Φόροι, φόροι και πάλι φόροι αλλά χωρίς αποτέλεσμα

Της Μαρίας Ακριβού

Νέα φορολογικά μέτρα μας «χτυπούν την πόρτα» και τίποτα δεν προμηνύει ότι θα είναι και τα τελευταία. Ο Οκτώβρης μπήκε με υψηλές φοροεισπρακτικές προσδοκίες για το κράτος και ένα αίσθημα δυσφορίας για τους Έλληνες φορολογούμενους. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η «τρύπα» στα κρατικά ταμεία αγγίζει τα 4 δισ ευρώ, ακόμη και αν επικρατήσει το βέλτιστο σενάριο, εκείνο δηλάδη που θέλει να επιτυγχάνεται στο ακέραιο η είσπραξη των φόρων, το ερώτημα που γεννάται είναι εάν θα βρεθούμε ξανά αντιμέτωποι με νέα μέτρα.

Στελέχη του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.Φο.Μ.) σχολιάζουν τα μέτρα που καλείται να εφαρμόσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ και περιγράφουν τι αντίκτυπό αναμένεται να έχουν στην πραγματική οικονομία και στην τσέπη μας.

Γιώργος Κορομηλάς, Πρόεδρος Ι.Ο.Φο.Μ.
Ως πιο «σκληρό» από τα δύο προηγούμενα χαρακτηρίζει το τρίτο μνημόνιο ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών και Φορολογικών μελετών, Γιώργος Κορομηλάς. Όπως αναφέρει στο Fortune Greece, τα φορολογικά μέτρα που πρέπει άμεσα να ληφθούν, είναι πολλά, καθαρά εισπρακτικού χαρακτήρα, τα οποία αναμένεται να αυξήσουν τη συνολική φορολογική επιβάρυνση για την πλειοψηφία των πολιτών. «Η αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης σημαίνει αντίστοιχη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, ήτοι οι πολίτες θα δώσουν προτεραιότητα στην εξυπηρέτηση των βασικών αναγκών τους και μόνο αυτών, με ότι αυτό και να σημαίνει για την αγορά και κατ’ επέκταση για την πραγματική οικονομία. Παράλληλα θα γιγαντωθεί η παραοικονομία με ότι αυτό συνεπάγεται» μας αναφέρει.

Αναμφίβολα οι επερχόμενες φορολογικές επιβαρύνσεις θα αποτελέσουν ένα ακόμα «crash τεστ» για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων που έχουν «χτυπηθεί άγρια» από την έλλειψη ρευστότητας, τη μείωση της κατανάλωσης και τα capital controls. Ο κ. Κορομηλάς επισημαίνει πως το φορολογικό περιβάλλον διαδραματίζει τον πλέον σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια προσέλκυσης επενδύσεων και οι μεταβολές αυτού επηρεάζουν τα μακροοικονομικά μεγέθη της οικονομίας.

«Αν οι αλλαγές αυτές είναι συνεχείς και αυξάνουν τη φορολογία τότε οδηγούν, σε μείωση των συνολικών επενδύσεων. Η υψηλή φορολογία λειτουργεί αποτρεπτικά στην προσέλκυση τους, με αποτέλεσμα την επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης, γεγονός που οδηγεί σε λιγότερες νέες επιχειρήσεις και σε περαιτέρω αύξηση της παραοικονομίας, πάντα σε βάρος της πραγματικής οικονομίας. Απαιτείται εξορθολογισμός του τρόπου φορολόγησης και όχι νέο φορολογικό σύστημα, όπως ακούγεται τον τελευταίο καιρό. Η χώρα έχει ένα μοντέρνο κώδικα φορολογίας εισοδήματος, δεν χρειάζεται νέο, απλά χρειάζεται να επανασχεδιασθεί ο τρόπος φορολόγησης του εισοδήματος, έτσι ώστε να γίνει πιο δίκαιος και να έχει αναπτυξιακά χαρακτηριστικά».

Παίρνοντας ως παράδειγμα μια εταιρεία, π.χ. μια Ε.Π.Ε., που φορολογείται στο σύνολο των κερδών με συντελεστή 29%, εφόσον διανεμηθούν τα κέρδη φορολογούνται και αυτά επιπλέον με συντελεστή 10%. Αν όμως ο συντελεστής του συνόλου των κερδών μειωθεί και γίνει 15% και των διανεμομένων αυξηθεί στο 25%, πολλές επιχειρήσεις δεν θα διανείμουν όλα τα κέρδη στους μετόχους ή τους εταίρους τους, αλλά θα τα επανεπενδύσουν, κάτι που σημαίνει αύξηση της επιχειρηματικής δραστηριότητάς τους μέσω ιδίων κεφαλαίων.

