Επιδόματα: Οι κερδισμένοι, η ακρίβεια και τα “γκρίζα” σημεία

Μέτρα ενίσχυσης του εισοδήματος των πολιτών το Δεκέμβριο, που φτάνουν αθροιστικά, τα 717 εκατ. ευρώ έχει προγραμματίσει το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, σε συνέχεια της από τηλεοράσεως σχετικής προαναγγελίας του Πρωθυπουργού για το έκτακτο “επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης”. Στο ποσό αυτό εντάσσεται το “εορταστικό πακέτο” αλλά και δράσεις που ήδη έχουν προανακοινωθεί.

Το 2024

Όπως ανέφερε, μάλιστα, κατά την παρουσίαση των μέτρων ο υπουργός Κωστής Χατζηδάκης και ο υφυπουργός Θάνος Πετραλιάς, δαπάνη για τα μόνιμα μέτρα στήριξης του εισοδήματος των πολιτών από το 2024 (περιλαμβάνει τις αυξήσεις σε μισθούς-συντάξεις, αφορολόγητο για οικογένειες, ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, τη μείωση του ΕΝΦΙΑ για ασφαλιζόμενες κατοικίες, το Youth Pass και την απαλλαγή των πρώην δικαιούχων ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή στη δαπάνη αγοράς φαρμάκων) διαμορφώνεται σε 1,6 δις. ευρώ ετησίως.

Η “ανατομία” της συγκυρίας

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δαπάνες αυτές βασίζονται σε μια προσδοκώμενη δημοσιονομική βελτίωση, που για την επόμενη χρονιά, προέρχεται κατά κύριο λόγο από την αύξηση των εσόδων και – στο βαθμό που πραγματοποιηθούν οι προβλεπόμενοι ονομαστικοί ρυθμοί μεγέθυνσης, που βασίζονται και στον πληθωρισμό των τιμών. Τα έσοδα από φόρους αναμένεται να ανέβουν κατά περίπου 2 δισεκ., στα 56,267 δισεκ. το 2024, από 54,618 δισεκ. το 2023, με βάση όσα., χαρακτηριστικά, αναφέρει στην άποψή του για το Προσχέδιο του Προϋπολογισμού για το 2024. Ωστόσο οι Κοινωνικές παροχές πλην συντάξεων αναμένεται να πέσουν, από τα 12,326 δισεκ. το 2023 στα 12,001 δισεκ. το 2024.

Κι όλα αυτά την ώρα που η ακρίβεια έχει εκτινάξει τα κόστη ζωής στα ύψη, κύρια για μεσαία και χαμηλά εισοδήματα, οι δαπάνες για κατοικία, αγορά ή ενοίκιο, είναι “στο θεό”, με τις κυβερνήσεις, σε όλη την Ευρώπη και την Ελλάδα, να “αναζητούν” διέξοδο. Στην, δε, Ελλάδα, τα “αναχώματα”, στο συνεχιζόμενο ανοδικό “σπιράλ” των τιμών, που τροφοδοτούνται και από την μεγάλη, συγκριτικά, με άλλα κράτη – μέλη της ΕΕ έμμεση φορολογία, “χτίζονται”, κυρίως, με επιδόματα, (με προσπάθεια να είναι στοχευμένα) κι όχι τόσο με δράσεις παρέμβασης στην αγορά, που ούτως ή άλλως είναι δύσκολες.

Η “καθαρή” τιμή

Να σημειωθεί, ότι στο ΥΠΑΝ και πάλι έχει μπει ο προβληματισμός, που “τρέχει” εδώ και δεκαετίες στις εποπτικές αρχές της αγοράς για την “καθαρή’ τιμή. Δηλαδή για διαμόρφωση συνθηκών στην αγορά, που δε θα υπάρχει μια “θολή” εικόνα τιμών, με τις προσφορές και τις παροχές των προμηθευτών προς τις αλυσίδες, αλλά όλα θα “πατούν” σε αναγγελίες “καθαρών” τιμών.

Μάλιστα, ο υπουργός Ανάπτυξης Κώστας Σκρέκας, με δηλώσεις του στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ, έχει ταχθεί εναντίον των προσφορών αυτών, τονίζοντας ότι δεν βοηθάνε στο να υπάρχει μια σταθερά χαμηλή τιμή στα προϊόντα, προσθέτοντας ότι η πρακτική των σούπερ μάρκετ έχει ως αποτέλεσμα ένας πολίτης να «στοκάρει» προϊόντα.

«Εμείς θέλουμε ένα μεγάλο ποσοστό από αυτές τις προωθητικές εκπτώσεις να περάσουν στη μόνιμη τιμή του, όχι στην προσφορά. Αντί να έχει μία προωθητική ενέργεια 1+1 για μία βδομάδα τον μήνα και να πετύχει μόνο εκείνη τη βδομάδα να το πάρει σε προσφορά ο καταναλωτής, να υπάρχει μία μόνιμα χαμηλή τιμή στα προϊόντα», είχε δηλώσει ο υπουργός.

