Eurobank: Γιατί “φρέναρε” το ΑΕΠ στο τέταρτο τρίμηνο του 2019

Σταθερός στο 1,9% παρέμεινε το 2019 ο πραγματικός ρυθμός μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας σύμφωνα με όσα σημειώνουν οι αναλυτές της Eurobank, στο εβδομαδιαίο δελτίο τους “7 Ημέρες Οικονομία”.

Συγκεκριμένα η Eurobank αναλύει τα ετήσια στοιχεία για τη μακροοικονομική επίδοση της Ελλάδας σε όρους ΑΕΠ το 2019.

Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), ο πραγματικός ρυθμός μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας παρέμεινε σταθερός στο 1,9% το 2019. Η εν λόγω επίδοση ήταν υψηλότερη σε σύγκριση με την ΕΕ-28 και την Ευρωζώνη κατά 0,4 και 0,7 ποσοστιαίες μονάδες αντίστοιχα, ωστόσο αποδείχτηκε χαμηλότερη σε σύγκριση με τις πρόσφατες χειμερινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2,2% τον Φεβρουάριο 2020).

Το αποτέλεσμα αυτό οφείλεται στην αδύναμη πορεία της ελληνικής οικονομίας το 4ο τρίμηνο 2019. Λόγω της μείωσης των εξαγωγών και της μεταβολής των αποθεμάτων σε τριμηνιαία βάση το 4ο τρίμηνο 2019, ο πραγματικός ρυθμός μεγέθυνσης επιβραδύνθηκε στο 1,0% σε ετήσια βάση από 2,3% το 3ο τρίμηνο 2019, ενώ σε τριμηνιαία βάση κινήθηκε σε αρνητικό έδαφος (-0,7%) για πρώτη φορά από το 2ο τρίμηνο 2018.

Βάσει της μέτρησης του ΑΕΠ με τη μέθοδο της δαπάνης (ποιος αγόρασε το προϊόν που παρήχθη στην ελληνική οικονομία το 2019;), η συνιστώσα των εξαγωγών υπηρεσιών, παρά την αρνητική επίδοση που σημείωσε σε τριμηνιαία βάση το 4ο τρίμηνο 2019, είχε την υψηλότερη συμβολή στην ενίσχυση του πραγματικού ΑΕΠ στην Ελλάδα το 2019.

Στηριζόμενες κυρίως στα τουριστικά έσοδα και σε λιγότερο βαθμό στις υπηρεσίες μεταφορών, οι εξαγωγές υπηρεσιών ενισχύθηκαν κατά 8,0% (9,0% το 2018) συνεισφέροντας προσεγγιστικά 1,2 ποσοστιαίες μονάδες στον πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης.

Η συνεισφορά των εξαγωγών αγαθών ήταν αρκετά μικρότερη (0,4 ποσοστιαίες μονάδες) καθότι επιβραδύνθηκαν σημαντικά στο 2,2% από 8,4% το 2018. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα παραπάνω στοιχεία δύναται να υποστηριχτεί ότι η μείωση του ρυθμού μεγέθυνσης σημαντικών εμπορικών εταίρων της Ελλάδας όπως η Ευρωζώνη ή η ΕΕ-28 επηρέασε αρνητικά κυρίως τον τομέα των εξαγωγών αγαθών. Τέλος, το σύνολο των εισαγωγών αυξήθηκε με σχετικά ήπιους ρυθμούς το 2019 (2,5% από 4,2% το 2018). Αυτό, παράλληλα με την πορεία των εξαγωγών, είχε ως αποτέλεσμα την ενίσχυση των καθαρών εξαγωγών υπηρεσιών (συνεισφορά 0,8 ποσοστιαίων μονάδων στην ανάπτυξη το 2019) και τη στασιμότητα των καθαρών εξαγωγών αγαθών.

Τα εν λόγω μεγέθη είναι προσεγγίσεις, καθότι οι εθνικοί λογαριασμοί σε πραγματικούς όρους (αλυσωτοί δείκτες όγκου) δεν είναι προσθετικοί, δηλαδή η γνωστή ταυτότητα του ΑΕΠ δεν ισχύει ακριβώς.

