων ΦΠΑ και εξαγωγών (+15% από +6% και +3% από -9% αντίστοιχα στο δίμηνο Απρίλιος-Μάιος έναντι του 1ου τριμήνου).

Παράλληλα, οι πρόδρομοι δείκτες (όπως εξαγωγικές παραγγελίες, βαθμός αξιοποίησης της παραγωγικής δυναμικότητας στη βιομηχανία, και δείκτης μελλοντικής δραστηριότητας λιανικού εμπορίου), συγκλίνουν στην προοπτική περαιτέρω επιτάχυνσης της πραγματικής δυναμικής (εξαιρώντας τις επιδράσεις βάσης σύγκρισης) στο 2 ο εξάμηνο του έτους (σε 4,3% από 2,6% το 1ο εξάμηνο).

Υπό αυτό το πρίσμα, εκτιμάται ότι ο επιχειρηματικός τομέας το 2024 μπορεί να αυξήσει τις πωλήσεις του κατά περίπου 3,5%, με το 2ο εξάμηνο να αγγίζει το 6,5% (έναντι +0,9% στο 1ο εξάμηνο). Ειδικότερα διακρίνεται ιδιαίτερη δυναμική:

• Στους κλάδους κατασκευών, πληροφορικής και λοιπών υπηρεσιών οι οποίοι θα συνεχίσουν να επωφελούνται από την ενίσχυση των επενδύσεων και τον μετασχηματισμό του ελληνικού επιχειρείν, και
• Στους εξωστρεφείς κλάδους βιομηχανίας, τουρισμού και μεταφορών οι οποίοι εκτιμούμε ότι μπορούν να επιτύχουν επιδόσεις σημαντικά υψηλότερες του 2023, αξιοποιώντας τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος σε παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο, αυτή η εξωστρεφής δυναμική – που αντιπροσωπεύει σχεδόν το ½ της συνολικής δυναμικής του 2024 – τελεί υπό την αίρεση της αναδυόμενης πολιτικής αβεβαιότητας στις δύο πλευρές του Ατλαντικού και του ενδεχόμενου ακραίων κλιματικών φαινομένων.