Πάντως, την Πέμπτη ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης επί της ουσίας πήρε αποστάσεις από τον υπουργό Ανάπτυξης Κώστα Σκρέκα και τις διαρροές που είδαν το φως της δημοσιότητας τις τελευταίες ημέρες για κατάργηση των προσφορών 1+1 στα σούπερ μάρκετ.

«Δεν τίθεται καν θέμα. Αλίμονο αν ποτέ καταργούσαμε έναν τρόπο πώλησης προϊόντων ή προσφορές. Και ένα άλλο είναι ο έλεγχος που κάνουν οι αρμόδιες Υπηρεσίες για το αν πράγματι οι προσφορές αυτές είναι προσφορές. Γιατί, ξέρετε, υπάρχει κάποιες φορές η πρακτική να βάζουμε κάτι σε προσφορά, αλλά πριν το βάλουμε σε προσφορά, να υπάρχει μια σχετική ανατίμηση. Αυτό είναι κάτι το οποίο ελέγχεται και ελέγχεται επισταμένα και είναι και ένα μέρος των προστίμων και έχουν και πάρα πολύ μεγάλο αποτέλεσμα όλες αυτές οι κινήσεις της ΔΙ.Μ.Ε.Α. και τα πρόστιμα που επιβάλλονται» τόνισε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος.

Εταιρικά κέρδη και φόροι τρέφουν τον πληθωρισμό

Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι α κέρδη των επιχειρήσεων στην Ελλάδα τροφοδοτούν σε μεγάλο βαθμό τον πληθωρισμό, με βάση όσα ανέφερε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκτιμώντας μάλιστα ότι αυτό θα συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια. Συγκεκριμένα, στο ειδικό κεφάλαιο των φθινοπωρινών προβλέψεων της Κομισιόν για τους παράγοντες που συνεισφέρουν στον πληθωρισμό εκτιμάται ότι οι χώρες στις οποίες τα κέρδη (μαζί με τους φόρους) θα έχουν κατά την περίοδο 2022-2025 τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην άνοδο των τιμών είναι η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Ρουμανία, η Σλοβακία, η Ελλάδα και η Σλοβενία.

Αντίθετα, η συνεισφορά του κόστους εργασίας είναι σαφώς μικρότερη. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κομισιόν, ο πληθωρισμός (εναρμονισμένος δείκτης) προβλέπεται να είναι 4,3% φέτος, 2,8% το 2024 και 2,1% το 2025. Παράλληλα, ο επίτροπος για τις νομισματικές υποθέσεις και την οικονομία Π. Τζεντιλόνι προέταξε τις αυξήσεις μισθών ως ανάχωμα στην ακρίβεια, λέγοντας ότι σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες «υπάρχει περιθώριο να αυξηθούν οι μισθοί για να ενισχυθεί η αγοραστική δύναμη των μισθωτών, αξιοποιώντας το περιθώριο που δίνουν τα υψηλά κέρδη σε διάφορους τομείς της οικονομίας».

Τα μέτρα

Στο μεταξύ, τα μέτρα που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση φτάνουν από τον Δεκέμβριο φέτος μέχρι τον Δεκέμβριο του 2024 τα 2,3 δισεκατομμύρια ευρώ, όπου εντάσσονται τα 717 εκατ, του Δεκεμβρίου και το 1,6 δισεκ, της επόμενης χρονιάς. Αφορούν, δε, σε αυξήσεις σε μισθούς δημοσίου -συντάξεις- επιδόματα εργασίας, στο αφορολόγητο για οικογένειες και στο ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, η μείωση του ΕΝΦΙΑ για ασφαλιζόμενες κατοικίες, το Youth Pass, η απαλλαγή των πρώην δικαιούχων ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή στη δαπάνη αγοράς φαρμάκων κ.ά. Δεν περιλαμβάνονται όμως η μείωση 25%-50% στο τέλος επιτηδεύματος το 2024, ούτε οι αυξήσεις στον ιδιωτικό τομέα, με την αύξηση του κατώτατου μισθού, το ξεπάγωμα των τριετιών κλπ.

Υπενθυμίζεται ότι τον Δεκέμβριο θα καταβληθούν:

• Επίδομα 100-200 ευρώ στους συνταξιούχους με προσωπική διαφορά.
• Διπλάσιο ποσό market pass και επέκταση του για τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο για τους πολίτες στις πληγείσες περιοχές από τις πρόσφατες καταστροφές.
• Επίδομα θέρμανσης για όλες τις πηγές ενέργειας το οποίο από 1-1-2024 επεκτείνεται και στους λογαριασμούς ρεύματος.
• Το Youth Pass σε νέους 18-19 ετών.
• Το αυξημένο κατά 8% ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα.

