Η ακτινογραφία του προϋπολογισμού του 2017

Με νέους φόρους 2,4 δισ. ευρώ και πρόσθετες παρεμβάσεις σε εισφορές και συντάξεις ύψους 840 εκατ. ευρώ, ο προϋπολογισμός του 2017 που ψηφίστηκε το βράδυ του Σαββάτου φέρνει νέα μέτρα για όσους έχουν ήδη πληγεί από τα κύματα των φόρων και των περικοπών του 2015 και του 2016.

Ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών, μιλώντας στη συζήτηση του προϋπολογισμού στη Βουλή, παραδέχθηκε ότι λόγω της καθυστέρησης της αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής πλήττονται πάλι τα μεσαία εισοδήματα και οι επιχειρήσεις, για να επιτευχθούν οι στόχοι του προγράμματος.

Ωστόσο στον τρίτο χρόνο σκληρής λιτότητας που επέβαλε και το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης εκτός από τις μακροοικονομικές προβλέψεις για ανάπτυξη 2,7% του ΑΕΠ, αύξηση των επενδύσεων κατά 9,1%, της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 1,8% και των εξαγωγών κατά 5,3% οι οποίες χαρακτηρίστηκαν από πολλούς ως υπεραισιόδοξες, προσπαθεί να προχωρήσει τα πράγματα στο πεδίο της κοινωνικής πρόνοιας. Κάνει πράξη τη δέσμευση των ελληνικών κυβερνήσεων από το 2012 για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα.

Οι τομείς που φέρνει μεγάλες αλλαγές ο προϋπολογισμός του 2017 είναι τρεις: η φορολογία (άμεση και έμμεση), το σύστημα απονομής συντάξεων και η κοινωνική πολιτική.

Οι νέοι φόροι

Οι επιπλέον φόροι είναι ύψους 2,4 δισ. ευρώ για το 2017: το 1,5 δισ. ευρώ θα προέλθει από άμεσους φόρους. Αυτοί είναι: η μείωση του αφορολόγητου για μισθωτούς και συνταξιούχους στα 8.636 ευρώ από τα 9.505 που ήταν μέχρι και το Μάιο, η ενοποίηση της φορολογικής κλίμακας για μισθωτούς, συνταξιούχους και ελεύθερους επαγγελματίες και η θέσπιση κλιμακωτής εισφοράς αλληλεγγύης.

Τα υπόλοιπα 900 εκατ. ευρώ θα προέλθουν από έμμεσους φόρους.

Τα πρόσθετα έσοδα αναμένονται από την εφαρμογή του βασικού συντελεστή ΦΠΑ από το 23% στο 24% για δώδεκα μήνες, τη θέσπιση ΕΦΚ στον καφέ, τα υγρά καύσιμα, τα ηλεκτρονικά τσιγάρα , τη σταθερή τηλεφωνία, τη συνδρομητική τηλεόραση. Θα αυξηθούν επίσης οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης στα καύσιμα και τα προϊόντα καπνού.

Οι αλλαγές στο ασφαλιστικό

Από την επιβολή νέων εισφορών της τάξης του 26,95% σε ελεύθερους επαγγελματίες και τη μείωση των συντάξεων και εφάπαξ προκύπτει μια πρόσθετη εξοικονόμηση από το ασφαλιστικό της τάξης των 844 εκατ. ευρώ.

Ειδικότερα από τις συντάξεις πλην αυτών του Δημοσίου προκύπτει εξοικονόμηση ύψους 440 εκατ. ευρώ.

Από τις συντάξεις του Δημοσίου προκύπτει εξοικονόμηση ύψους 120 εκατ. ευρώ.

Από την αύξηση των εισφορών -κυρίως στους ελεύθερους επαγγελματίες- προκύπτουν πρόσθετα έσοδα για τα ασφαλιστικά ταμεία ύψους 320 εκατ. ευρώ.

Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης

Το νέο στοιχεία του προϋπολογισμού είναι η θέσπιση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος (Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης), το οποίο έρχεται -με μεγάλη καθυστέρηση- να καλύψει την έλλειψη ενός ενιαίου διχτυού ασφαλείας, αντικαθιστώντας πολλά διάσπαρτα κοινωνικά επιδόματα.