«Πρέπει να επισημάνω ότι ο εξορθολογισμός του τρόπου φορολόγησης από μόνος του δεν φτάνει χωρίς την βοήθεια των επιχειρηματιών, οι οποίοι τώρα πρέπει να εξαλείψουν τις εκ’ των έσω ορμώμενες παθογένειες που ενδεχόμενα ταλανίζουν τις επιχειρήσεις τους. Το αντικείμενο δραστηριότητας, τα κεφάλαια, η ποιότητα και το κόστος προϊόντων και υπηρεσιών, το ανθρώπινο δυναμικό, οι πελάτες και η πιστωτική πολιτική θα μπουν κάτω από το μικροσκόπιο έτσι ώστε, εφ’ όσον κριθεί απαραίτητο, να επανασχεδιασθεί η πολιτική κάθε επιχείρησης, με αντικειμενικά και όχι πλέον συναισθηματικά κριτήρια».

Τι θα γίνει σε περίπτωση που μπει τέλος στο αφορολόγητο για όσους βγάζουν 1.000 ευρώ το μήνα;  Ο Πρόεδρος του Ι.Ο.Φο.Μ. τονίζει πως η φορολογία των φυσικών προσώπων χρήζει επανασχεδιασμού και πως το οικονομικό επιτελείο πρέπει να σχεδιάσει ένα τρόπο φορολογίας του εισοδήματος των φυσικών προσώπων το οποίο δεν θα αποκλίνει από τη Συνταγματική επιταγή περί τη εισφοράς στα κοινά σύμφωνα με την ικανότητα κάθε πολίτη ήτοι τη φοροδοτική ικανότητά του. Προτείνει δε την εφαρμογή της πρότασης που είχε κάνει το 2009 το Ι.Ο.Φο.Μ. η οποία προβλέπει την αναγνώριση για κτίσιμο αφορολογήτου, όλων τα δαπανών που πραγματοποιεί ο φορολογούμενος για τη διαβίωση αυτού και της οικογένειάς του, εφόσον πραγματοποιούνται με τη χρήση χρεωστικών ή πιστωτικών καρτών. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται αντικρουόμενα συμφέροντα που απαιτούνται για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής.

Θα χρειαστούν νέοι φόροι;
Ένα άλλο ερώτημα που τίθεται είναι εάν η κυβέρνηση καταφέρει τελικά να εισπράξει τα προσδοκώμενα έσοδα από την «φορο-καταιγίδα» που έχει επιβάλει και πότε η οικονομία θα είναι σε θέση να «τρέξει» με τις δικές της δυνάμεις, ώστε να μη χρειαστούν νέοι φόροι.

«Με εξαίρεση τα νησιά για τα οποία αυξάνεται ο Φ.Π.Α. από την 1η Οκτωβρίου δεν έχουμε επιβολή νέων φόρων, απλά μέσα στον Οκτώβρη θα δούμε ποιες από τις δεσμεύσεις, επί των φορολογικών μέτρων του τρίτου μνημονίου θα εισαχθούν στη Βουλή για ψήφιση άρα θα δούμε και από πότε θα ισχύσουν. Σε ότι αφορά την υποχρέωση φυσικών και νομικών προσώπων για την καταβολή του υπολοίπου των δόσεων φορολογίας εισοδήματος, ΕΝ.Φ.Ι.Α., αυτή υφίσταται και στο αν θα εκπληρωθεί είναι καθαρά θέμα δυνατότητας ή μη των υπόχρεων».
Τα ληξιπρόθεσμα είναι περίπου στα 80 δισ ευρώ και η πρόβλεψη είναι για αύξησή τους μέχρι το τέλος του χρόνου, παρά την ένταξη στην προηγούμενη ρύθμιση των 100 δόσεων ενός σημαντικού αριθμού φορολογούμενων. Ο κ. Κορομηλάς κρίνει επιτακτική την ανάγκη να εξετάσει το οικονομικό επιτελείο την αναβίωση της ρύθμισης και κατόπιν των απαραίτητων αλλαγών, να συμπεριληφθούν και τα χρέη που δημιουργήθηκαν μέχρι και τον Σεπτέμβριο.