Επίσης, στα 352 εκατομμύρια ευρώ, ανέρχεται, μόνο, το “έκτακτο” πακέτο μέτρων, που ένεκα της υπεραπόδοσης του προϋπολογισμού δίνει η κυβέρνηση σε ευάλωτες ομάδες εν όψει των εορτών.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με όσα ανακοίνωσαν χθες ο Κωστής Χατζηδάκης και ο υφυπουργός Θάνος Πετραλιάς, ανάλογα με τους σκοπούς ή τον χαρακτήρα της κάθε ενίσχυσης, οι δικαιούχοι θα λάβουν:

1. Συνταξιούχοι

• 1,055 εκατ. δικαιούχοι θα λάβουν ως τα Χριστούγεννα έκτακτη ενίσχυση 150 ευρώ, εφόσον λαμβάνουν άθροισμα κυρίων συντάξεων έως 700 ευρώ και που δεν έχουν προσωπική διαφορά ή έχουν κάτω των 10 ευρώ.
• οι ίδιοι θα λάβουν και αύξηση στις συντάξεις τους από 1-1-2024. Για παράδειγμα, ένας συνταξιούχος με αποδοχές 600 ευρώ θα λάβει συνολική αύξηση (έκτακτο επίδομα 150 ευρώ + αύξηση περίπου 3 % για το 2024) σε ετήσια βάση 366 ευρώ ή 5,1%.
• την ίδια έκτακτη ενίσχυση (150 ευρώ) θα λάβουν επίσης τον Δεκέμβριο και οι 33.000 δικαιούχοι του επιδόματος ανασφάλιστου υπερήλικα.
• οι συνταξιούχοι που έχουν προσωπική διαφορά και οι οποίοι για αυτόν τον λόγο δεν θα λάβουν αύξηση από 1/1/2024, θα πάρουν επίδομα 200 ευρώ.

2. Δικαιούχοι επιδομάτων

• Άτομα με αναπηρίες που λαμβάνουν επίδομα ΑΜΕΑ του ΟΠΕΚΑ, καθώς και δικαιούχοι του εξω-ιδρυματικού επιδόματος και λοιπών επιδομάτων αναπηρίας του e-ΕΦΚΑ (225.000) θα πάρουν ενίσχυση ύψους 200 ευρώ.
• οι δικαιούχοι του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος (210.000) θα λάβουν αύξηση 8% από τον μήνα Δεκέμβριο (μόνιμο μέτρο) αλλά τον ίδιο μήνα θα λάβουν και επιπλέον 50% του μηνιαίου επιδόματος (έκτακτο μέτρο). Σήμερα το ύψος του επιδόματος ανέρχεται για μονοπρόσωπα νοικοκυριά σε 200 ευρώ το μήνα, για κάθε επιπλέον ενήλικα του νοικοκυριού προσαυξάνεται κατά 100 ευρώ το μήνα και για κάθε επιπλέον ανήλικο μέλος του νοικοκυριού κατά 50 ευρώ το μήνα. Συνεπώς ένα ζευγάρι με 2 τέκνα που λάμβανε επίδομα 400 ευρώ, θα λάβει μηναία αύξηση 32 ευρώ και επιπλέον 216 ευρώ έκτακτο επίδομα, δηλαδή συνολικά 648 ευρώ.

3. Οικογένειες με παιδιά

• 800.000 δικαιούχοι του επιδόματος παιδιού του ΟΠΕΚΑ, θα λάβουν επιπλέον μιάμιση δόση επιδόματος παιδιού. Τον Δεκέμβριο θα εισπράξουν τη διμηνία Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου, προσαυξημένη κατά 42 -105 ευρώ για 1 παιδί, 84 – 210 ευρώ με 2 παιδιά, 168-420 ευρώ όσοι έχουν 3 παιδιά, 252 – 630 ευρώ όσοι έχουν 4 παιδιά, ή 336-840 ευρώ όσοι έχουν 5 παιδιά.

Υπενθυμίζεται ότι το μηνιαίο ποσό του επιδόματος ανέρχεται σε 70 ή 42 ή 28 ευρώ για κάθε παιδί για το πρώτο και δεύτερο παιδί ανά μήνα, ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος και σε 140 ή 84 ή 56 από το τρίτο και για κάθε επόμενο παιδί, ανά μήνα. Συνεπώς η επιπλέον ενίσχυση για τον μήνα Δεκέμβριο (χωρίς να συνυπολογίζεται η παροχή Νοεμβρίου) αναφέρεται στον ακόλουθο πίνακα και κυμαίνεται από 42 ευρώ έως και 840 ευρώ για οικογένειες με έως και 5 τέκνα: