Γιώργος Κουτσουδάκης: “Οι δράσεις αναβάθμισης της εκπαίδευσης στην εποχή του Industry 4.0”

“Μόρφωση” είπε ο Δρ. Τζων Χίμπεν “είναι η ικανότητα να αντεπεξέρχεσαι στις προσκλήσεις της ζωής”. Ο απώτερος σκοπός της εκπαίδευσης δεν είναι η γνώση, αλλά η δράση. Μέσω της εκπαίδευσης μπορούμε να διδαχτούμε για τη θέση μας σε αυτόν τον κόσμο. Μπορούμε, επίσης, να διδαχτούμε την ευθύνη μας απέναντι στην ανθρωπότητα.

Η λέξη παιδεία στην αρχαία ελληνική σήμαινε ό,τι και η σημερινή λέξη κουλτούρα, δηλαδή τη γενικότερη πνευματική και ψυχική καλλιέργεια του ανθρώπου και μαζί τον πολιτισμό. Σήμερα με τη σημασιολογική αντίθεση τεχνικού / υλικού πολιτισμού και καλλιέργειας / κουλτούρας, το “παιδεία” δηλώνει μόνο την καλλιέργεια, κυρίως μέσα από τη σχολική εκπαίδευση, αλλά και εκτός αυτής με γενικότερη έννοια. Η παροχή παιδείας και αγωγής στους νέους ανθρώπους δεν αποτελεί αποκλειστικό έργο του σχολείου, καθώς στη διαδικασία αυτή συμμετέχουν κι άλλοι φορείς αγωγής, όπως είναι πρωτίστως η οικογένεια, το ευρύτερο οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, οι νόμοι και οι κανόνες του κράτους, και αργότερα ο χώρος εργασίας και οι αρχές του επαγγέλματος. Είναι, επομένως, ιδιαίτερα σημαντικό για κάθε φορέα αγωγής να αντιλαμβάνεται την ευθύνη που του αναλογεί στη διαμόρφωση και στον επηρεασμό της νέας γενιάς, προκειμένου η κοινή προσπάθεια ορθής διαπαιδαγώγησης των νέων να είναι αποτελεσματική.

Το εκπαιδευτικό σύστημα αντιμετωπίζει ορισμένες χρόνιες παθογένειες που έχουν οδηγήσει στη σε μεγάλο βαθμό απαξίωσή του, αλλά και στην αδυναμία του να προσφέρει την ουσιαστική εκείνη παιδεία που κρίνεται αναγκαία σε μια τόσο ανταγωνιστική και γοργά εξελισσόμενη κοινωνία. Παρατηρείται, άλλωστε, το παράδοξο φαινόμενο να υπάρχουν σήμερα πολλοί άνεργοι νέοι, ενώ την ίδια στιγμή αρκετοί οικονομικοί κλάδοι αντιμετωπίζουν έλλειψη κατάλληλα εξειδικευμένου προσωπικού. Γεγονός που υποδεικνύει πως παρά την ύπαρξη ικανού πληροφοριακού υλικού για την αγορά εργασίας, το υλικό αυτό δεν μετατρέπεται σ’ ένα αξιοποιήσιμο εργαλείο στη συμβουλευτική διαδικασία.

Επιπλέον, έρευνες που έγιναν πριν από χρόνια, υπό την αιγίδα του ιδρύματος Carnegie, για την πρόοδο της διδασκαλίας αποκάλυψαν ένα ιδιαίτερα σημαντικό και βαρυσήμαντο στοιχείο. Οι έρευνες αυτές αποκάλυψαν ότι, ακόμη και σε εντελώς τεχνικά επαγγέλματα, όπως του μηχανικού, η οικονομική επιτυχία οφείλεται κατά 15% στις τεχνικές γνώσεις και κατά 85% στις δεξιότητες επικοινωνίας με τους ανθρώπους – στην προσωπικότητα και στις ηγετικές ικανότητες στους ανθρώπους. Όποιος επιθυμεί άλλωστε, μπορεί να μισθώσει την απλή τεχνική γνώση σε θέματα μηχανικής, λογιστικής, αρχιτεκτονικής και κάθε άλλου επαγγελματικού κλάδου έναντι ενός συμφωνημένου ποσού. Το άτομο όμως που διαθέτει τις τεχνικές γνώσεις και επιπλέον την ικανότητα να διατυπώνει τις ιδέες του, να αναλαμβάνει την ηγεσία, και να προκαλεί τον ενθουσιασμό των ανθρώπων – το άτομο αυτό προορίζεται για μια επιτυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία.

