Γιατί δεν ήταν “αλμυρό” το 3,6% του πενταετούς ομολόγου

Πρώτη ύλη για αντιπολίτευση έδωσε η επιτυχημένη έκδοση του πενταετούς ομολόγου κυρίως στο σημείο του μεσοσταθμικού επιτοκίου της έκδοσης που έφτασε στο 3,6% διαμορφώνοντας πραγματικό κόστος ( δηλαδή ετήσιο κουπόνι ) 3,45% .

Κυρίως η ΝΔ επιτέθηκε στην Κυβέρνηση θεωρώντας ότι το κόστος που επωμίστηκε το δημόσιο για τα 2,5 δις ευρώ που δανείστηκε ήταν πολύ υψηλό αφού η Κύπρος η Πορτογαλία και Ιρλανδία στην διάρκεια των πέντε ετών δανείζονται σήμερα με 1,2%, 0,33% , και 0,01% αντιστοίχως.

Εκ πρώτης όψης και με αυτά τα δεδομένα το επιτόκιο της έκδοσης της Τρίτης είναι ακριβό. Ωστόσο η σύγκριση αυτή φανερώνει κανείς εκούσια ή ακούσια άγνοια και της πορείας της Ευρωπαϊκής Οικονομίας αλλά και – κυρίως – της αγοράς ομολόγων.

Τούτο διότι οι άλλες τρεις πρώην μνημονιακές χώρες βρίσκονται σήμερα στην επενδυτική βαθμίδα ( ΒΒΒ- ) που εξασφαλίζει τοποθετήσεις στα ομόλογα από επενδυτές όπως ασφαλιστικά ταμεία και ασφαλιστικές εταιρίες που τα χρησιμοποιούν ως αποταμίευση και όχι για επιθετικές αγοραπωλησίες. H ιδιότητά τους αυτή ως επενδυτές του κάνει να αρκούνται σε χαμηλές αποδόσεις προκειμένου να διασφαλίσουν τα κεφάλια τους και ενώ τους επιτρέπεται να επενδύσεων σε ομόλογα μεγαλύτερου ρίσκου.

Επιπλέον οι τρεις αυτές χώρες ευεργετήθηκαν από το 2015 ως το 2018 από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ που προσγείωσαν σε μόνιμη βάση τα επιτόκια κρατικού δανεισμού από 1,5 έως 2 % χαμηλότερα.

Η Ελλάδα από την άλλη ακόμη βρίσκεται ακόμη χαμηλά ως πιστοληπτική διαβάθμιση λόγω κυρίως του τεράστιου δημοσίου χρέους που κληρονομήθηκε από τα χρόνια πριν από την κρίση.

Αυτό από μόνο του αυξάνει το ρίσκο που πρέπει να αναλάβει ο επενδυτής αν αγοράσει κρατικά χρεόγραφα . Τέτοιο ρίσκο είναι διατεθειμένα να αναλάβουν τα λεγόμενα κερδοσκοπικά κεφάλαια ( Hedge Funds ) τα οποία όμως στην έκδοση της Τρίτης απορρόφησαν το 8% του ποσού των 2,5 δις έναντι 25% ή 33% των αντίστοιχων εκδόσεων πενταετών ομολόγων που έγιναν τον Ιούλιο του 2017 και τον Απρίλιο του 2014 . Αυτό από μόνο του ήταν μια ποιοτική βελτίωση αφού το 3,6% της Τρίτης ήρθε μετά το 4,675% της αντίστοιχης έκδοσης 5ετούς του 2017 και στο 4,95% στην έκδοση 2014.

Στην μείωση αυτή βοήθησε και η ρύθμιση για το χρέος τον Ιούνιο του 2018 και η επιτυχημένη ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος τον περασμένο Αύγουστο.

Ωστόσο η Ελλάδα συνεχίζει να πληρώνει το αυξημένο ρίσκο των τίτλων της σε σχέση με τις υπόλοιπες πρώην μνημονιακές χώρες.

Αν θέλει κανείς να κάνει μια απολύτως εικονική σύγκριση αντίστοιχη αυτής της ΝΔ θα πρέπει να παραδεχθεί ότι από το 2007 έως και το Φεβρουάριο 2010 δηλαδή πριν μπούμε στα μνημόνια το ελληνικό δημόσιο είχε προχωρήσει στην έκδοση 10 ομολόγων , με το κουπόνι να κυμαίνεται από το 4% έως το 6,10% αρκετά υψηλότερο από το 3,95% που εμφανίζεται σήμερα η απόδοση του ελληνικού δεκαετούς. Ωστόσο κανείς τότε δεν κατηγορούσε την τότε Κυβέρνηση για υψηλά επιτόκια δανεισμού.

Το “εισιτήριο” της εξόδου

Ένα δεύτερο στοιχείο που- μάλλον σκόπιμα- αγνοήθηκε στην σύγκριση της ΝΔ είναι το εισιτήριο της εξόδου που –πληρώνει κάθε χώρα που βγαίνει από ένα πρόγραμμα προσαρμογής.

Για παράδειγμα η Πορτογαλία είχε κάνει δοκιμαστικές εξόδους στις αγορές ένα χρόνο πριν την λήξη του δικού της «μνημονίου» Η χώρα επέστρεψε για πρώτη φορά στις αγορές από το 2011 με την έκδοση 5ετών ομολόγων, η απόδοση των οποίων διαμορφώθηκε στο 4,89%. Τον Μάιο του 2013, η κυβέρνηση προχώρησε στην έκδοση 10ετών ομολόγων ύψους 3 δισ. ευρώ με απόδοση5,67%. Το επενδυτικό ενδιαφέρον για τα 10ετή πορτογαλικά ομόλογα ήταν ιδιαίτερα έντονο και άγγιξε τα 10,2 δισ. ευρώ. Έπειτα από εννέα μήνες, τον Φεβρουάριο του 2014 (τέσσερις μήνες πριν βγει από το πρόγραμμα), η Πορτογαλία βγήκε και πάλι στις αγορές με 10ετείς τίτλους ύψους 3 δισ. ευρώ, με την απόδοση να διαμορφώνεται στο 5,11%. Σύμφωνα με τους αναλυτές πάντως, η Πορτογαλία, έναν χρόνο πριν από την έξοδό της από το πρόγραμμα, είχε αποδείξει στους επενδυτές ότι μπορεί και έχει πρόσβαση στις αγορές.

Αντιστοίχως η Κύπρος η οποία βγήκε από το πρόγραμμα το 2016, έκανε την πρώτη απόπειρά της να βγει στις αγορές και να δανειστεί με 5ετές ομόλογο το 2014 και στόχο την άντληση 750 εκατ. Το επιτόκιο διαμορφώθηκε στο 4,75%, ενώ οι προσφορές έφθασαν στα 2 δισ. ευρώ. Τον Μάιο του 2015 προχώρησε στην έκδοση 7ετούς ομολόγου, όπου το επιτόκιο διαμορφώθηκε στο 3,875%. Ωστόσο, με την έκδοση νέου 10ετούς ομολόγου το φθινόπωρο του 2015 και με απόδοση 4,25%, η χώρα σφράγισε την έξοδό της από το πρόγραμμα καθώς αποτέλεσε κομβική στιγμή για την αποκλιμάκωση του κόστους δανεισμού της.

Συνεπώς όλες οι χώρες αναγκάζονται να πληρώνουν ένα «κόστος εξόδου» για την πρώτη έκδοση μετά το τέλος των μνημονίων Το επιτόκιο της έκδοσης αυτής για την Πορτογαλία ήταν 4.89% για την Κύπρο 4,75% και για την Ελλάδα 3,60% . Αυτό αν θέλει να κάνει κανείς συγκρίσεις με ίδιους όρους.