Σε ότι αφορά την εγχώρια ζήτηση, τα αποτελέσματα για το σύνολο του έτους 2019 είχαν ως εξής: η ιδιωτική κατανάλωση, η συνιστώσα με το υψηλότερο μερίδιο στο ΑΕΠ (68,0% σε ονομαστικούς όρους το 2019), αυξήθηκε ελαφρά κατά 0,8% από 1,1% το 2018. Η εν λόγω επιβράδυνση προήλθε κυρίως από την επίδοση της ιδιωτικής κατανάλωσης το 1ο εξάμηνο του 2019.

Συγκεκριμένα, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της πραγματικής δαπάνης των νοικοκυριών (πλην κατοικιών) από 1,0% το 2ο εξάμηνο 2018 μειώθηκε στο 0,4% το 1ο εξάμηνο 2019, προτού ανακάμψει στο 1,2% το 2ο εξάμηνο 2019. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των προαναφερθέντων αποτελεσμάτων συνδέονται σε έναν βαθμό με τις 3 εκλογικές αναμετρήσεις που διεξήχθησαν στο διάστημα Μαΐου-Ιουλίου 2019 (πιθανή πηγή αβεβαιότητας) και με την απότομη άνοδο του δείκτη οικονομικού κλίματος και των επί μέρους δεικτών εμπιστοσύνης στο 2ο εξάμηνο 2019 (κυρίως στο 3ο τρίμηνο 2019).

Τέλος, η άλλη συνιστώσα της συνολικής κατανάλωσης, ήτοι η δημόσια (19,5% του ονομαστικού ΑΕΠ το 2019), ενισχύθηκε κατά 2,1% το 2019 από συρρίκνωση -2,5% το 2018. Οι προαναφερθείσες 3 εκλογικές αναμετρήσεις παράλληλα με την εφαρμογή μέτρων επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής τον Μάιο 2019 ερμηνεύουν σε έναν βαθμό το παραπάνω αποτέλεσμα. Σημειώνουμε ότι το 2ο τρίμηνο 2019 η δημόσια κατανάλωση ενισχύθηκε σε ετήσια και σε τριμηνιαία βάση κατά 9,8% και 6,5% αντίστοιχα.

Στις επενδύσεις παγίων (το 11,4% του ονομαστικού ΑΕΠ το 2019 από 26,0% το 2007) καταγράφηκε ελαφρά ανάκαμψη κατά 4,7% το 2018 από ισχυρή συρρίκνωση κατά -12,2% το 2018. Οι κατηγορίες των κεφαλαιουχικών αγαθών του μηχανολογικού και μεταφορικού εξοπλισμού και των κατοικιών συνεισέφεραν θετικά στην ενίσχυση του ακαθάριστου σχηματισμού πάγιου κεφαλαίου το 2019.

Ωστόσο, ο εν λόγω ρυθμός ενίσχυσης των επενδύσεων παγίων είναι αρκετά χαμηλός για την κάλυψη της σωρευτικής μείωσης του φυσικού κεφαλαίου των τελευταίων 9 ετών (άνω των €80 δις σε τρέχουσες τιμές).

Τέλος, η μεταβολή των αποθεμάτων είχε αρνητική συνεισφορά στον πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης το 2019. Συγκεκριμένα, η εν λόγω συνιστώσα δαπάνης μειώθηκε στα €2,1 δις από €3,8 δις σε τρέχουσες τιμές το 2018.

Εν κατακλείδι, η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας συνεχίστηκε για 3ο έτος στη σειρά, ωστόσο λόγω της ισχνής επίδοσης στο 4ο τριμήνου 2019, δεν σημειώθηκε επιτάχυνση σε σύγκριση με το 2018. Το πραγματικό ΑΕΠ στην Ελλάδα το 2019 διαμορφώθηκε στο επίπεδο των €194,4 δις (€187,5 δις σε τρέχουσες τιμές), χαμηλότερα κατά -22,6% σε σύγκριση με τα προ κρίσης επίπεδα.