Οι πρωτοβουλίες για την προώθηση της εκπαίδευσης STEM

Παρά την απουσία ολοκληρωμένης στρατηγικής, τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί σημαντικές πρωτοβουλίες για την προώθηση της εκπαίδευσης STEM σε όλες της βαθμίδες, κυρίως όμως στη δευτεροβάθμια γενική εκπαίδευση, και πιο συστηματικά, στην ιδιωτική μέση εκπαίδευση. Μολονότι πρόκειται, κατά κανόνα, για μεμονωμένες και αποσπασματικές δράσεις, η αξία και η επίδρασή τους στην εκπαιδευτική και μαθητική κοινότητα, αλλά και στην ελληνική κοινωνία συνολικά, είναι εξαιρετικά σημαντικές, καθώς αφενός αυξάνουν το ενδιαφέρον των μαθητών γι’ αυτές τις επιστημονικές περιοχές, αφετέρου εισάγουν βαθμιαία τη διδακτική STEM στα σχολεία.

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, οι δράσεις αυτές υλοποιούνται με τη συνδρομή, ή ακόμα και με πρωτοβουλία, κάποιας ιδιωτικής επιχείρησης ή οργανισμού, όπως, για παράδειγμα η στρατηγική συνεργασία της Gizelis Robotics με τα εκπαιδευτήρια Δούκα. Ο έγκαιρος και άρτιος επαγγελματικός προσανατολισμός των νέων είναι εξαιρετικά σημαντικός, καθώς η ύπαρξη πολλών επαγγελμάτων, αλλά και ο κορεσμός αρκετών -για καιρό δημοφιλών- εργασιακών επιλογών, καθιστούν δύσκολη για τους εφήβους τη διερεύνηση της ιδανικότερης για εκείνους επαγγελματικής αποκατάστασης, χωρίς την ύπαρξη μιας ουσιαστικής καθοδήγησης.

Στο Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος, έχω την χαρά και την τιμή να διδάσκω ένα μάθημα που εντάχθηκε πρόσφατα στο πρόγραμμα σπουδών και αφορά στην κάλυψη των αναγκών της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, το μάθημα Computer-integrated manufacturing (CIM). Στο εργαστηριακό κομμάτι του μαθήματος μαθαίνουμε στους φοιτητές να δημιουργούν ψηφιακά δίδυμα (digital twins) διαδικασιών της βιομηχανίας καθώς και όλα τα soft skills που απαιτούνται ώστε να εξοικειωθεί  ένας νέος με το  σύγχρονο βιομηχανικό περιβάλλον. 

Το πρόγραμμα SPARK της Gizelis Robotics

Με το πρόγραμμα Spark της Gizelis Robotics δίνουμε την ευκαιρία σε εκατοντάδες παιδιά στην χώρα μας να γνωρίσουν την ρομποτική τεχνολογία.  Οι παρουσιάσεις είναι σχεδιασμένες με τέτοιο τρόπο ώστε να τα παιδιά να αναπτύσσουν δεξιότητες μέσα από παιγνιώδεις δραστηριότητες.  Δεν προσπαθούμε να βάλουμε τα παιδιά σε κάποιο “καλούπι σκέψης”, αλλά  τους δίνουμε τις βάσεις και με καύσιμο τη φαντασία τους δίνουν λύσεις σε πραγματικά προβλήματα. Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως δεν διδάσκουμε τα παιδιά μόνο την τέχνη του μηχανικού αλλά τους δίνουν και όλα τα soft skills που απαιτούνται στην σύγχρονη κοινωνία ώστε να γίνουν επιτυχημένοι επαγγελματίες. Μέσα από το πρόγραμμα Spark τα παιδιά μαθαίνουν για την ισότητα των φύλων, να χρησιμοποιούν τα Social Media ως εργαλείο επαγγελματικού προσανατολισμού αλλά και προγράμματα που εξορισμού είναι για δημιουργία Video Games όπως το Unreal Engines και το Unity για την επίλυσή πραγματικών βιομηχανικών προβλημάτων.  Με το πρόγραμμα Spark τα παιδιά μπαίνουν στην πραγματική παραγωγική διαδικασία και παράγουν πραγματικό έργο. Μαζί με τους μηχανικούς μας αφήνουν για λίγο το ρόλο του μαθητή και γίνονται πραγματικοί επαγγελματίες. Αξίζει να σημειωθεί πως ένα από τα πιο σύγχρονα ρομπότ τεχνητής  νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς σκοπούς που δημιουργήθηκε και συνεχίσει να αναπτύσσεται στα πλαίσια συνεργασίας της Gizelis Robotics με τα εκπαιδευτήρια Δούκα έχει δημιουργηθεί στην πλειοψηφία του από τα ίδια τα παιδιά. Από την δημιουργία του προγράμματος Spark το καλοκαίρι του 2021 περισσότερα από 1.100 παιδιά έχουν επισκεφθεί τις εγκαταστάσεις της Gizelis Robotics.

*Γεώργιος Κουτσουδάκης, Business Development Manager –  Gizelis Robotics | CEO – Smiling Machines |  Διδάσκων  – Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος