Ελεύθεροι επαγγελματίες: “Ζεσταίνονται” οι μηχανές για αναμόρφωση του πλαισίου φορολόγησης

Με την ανάγκη για περιστολή της φοροδιαφυγής γενικά και  της “διαρροής ΦΠΑ” να είναι αδήριτη, καθώς η  Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη θέση των χωρών της Ε.Ε. με το μεγαλύτερο έλλειμμα ΦΠΑ, με τη  Ρουμανία να καταλαμβάνει την πρώτη θέση με ποσοστό 36,7% και τη Μάλτα στη δεύτερη θέση με 25,7%, η κυβέρνηση ετοιμάζει το νέο πλαίσιο φορολόγησης των ελευθέρων επαγγελματιών, όπου καταγράφεται μεγάλες “επιδόσεις” φοροδιαφυγής.

Στο τραπέζι, στο φόντο και σχετικής Έκθεσης του ΙΟΒΕ, όπως φαίνεται, είναι μια μεγάλη δομική αλλαγή, που έχει βέβαια και πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις λόγω του μεγάλου αριθμού αυτοαπασχολουμένων που έχει η χώρα. Περιλαμβάνει, δε, αλλαγές στις κλίμακες, στο πλαίσιο ελέγχου και στα “δόκανα” περιορισμού της διαρροής ΦΠΑ αλλά και των “τεχνασμάτων” μείωσης της φορολογητέας ύλης, αλλά και στα κίνητρα που δίνονται στους καταναλωτές για να ζητούν αποδείξεις. Φαίνεται ότι στο “κάδρο” μπαίνουν και φοροαπαλλαγές, καθώς, η δομική αλλαγή που είναι προς επεξεργασία έχει δυνητικά αναφορά και σε αυτές.

Ωστόσο, όπως αναφέρουν πηγές του Υπ. Οικονομικών, η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής είναι κεντρικός στόχος, με αφορμή όσα αναφέρονται για συνολική αναθεώρηση του πλαισίου με τις φοροαπαλλαγές των ελευθέρων επαγγελματιών, που έχουν και ανέρχονται σε ποσό άνω των 12 δισεκ. Πάντως, τονίζεται ότι οι φοροαπαλλαγές είναι διαφορετικής υφής ζήτημα, χωρίς ωστόσο να δηλώνεται ρητά το εάν θα καταργηθούν ή όχι.

Αναλυτικά, σχετικά, με σημερινό δημοσίευμα που αναφέρεται στην “επανεξέταση των φοροαπαλλαγών των ελεύθερων επαγγελματιών”, πηγές του Υπ. Οικονομικών τονίζουν το εξής: “Διακηρυγμένος στόχος του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών είναι η αποφασιστική αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, με την χρήση σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων, τον περιορισμό της χρήσης μετρητών και με πολιτικές που οδηγούν στη σύλληψη της φοροδιαφυγής σε σημαντική μερίδα των ελεύθερων επαγγελματιών. Οι νόμιμες φοροαπαλλαγές που έχουν θεσπιστεί κατά καιρούς για διάφορες κοινωνικές ομάδες είναι διαφορετικό ζήτημα. Βασική προτεραιότητα της Κυβέρνησης είναι η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, πράγμα που θα προχωρήσει γρήγορα και με πνεύμα δικαιοσύνης, δίνοντας τελικά τα περιθώρια για περαιτέρω μείωση φορολογικών συντελεστών.”

Οι φοροαπαλλαγές

Σημειώνεται ότι σε δημοσίευμα της Καθημερινής αναφέρεται ότι το σύνολο των φορολογικών εκπτώσεων επανεξετάζει το οικονομικό επιτελείο στο πλαίσιο της αναμόρφωσης της φορολογίας των ελευθέρων επαγγελματιών.

Στο στόχαστρο θα βρεθούν κυρίως οι 1.047 δαπάνες που μειώνουν τον φόρο για διάφορες επαγγελματικές ομάδες. Όπως αναφέρουν κυβερνητικά στελέχη, οι διάσπαρτες φορολογικές δαπάνες θα αναθεωρηθούν και σε αρκετές περιπτώσεις θα δημιουργηθούν “σταθερές” απαλλαγές, που θα ενισχύουν κυρίως τις ασθενέστερες κοινωνικές ομάδες και τις επενδύσεις. Οι πάσης φύσης φοροαπαλλαγές (όχι μόνο των ελεύθερων επαγγελματιών) ανέρχονται στα 12,88 δισ. ή στο 26,7% των φορολογικών εσόδων. Οι εισπράξεις από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων πέρυσι ανήλθαν στο ποσό των 10,3 δισ. ευρώ.

 Το μήνυμα Χατζηδάκη

Υπενθυμίζεται ότι μεγάλο ποσοστό των ελευθέρων επαγγελματιών δηλώνουν εισοδήματα κάτω από 10.000 ευρώ. Είναι ενδεικτικό πως με βάση τα εισοδήματα που δηλώθηκαν στις περσινές φορολογικές δηλώσεις, το 67,2% των ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολουμένων, ήτοι περίπου 340.000, δήλωσε εισόδημα έως 10.000 ευρώ. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο η επεξεργασία των στοιχείων προκειμένου να εξαχθούν συμπεράσματα.