Ο Γιώργος Κορομηλάς καταλήγει λέγοντας πως με την υιοθέτηση μέτρων εισπρακτικού χαρακτήρα τα οποία μπορούν να εξασφαλίσουν μια μεσοβραχυπρόθεσμη τόνωση των κρατικών ταμείων δημιουργείται αφενός λαϊκή δυσαρέσκεια, εκφραζόμενη με ποικίλους τρόπους, και αφετέρου εκδηλώνεται μαζικά η παραβατική συμπεριφορά. «Δηλαδή απλόχερα σε όλους το απαραίτητο άλλοθι, το οποίο σήμερα επικαλούνται μόνο όσοι έχουν αναγάγει σε εθνικό σπορ την αντικοινωνική συμπεριφορά που λέγεται φοροδιαφυγή».
Όσο για το αν μπορούν να βρεθούν δημοσιονομικά ισοδύναμα έτσι ώστε να αποφύγουμε την εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος, ο ίδιος εκφράζει την άποψη ότι κάτι τέτοιο είναι πολύ δύσκολο να συμβεί.

Απόστολος Αλωνιάτης, Οικονομολόγος – Φοροτεχνικός, Αντιπρόεδρος Ι.Ο.Φο.Μ.
Την επανεκκίνηση της οικονομίας προβάλει ως το μόνο ισοδύναμο μέτρο που θα μας βγάλει από την κρίση, ο Αντιπρόεδρος του Ι.Ο.Φο.Μ., Απόστολος Αλωνιάτης, προσθέτοντας πως στην κατάσταση που βρίσκεται η οικονομία μας ,η προσπάθεια να βρεθούν δημοσιονομικά ισοδύναμα, απλά μετατοπίζει το πρόβλημα από ένα κλάδο της οικονομίας σε ένα άλλο.

«Η έλευση των νέων μέτρων θα επιφέρει κλείσιμο και άλλων επιχειρήσεων, νέους εργαζόμενους στους κατάλογους ανεργίας, νέα ύφεση στην οικονομία. Ουσιαστικά τα νέα οικονομικά και φορολογικά μέτρα, αν μπορεί να χαρακτηρίσει κανείς νέα αφού κινούνται στην παλιά λογική, δεν είναι το «φάρμακο» που βοηθάει στην αλλαγή του οικονομικού κλίματος, δεν βγάζουν την χώρα από την ύφεση, δεν βοηθούν την ανάπτυξη που τόσο ανάγκη έχει η οικονομία και η κοινωνία».

Για τις επιχειρήσεις η μόνη λύση παραμένει η δημιουργία ενός σταθερού φορολογικού περιβάλλοντος. Ο κ. Αλωνιάτης επισημαίνει ότι οι φορολογικοί συντελεστές από μόνοι τους δεν αποτελούν παράγοντα ανάπτυξης και συνιστά την αλλαγή της οικονομικής πολιτικής που ασκείται τα τελευταία χρόνια. «Πιστεύω ότι ένας καλός επιχειρηματίας θα δεχόταν να πληρώσει ένα αυξημένο φορολογικό συντελεστή, αν το οικονομικό περιβάλλον του εξασφάλιζε μια ομαλή λειτουργία της επιχείρησής του».

Την ίδια ώρα χαρακτηρίζει ως «αντικοινωνικό μέτρο» την κατάργηση στο αφορολόγητο για όσους βγάζουν 1.000 ευρώ το μήνα, καθώς επιβάλλεται φόρος σε πολίτες, που με βάση τα επίσημα στοιχεία, τόσο της ΕΛΣΤΑΤ, όσο και της ΕΕ, βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας.

«Η επιβάρυνση όσων έχουν εισόδημα 1.000 ευρώ το μήνα, θα εξαρτηθεί από τις φορολογικές κλίμακες που θα θεσπίσει το οικονομικό επιτελείο. Πάντως η εμπειρία από τους επιτηδευματίες, που φορολογούνται από το πρώτο ευρώ με 26% για τα πρώτα 50.000 και 33% για τα από εκεί και πάνω εισοδήματα τους, ήταν μάλλον τραυματική».

