ΙΟΒΕ: Ανάπτυξη 2,4% το 2025 – Κλειδί οι επενδύσεις

Θετικές είναι οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας για το 2025, παρά τις παγκόσμιες προκλήσεις, όπως επισημαίνεται στην τριμηνιαία έκθεση του ΙΟΒΕ, που δημοσιεύτηκε την Πέμπτη (23/1).

Κύρια σημεία της τριμηνιαίας έκθεσης του ΙΟΒΕ για την Ελληνική Οικονομία που παρουσιάστηκε στις 23/01/2025:

• Η παγκόσμια οικονομία συνέχισε να μεγεθύνεται το τρίτοτρίμηνο του 2024, με σταθερό αλλά χαμηλό ρυθμό, με ετερογένεια μεταξύ γεωγραφικών περιοχών, ως συνέπειαπολλαπλών εστιών αβεβαιότητας. Οι οικονομίες των χωρών του ΟΟΣΑ αναπτύχθηκαν με ετήσιο ρυθμό 1,7% το τρίτο τρίμηνο του 2024, οριακά υψηλότερο από το προηγούμενο τρίμηνο και αμετάβλητο από το αντίστοιχο τρίμηνο του 2023 (1,7%). Ο πληθωρισμός παραμένει υψηλότερος από το επιθυμητό, παρά τησημαντική μείωση που έχει σημειωθεί, ενώ και ο δομικός πληθωρισμός παραμένει ανθεκτικός σε πολλές μεγάλες οικονομίες. Οι κεντρικές τράπεζες των μεγάλων οικονομιών χαλαρώνουν σταδιακά τη νομισματική πολιτική τους καθώς οι πληθωριστικές πιέσεις μετριάζονται, αλλά τα επιτόκια παραμένουν σχετικά υψηλά για να διασφαλίσουν τη βιώσιμη συγκράτηση του πληθωρισμού. Η νέα αμερικανική διοίκηση δημιουργεί αβεβαιότητα στο διεθνές εμπόριο, καθώς είναι πιθανό να επανέλθουν πολιτικές προστατευτισμού, ενώ αναμένεται να επιβραδυνθεί ο διεθνής συντονισμός δράσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

• Η οικονομία της Ευρωζώνης εμφάνισε θετικό ρυθμό ανάπτυξης το τρίτο τρίμηνο του 2024, κατά 0,9% σε ετήσια βάση και κατά0,4% σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο σε εποχικά διορθωμένους όρους. Βάσει των πλέον πρόσφατων εκτιμήσεων, στο σύνολο του 2024, η οικονομία της Ευρωζώνης αναπτύχθηκε με ρυθμό 0,8%, ενώ για το 2025 και το 2026, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει μεγέθυνση 1,3% και 1,6%, αντίστοιχα.

• Επιτάχυνση της ετήσιας εγχώριας ανάκαμψης στο +2,4% το τρίτο τρίμηνο του 2024, έναντι ανάπτυξης +2,3% στο προηγούμενο τρίμηνο, λόγω κυρίως της ενίσχυσης των επενδύσεων (+18,7% y-o-y, παγίων +0,3% y-o-y). Την ανοδική πορεία της διατήρησε η ιδιωτική κατανάλωση (+2,1% y-o-y), ενώ αντίθετα η δημόσια κατανάλωση συρρικνώθηκε (-1,4%). Επιδείνωση του εξωτερικού ισοζυγίου, λόγω υπεραντιστάθμισης της αύξησης των εξαγωγών (+3,3% y-o-y) από την αύξηση των εισαγωγών (+4,2% y-o-y).

• Για το 2024, το ΙΟΒΕ εκτιμά ετήσια ανάπτυξη +2,3%,παρόμοια με το 2023, με ώθηση από την ενίσχυση των επενδύσεων (+22,0%, πάγιες επενδύσεις +3,0%) και την ανθεκτική στις πληθωριστικές πιέσεις κατανάλωση των νοικοκυριών (+1,7%, συνολική κατανάλωση +0,4%). Στον εξωτερικό τομέα, αναμένεται επιδείνωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, με την αύξηση των εισαγωγών κατά +5,0% να υπεραντισταθμίζει την αύξηση των εξαγωγών κατά +1,1%. Για το 2025, το ΙΟΒΕ εκτιμά παρόμοια με φέτος σε μέγεθος ετήσια ανάπτυξη, της τάξης του +2,4%. Ως προς τις συνιστώσες, οι πάγιες επενδύσεις αναμένεται να υπερβούν την φετινή τους επίδοση, με υψηλότερη ετήσια διεύρυνση το 2025  (+9,5%) ενώ η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να επιβραδυνθεί ελαφρά (+1,6%). Το έλλειμμα στο εξωτερικό ισοζύγιο αναμένεται να μειωθεί, αν και σε υψηλά επίπεδα, με τις εξαγωγές και τις εισαγωγές να αυξάνονται ετησίως το 2025 κατά +2,8% και +1,9% αντιστοίχως.Σημαντικοί κίνδυνοι απορρέουν από επαναφορά τάσεων προστατευτισμού στο διεθνές εμπόριο, το διευρυμένο έλλειμμα στο εξωτερικό ισοζύγιο, τις γεωπολιτικές εντάσεις σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, καθώς και από ενδεχόμενηαύξηση των τιμών ενέργειας με αρνητικές επιπτώσεις στο κόστος παραγωγής και την αποκλιμάκωση των επιτοκίων.

