Κόκκινα δάνεια. Από το ‘αγοράζω χρυσό’ στο ‘αγοράζω χρέη’

Του Δημήτρη Αναστασόπουλου*

Με τη είσοδο της νέας χρόνιας ένα νέο τοπίο διαμορφώνεται στο τομέα των κόκκινων δανείων.  Αφενός το νέο νομικό οπλοστάσιο που διαθέτουν οι δανειολήπτες έναντι των Τραπεζών βασίζεται σε μια τελείως διαφορετική λογική, ενώ η διαχείριση των κόκκινων δανείων από τις ίδιες τις Τράπεζες αλλάζει, αφού οι τελευταίες έχουν πλέον νέες διοικήσεις, αφετέρου έχουν εφεξής  την εναλλακτική όσα δάνεια δεν επιθυμούν να κρατήσουν  στο χαρτοφυλάκιο τους να τα ξεφορτώνονται, πουλώντας τα στις νέες εταιρείες που θα δημιουργηθούν στη χώρα μας με αυτόν τον σκοπό. Πρόκειται για τα λεγόμενα ξένα ή και Ελληνικά funds. 

Ήδη από τις αρχές του 2015 καμία οριζόντια προστασία της κύριας κατοικίας δεν υπάρχει ενώ σιγά σιγά καθίσταται σαφές στους δανειολήπτες ότι η λέξη «κούρεμα» των δανείων φαντάζει όνειρο θερινής νυκτός. Και πώς άλλωστε να κουρέψεις οριζόντια τα δάνεια όλων των δανειοληπτών, αφού χωρίς κριτήρια και ένα αυστηρό δίκαιο νομοθετικό πλαίσιο αυτό θα ήταν κοινωνικά άδικο για τους υπόλοιπους μισούς Έλληνες, οι οποίοι είτε δεν έχουν δανειστεί ή πληρώνουν ακόμα με αιματηρές θυσίες τις δανειακές τους υποχρεώσεις, αλλά παρόλα αυτά υφίστανται  τις συνέπειες των αστοχιών των Τραπεζών και των «κόκκινων» δανειοληπτών, με ένα Τραπεζικό σύστημα που στην ουσία είναι κλειστό, χωρίς καμία ρευστότητα και ικανότητα για χορήγηση νέων δανείων που θα ενισχύσουν την Ελληνική οικονομία με τις απαραίτητες επενδύσεις.

Ένα παράλληλο τραπεζικό σύστημα θα λειτουργήσει το 2016 με το ήδη υφιστάμενο τραπεζικό σύστημα, το οποίο αποκλειστικά όμως θα αγοράζει δάνεια που δεν εξυπηρετούνται με πολύ χαμηλά ανταλλάγματα και στη συνέχεια θα επιχειρείται η πραγμάτωση του επιχειρηματικού κέρδους με την διαχείριση των δανείων αυτών. Ακόμα δεν μπορούμε να γνωρίζουμε υπό ποιες προϋποθέσεις και σε ποιους θα πωληθούν τα δάνεια αυτά, αφού το νομοθετικό πλαίσιο ακόμα είναι ασαφές και περιορίζεται στην τυπική διαδικασία της συστάσεως των εταιρειών αυτών. Το ποσό που χρειάζεται κάποιος για να συστήσει μια τέτοια εταιρεία είναι μόλις 100.000 ευρώ, άρα πιθανόν να μιλάμε εκτός από ξένα «κοράκια» και για Έλληνες που διαθέτουν κεφάλαια και επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν επιχειρηματικά στη νέα επενδυτική ευκαιρία της χώρας.

Μετά το «αγοράζω χρυσό» και το «διέγραψε τώρα τα χρέη σου» στο «αγοράζω δάνεια». 