Αναφερόμενος στα δηλωθέντα εισοδήματα, φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων, για το οικονομικό έτος 2015 (χρήση 2014) τονίζει πως ανήλθαν λίγο πάνω από τα 80 δις την στιγμή που το οικονομικό έτος 2011 (χρήση 2010), πρώτο έτος εφαρμογής του μνημονίου, τα εισοδήματα έφτασαν σε 116 δις. Τα στοιχεία δείχνουν πως το ποσό των φόρων που εισπράχθηκαν, τα αντίστοιχα έτη ήταν 11 δις κατά το οικονομικό έτος 2011 και αναμένεται να ανέλθουν τα 11,5 δις για το οικονομικό έτος 2015. Το αποτέλεσμα είναι κάθε χρόνο όλο και περισσότεροι φορολογούμενοι να μπαίνουν στο μακρύ κατάλογο των οφειλετών του δημοσίου!

Δαμιανός Ευστρατιάδης, Οικονομολόγος-Φοροτεχνικός
Επιχειρήσεις μισθωτοί –συνταξιούχοι και ελεύθεροι επαγγελματίες είναι αυτοί που θα κληθούν, σύμφωνα με τον Οικονομολόγο- Φοροτεχνικό, Δαμιανό Ευστρατιάδη, να πληρώσουν για ακόμα μια φορά «το μάρμαρο». Πεποίθησή του είναι πως για να επαναλειτουργήσει η οικονομία, χρειαζόμαστε απλό και σταθερό φορολογικό σύστημα με ορίζοντα πενταετίας το οποίο θα δώσει εκείνα τα χρήσιμα εργαλεία, ώστε να γίνουν επενδύσεις και να μειωθεί η ανεργία. «Ζούμε σε ανταγωνιστικό περιβάλλον και οι γείτονες μας έχουν πολύ μικρότερους φορολογικούς συντελεστές. Ήδη με την εφαρμογή των capital controls οδηγήσαμε τις επιχειρήσεις να αναζητήσουν διέξοδο και σε γειτονικές χώρες, αλλά και τα τελευταία χρόνια η φυγή των επιχειρήσεων σε γειτονικές χώρες παρουσιάζει θεαματική αύξηση. Η προσέλκυση επενδύσεων γίνεται μόνο όταν γνωρίζουν οι επιχειρήσεις τι θα ισχύει για πέντε χρόνια τουλάχιστον στην φορολογία και μπορούν να κάνουν φορολογικό προγραμματισμό».

Εστιάζοντας στην κατηγορία των χαμηλομισθωτών και των συνταξιούχων εκτιμά ότι θα φτάσουν στα όρια της φτώχειας εφόσον πλέον θα χαρακτηρίζεται ως «πλούσιος» κάποιος που εισπράττει 12.000 ευρώ ετησίως για να πληρώσει φόρο, μειώνοντας έτσι αντίστοιχα ακόμα πιο πολύ το διαθέσιμο του εισοδήματος του. «Αν θεσπιστεί μικρότερος συντελεστής από το 22% που ισχύει σήμερα, θα περιοριστεί το διαθέσιμο εισόδημα και αυτών που τώρα στηρίζουν την πραγματική οικονομία στηρίζοντας όποιες επιχειρήσεις έχουν παραμείνει όρθιες».

Ως προς την κατάργηση του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ 30% στα νησιά εκτιμά ότι δεν θα έχει τα επιθυμητά έσοδα, ενώ τονίζει πως αποτελεί μνημονιακή εμμονή. Η δε μείωση των εσόδων του κράτους, το κλείσιμο των επιχειρήσεων και η συρρίκνωση του ΑΕΠ θα μας οδηγήσουν με μαθηματική ακρίβεια σε νέα εισπρακτικά μέτρα. «Με το ΦΠΑ στην εκπαίδευση, ίσως την μοναδική χώρα στην Ευρώπη που επιβάλλει ΦΠΑ στην εκπαίδευση, τα μέτρα και εδώ δεν θα αποδώσουν τα αναμενόμενα γιατί απλώς θα ενισχύσουν την συνδιαλλαγή και την παραοικονομία, όπου αυτό είναι εφικτό, και το γνωστό και χιλιοειπωμένο ενώ επιβάλλονται νέοι φόροι αυτοί απλώς δεν εισπράττονται, θα αποτελεί μια νέα πραγματικότητα» .

(Πηγή: Fortunegreece.com)