• Η εκτέλεση του προϋπολογισμού σε ταμειακή βάση κινήθηκε καλύτερα από το στόχο για το πρώτο ενδεκάμηνο του 2024. Καταγράφηκε ετήσια αύξηση στα δημόσια έσοδα (+12,8%), λόγω της καλύτερης απόδοσης των φόρων εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων. Σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης, σύμφωνα με τον Προϋπολογισμό του 2025, εκτιμάται δημοσιονομικό έλλειμμα -0,7% και -0,6% για το 2024 και το 2025, καθώς και πρωτογενές αποτέλεσμα 2,5% και 2,4% για αμφότερα τα έτη. Το δημόσιο χρέος εκτιμάται ότι θα μειωθεί περαιτέρω φέτος ως ποσοστό του ΑΕΠ, στο 147,5%. Δεδομένης της αστάθειας στο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον λόγω τωνγεωπολιτικών εντάσεων αλλά και του κινδύνου επιβολής μέτρων προστατευτισμού από εμπορικούς εταίρους της ΕΕ, είναι κρίσιμη η αποτελεσματική δημοσιονομική διαχείριση.

• Στο τρίτο τρίμηνο του 2024 το ποσοστό ανεργίας παρουσίασε μείωση στο 9,0% από 10,8% ένα έτος νωρίτερα. Οι τομείς με τη μεγαλύτερη ετήσια άνοδο στην απασχόληση ήταν Χονδρικό και Λιανικό Εμπόριο και Επισκευή Μηχανοκίνητων Οχημάτων και Μοτοσικλετών, Κατασκευές και Μεταφορές και Αποθήκευση. Οδείκτης μισθολογικού κόστους παρουσίασε πτώση το γ’ τρίμ. 2024, έπειτα από εννέα συνεχόμενα τρίμηνα ανόδου, ενώ οριακήπτώση κατέγραψε και η συμμετοχή στην εργασία. Καθώς η χώρα προσεγγίζει μονοψήφιο ποσοστό ανεργίας, περαιτέρω μειώσεις κατά τα επόμενα τρίμηνα αναμένονται βραδύτερες. Η απασχόληση αναμένεται να ενισχυθεί ηπιότερα το 2025, λόγω της ανοδικής τάσης σε κατανάλωση, επενδύσεις και σε επιμέρους τομείς της βιομηχανίας και των υπηρεσιών. Τοποσοστό ανεργίας για το 2024, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ, αναμένεται να διαμορφωθεί στην περιοχή του 10,1% και περί το 9,3% το 2025.

• Ο ρυθμός μεταβολής του ΓΔΤΚ διαμορφώθηκε στο 2,7% το 2024 (3,0% για τον ΕνΔΤΚ), από άνοδο 3,5% (4,2% για τον ΕνΔΤΚ) ένα έτος πριν. Η ενίσχυση των τιμών οφείλεται κυρίωςστη θετική επίδραση της εγχώριας ζήτησης, καθώς και της επίμονης πληθωριστικής πίεσης σε αγαθά πρώτης ανάγκης, όπως τα τρόφιμα. Το ΙΟΒΕ εκτιμά ότι οι τιμές θα διατηρηθούν σεηπιότερη ανοδική τροχιά τo 2025, στην περιοχή του 2,4%, λόγω κυρίως της καταναλωτικής ζήτησης. Ωστόσο, οι πρόσφατεςεξελίξεις στο παγκόσμιο περιβάλλον τόσο σε πολιτικό όσο και σε γεωπολιτικό επίπεδο προκαλούν έντονη αβεβαιότητα.

• Στο τραπεζικό σύστημα, μεταξύ των θετικών τάσεων, ξεχωρίζουν η μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων στους ισολογισμούς των τραπεζών σε ιστορικά χαμηλό ποσοστό (4,6% το γ’ τρίμηνο του 2024), η ισχυρή πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις, η βελτιωμένη κερδοφορία και ρευστότητα, η ενίσχυση των ιδιωτικών καταθέσεων. Στις αρνητικές τάσεις, συγκαταλέγονται η αύξηση της έκθεσης των τραπεζών σε κρατικά ομόλογα, το υψηλό περιθώριο επιτοκίου, το υψηλότερο ιδιωτικό κόστος χρηματοδότησης από άλλες χώρες, και το απόθεμα «κόκκινων» δανείων εκτός τραπεζικών ισολογισμών. Η έγκαιρη εφαρμογή του δανειακού σκέλους του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελεί ευκαιρία για τη χρηματοδότηση παραγωγικών επενδύσεων με ευνοϊκούς όρους.