Το μέτρο έχει κόστος 760 εκατ. ευρώ και θα επεκτείνει σε όλη την Ελλάδα το θεσμό που λειτουργούσε πιλοτικά από το 2014 σε 13 δήμους της χώρας. Στόχος του θα είναι να εξασφαλίσει για περίπου 250.000 νοικοκυριά που ζουν σε απόλυτη ένδεια ένα εισόδημα πάνω από το όριο της φτώχειας.

Υγεία – Παιδεία – Άμυνα

Οι κρατικές δαπάνες στους πιο ευαίσθητους κοινωνικά τομείς, όπως η Υγεία, η Παιδεία και η Εθνική Άμυνα, δεν ξεφεύγουν από τον κανόνα της γενικής λιτότητας.

Ειδικότερα, η επιχορήγηση του υπουργείου Υγείας από τον κρατικό προϋπολογισμό θα είναι το 2017 μικρότερη κατά 153 εκατ. σε σχέση με το 2016, φτάνοντας τα 4,2 δισ. ευρώ για τον επόμενο χρόνο έναντι 4,35 δισ. ευρώ φέτος. Ειδικότερα ο ΕΟΠΠΥ θα επιχορηγηθεί με 326 εκατ. ευρώ το 2017, έναντι 536 εκατ. ευρώ που αναμένεται να πάρει για φέτος. Τα δημόσια νοσοκομεία θα έχουν το 2017 την ίδια χρηματοδότηση με το 2016, δηλαδή 1,3 δισ. ευρώ.

Το υπουργείο Παιδείας θα έχει αύξηση της επιχορήγησης κατά 136 εκατ. ευρώ, φτάνοντας τα 4,52 δισ. ευρώ, από 4,39 δισ. που αναμένεται να πάρει φέτος.

Μείωση κατά 120 εκατ. ευρώ προβλέπεται ότι θα έχει και το κονδύλι που θα χορηγηθεί στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας, στα 3,15 δισ. το 2017 από 3,27 δισ. ευρώ φέτος . Μόνο από τα εξοπλιστικά προγράμματα, ο προϋπολογισμός προβλέπει μείωση δαπανών κατά 117 εκατ. ευρώ.

Τη μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση χρηματοδότησης (πάνω από 100% ) θα έχει το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, όπου η επιχορήγηση θα φτάσει τα 39 εκατ. ευρώ το 2017, από 19 εκατ. ευρώ που ήταν φέτος.

Παρά τη γενική περιοριστική πολιτική, ο προϋπολογισμός έχει πρόβλεψη ένα μη κατανεμημένο κονδύλι ύψους 300 εκατ. ευρώ για Υγεία, Παιδεία και Πρόνοια, που μπορεί να διατεθεί ακόμη και για προσλήψεις σε νοσοκομεία και σχολεία όλων των βαθμίδων.

Πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων

Στο πρόγραμμα των δημοσίων επενδύσεων, το τελικό ποσό που θα διατεθεί για το 2017 θα παραμείνει στα 6,75 δισ. ευρώ, όσο και το 2016. Επειδή όμως τον επόμενο χρόνο ο προϋπολογισμός για συγχρηματοδοτούμενα  έργα θα μειωθεί κατά 250 εκατ. ευρώ (στα 5,75 δισ. ευρώ από 6 δισ. φέτος), το Δημόσιο θα αυξήσει τους εθνικούς πόρους κατά 250 εκατ. ευρώ φτάνοντας τον προϋπολογισμό για έργα που θα χρηματοδοτούνται από αμιγώς εθνικούς πόρους από τα 750 εκατ. ευρώ στο 1 δισ. ευρώ. Με τα επιπλέον χρήματα θα χρηματοδοτηθούν έργα του αναπτυξιακού αλλά και κοινωνικές δομές, όπως  και απαλλοτριώσεις απαραίτητες για μεγάλα έργα υποδομής.