Και η λέξη βέβαια «κοράκια» είναι προς το παρόν παρακινδυνευμένη, μένει όμως για το μέλλον να διαπιστώσουμε εάν αυτή είναι εύστοχη. Οι δύο δρόμοι που υπαγορεύει η λογική στη διαχείριση των δανείων αυτών είναι, είτε η ρύθμισή τους με σκοπό να βγει το κέρδος του «επενδυτή» σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, είτε η εκτέλεση σε βάρος της περιουσίας του δανειολήπτη με σκοπό το άμεσο όφελος του νέου δανειστή – κοράκι με πλειστηριασμούς ακινήτων. Βεβαίως, ενδεχομένως να δημιουργηθεί και μία νέα αγορά με δυνατούς παίκτες στο real estate, όπου η διαχείριση των ακινήτων θα αφορά την πώλησή τους ή την εκμετάλλευση τους μέσω μακροχρόνιων ή και μη μισθώσεων εμπορικών ακινήτων και κατοικιών. Το αν θα προσφερθούν τα ίδια τα δάνεια στους δανειολήπτες προς εξαγορά από τα funds αυτό δεν το γνωρίζει κανείς ακόμα αλλά σίγουρα και αν υπήρχε η πρόθεση, προκειμένου να ωφεληθεί της συγκυρίας ο δανειολήπτης, αυτός θα πρέπει να έχει μετρητά χρήματα τα οποία θα καταβάλλει εφάπαξ στο  ξένο ή Ελληνικό fund.

 Ήδη υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από Έλληνες δανειολήπτες με μεγάλο δανεισμό που επιθυμούν οι ίδιοι να συστήσουν εταιρεία τέτοιου σκοπού προκειμένου, δια της πλαγίας οδού, να αγοράσουν οι ίδιοι τα δικά τους δάνεια και να ωφεληθούν της κατάστασης. Βεβαίως όμως, μιλάμε για ανθρώπους που διαθέτουν χρήματα στο εξωτερικό ή μετρητά, τα οποία όμως το υφιστάμενο τραπεζικό σύστημα απέτυχε να εντοπίσει ή έστω να προσελκύσει, με αποτέλεσμα καλόπιστοι και κακόπιστοι δανειολήπτες να μπαίνουν κυριολεκτικά στο ίδιο τσουβάλι και στο τέλος της ημέρας να πληρώνει τον λογαριασμό ο πραγματικά αδύναμος, ο συνταξιούχος, ο μισθωτός που θέλει μια μικρή διευκόλυνση από την Τράπεζα αλλά δεν μπορεί να την έχει.

Αλλά και η πολιτική διαχείριση του θέματος ευνοούσε τους στρατηγικά κακοπληρωτές και αγνοούσε το πραγματικό πρόβλημα αφού η υπερχρέωση δεν είναι πανάκεια. Δεν αρκεί, δηλαδή, να μην μπορείς να πληρώσεις τις υποχρεώσεις σου και να απαιτείς διαγραφή των δανείων σου αλλά αντιθέτως, όπως και εφαρμόζουν τα ειρηνοδικεία κατά την εκδίκαση των αιτήσεων του Νόμου Κατσέλη, πρέπει να εξετάζεται αν ο δανεισμός ήταν λογικός εξ αρχής και μέσα στις δυνατότητες του δανειολήπτη.  Η πολιτεία δηλαδή, όλα αυτά τα χρόνια, δεν ήθελε να διαγράψει τα δάνεια αυτών που αδυνατούσαν να πληρώσουν, αλλά να εντοπίσει αυτούς που δανείστηκαν αλόγιστα και φταίνε οι ίδιοι για την αδυναμία πληρωμών στην οποία έχουν περιέλθει.

Μόνο που η πολιτική και δημοσιογραφική διαχείριση του θέματος δεν τόλμησε να θέσει το πρόβλημα στη σωστή του διάσταση και σήμερα με έναν βίαιο και απότομο τρόπο καλείται η κοινωνία να αφομοιώσει αυτό που έπρεπε εξ αρχής να γνωρίζει. Δηλαδή τι;  Ότι κανείς δεν μπορεί να γλυτώσει από τις δανειακές του υποχρεώσεις και πως μόνο αυτοί που πραγματικά δεν φταίνε δικαιούνται μιας δεύτερης ευκαιρίας. Το ποιος βέβαια φταίει ή δεν φταίει είναι ζήτημα διαπαιδαγώγησης της κοινωνίας από την ίδια την πολιτεία και όχι του παρόντος άρθρου.

*Ο Δημήτρης Αναστασόπουλος είναι δικηγόρος και ειδικεύεται –μεταξύ άλλων- στα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, στα κόκκινα δάνεια και στη ρύθμιση χρεών Επιχειρήσεων και Ιδιωτών.