Σημειώνεται, ότι οι απώλειες εσόδων από ΦΠΑ διαμορφώθηκαν στο 17,8% ή 3,2 δις ευρώ από 21% που ήταν το 2020. Σε σχέση με το 2017, η βελτίωση είναι μεγάλη καθώς τότε οι απώλειες ΦΠΑ σε ετήσια βάση ήταν της τάξεως των 6 δισ. ευρώ. Ωστόσο, ενώ στην Ευρώπη το «κενό ΦΠΑ» μειώθηκε κατά 40%   από τα 99,3 δισ. το 2020 σε 60,6 δισ. ευρώ το 2021, η μείωση στην Ελλάδα ήταν μόλις 5,7% αφού, σε απόλυτα μεγέθη, οι απώλειες δυνητικών εσόδων ΦΠΑ μειώθηκαν σε 3,231 δισ. ευρώ, από 3,426 δισ. ευρώ το 2020.

Έτσι, ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, μιλώντας τις προηγούμενες μέρες στο συνέδριο του Economist, στο πλαίσιο του οποίου ανέφερε απαντώντας σε σχετική ερώτηση ότι οι προτεραιότητες του Υπουργείου μεταξύ άλλων αφορούν στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, η οποία περιορίστηκε μεν τα τελευταία χρόνια σημαντικά, όπως πιστοποιεί και σχετική έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα, ωστόσο θα πρέπει να μειωθεί περαιτέρω. Το αμέσως επόμενο διάστημα όπως είπε ο κ. Χατζηδάκης θα παρουσιαστεί στο Υπουργικό Συμβούλιο σχετικό νομοσχέδιο. “Στόχος”, πρόσθεσε, “είναι να εκμεταλλευτούμε την ψηφιακή τεχνολογία προκειμένου να γίνονται οι αναγκαίες διασταυρώσεις και να μειωθεί η φοροδιαφυγή. Η επίτευξη του στόχου θα οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση των φορολογικών συντελεστών πέρα από αυτή που ήδη έγινε την προηγούμενη τετραετία”.

Μέτρα

Στο πλαίσιο αυτό προωθείται η διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS από τους πρώτους μήνες του 2024, ενώ παράλληλα αναμένεται εντατικοποίηση των ελέγχων, με τη χρήση πλέον εργαλείων, που σε πραγματικό χρόνο,  θα δίνουν εικόνα για χρεώσεις στα POS, εισπράξεις στην ταμειακή και εισροές στον τραπεζικό λογαριασμό με τον οποίο είναι συνδεδεμένα τα POS.

Επίσης, καθίστανται μέσα στο 2024 υποχρεωτικά τα ηλεκτρονικά τιμολόγια. Πλέον τα έσοδα που δηλώνονται δεν μπορούν να υπολείπονται από αυτά που προκύπτουν από την ηλεκτρονική πληροφόρηση, ενώ ως τιμολόγια εξόδων θα προσμετρώνται για φορολογικούς σκοπούς μόνο όσα έχουν διαβιβασθεί ηλεκτρονικά στο myDATA.

Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι από τις δηλώσεις του ΦΠΑ και τις δηλώσεις εισοδήματος τις δύο χρονιές που έπονται (2024 και 2025)  δεν θα μπορεί κάποιος να δηλώσει έσοδα ή έξοδα που δεν θα βρίσκονται στο myDATA. Για την ακρίβεια θα μπορεί να δηλώσει μόνο παραπάνω έσοδα ή λιγότερα έξοδα πληρώνοντας και στις δύο περιπτώσεις παραπάνω φόρο.

Να σημειωθεί ότι επίσης ότι προωθείται και το ψηφιακό πελατολόγιο από την ΑΣΔΕ από το 2024. Έτσι, σε συνέχεια της ηλεκτρονικής τιμολόγησης το ψηφιακό πελατολόγιο θα συνδεθεί με το “myData” και θα αποτελεί, ουσιαστικά, μια σύγχρονη ψηφιακή έκδοση των πρόσθετων βιβλίων που τηρούσαν μέχρι το 2012 οι περισσότερες επαγγελματικές κατηγορίες.

Το νέο “ψηφιακό πελατολόγιο” που αναμένεται να συμπληρώσει τη διαδικασία  ηλεκτρονικής τιμολόγησης και θα συνδεθεί με το myData” αποτελεί, ουσιαστικά, μια σύγχρονη ψηφιακή έκδοση των πρόσθετων βιβλίων που τηρούσαν μέχρι το 2012 οι περισσότερες επαγγελματικές κατηγορίες.

Όπως αναφέρουν αρμόδια στελέχη το ψηφιακό πελατολόγιο θα “πατά” σε ένα λογιστικό πρόγραμμα που θα είναι ανοικτό κατά τη διάρκεια λειτουργίας της επαγγελματικής εγκατάστασης και θα είναι διασυνδεδεμένο με το Τaxis προκειμένου να μην μπορεί να παραβιαστεί και να αλλοιωθούν τα δεδομένα.

Στο πρόγραμμα αυτό θα καταχωρείται ο αριθμός των πελατών κάθε επαγγελματία και θα μπορεί στη συνέχει η φορολογική διοίκηση να συγκρίνει το κατά πόσο ο αριθμός των αποδείξεων παροχής υπηρεσιών που θα εκδίδεται από κάθε επαγγελματία θα περνάει και στο MyData.

Μάλιστα, οι επαγγελματίες θα πρέπει να τηρούν ψηφιακό πελατολόγιο, ώστε να είναι διαθέσιμο στον έλεγχο και να συγκρίνεται με τα δηλωθέντα εισοδήματα.

Εφόσον, όμως, διαπιστώνεται ότι σε μια επαγγελματική εγκατάσταση δηλώνεται περιορισμένος αριθμός πελατών, τότε αυτό θα αποτελεί κριτήριο για την πραγματοποίηση επιτόπιου ελέγχου.