Το σχέδιό του Μάριο Ντράγκι να “σώσει” την Ευρώπη έχει ήδη ναυαγήσει

“Η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται ριζικές αλλαγές για να ανακτήσει ανταγωνιστικότητα απέναντι στις ΗΠΑ και την Κίνα και να επιτύχει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, αλλιώς δεν θα μπορέσει να υπηρετήσει τις θεμελιώδεις αξίες της, ευημερία, ισότητα, ελευθερία, ειρήνη και δημοκρατία σε ένα βιώσιμο περιβάλλον, και θα χάσει τον λόγο ύπαρξής της”. Αυτά είπε μεταξύ άλλων ο Μάριο Ντράγκι παρουσιάζοντας την πολυαναμενόμενη έκθεσή του, κάνοντας λόγο για “υπαρξιακό ζήτημα” της Ένωσης, συνολικά.

Όπως σημείωσε, “η ΕΕ θα πρέπει να συνεχίσει την έκδοση εργαλείων κοινού χρέους για την χρηματοδότηση κοινών προγραμμάτων επενδύσεων με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας και της ασφάλειάς της”, τονίζοντας πως η Ένωση χρειάζεται επιπλέον επενδύσεις ύψους 750-800 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως – που αντιστοιχεί στο 5% του ΑΕΠ – πολύ υψηλότερο του 1%-2% του Σχεδίου Μάρσαλ για την ανοικοδόμηση μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Παράλληλα, το POLITICO σημειώνει πως είναι ξεκάθαρο ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μεγάλο πρόβλημα παραγωγικότητας. Οι εργαζόμενοί της παράγουν λιγότερα ανά ώρα από εκείνους στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πολλά από αυτά έχουν να κάνουν με την τεχνολογία, ένα κομμάτι στο οποίο η ΕΕ έχει μείνει πίσω.

Την ίδια ώρα, η ενέργεια στην Ευρώπη παραμένει πολύ ακριβή, ο πληθωρισμός ψηλά, ενώ επικρατεί η όλο και πιο πολωμένη πολιτική ως προς την επίτευξη συμφωνιών για ζητήματα ζωτικής σημασίας. Κατά τον Ντράγκι οι επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας σε υποδομές είναι αργές και μη βέλτιστες, τόσο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όσο και για τα δίκτυα. Ακόμη, υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τους φόρους και τα συστήματα ελάφρυνσης των τιμών σχετικά με την ενεργειακή πολιτική.

“Οι κορυφαίες εταιρείες στην έρευνα και τις επενδυτικές δαπάνες είναι οι ίδιες που είχαμε πριν από 20 χρόνια”, είπε ο Ντράγκι, αναφέροντας πως κατά βάση παράγουν οι αυτοκινητοβιομηχανίες. “Στις ΗΠΑ πριν 20 χρόνια κυριαρχούσαν τα αυτοκίνητα και τα φάρμακα, τώρα έχουν μεταβεί στην ψηφιακή ανάπτυξη”.

Ακόμη, η Κίνα έχει ξεπεράσει κατά πολύ την Ευρώπη σε ζητήματα τεχνολογίας και δη, στη βιομηχανία ηλεκτρικών οχημάτων.

Το “φιλόδοξο” σχέδιο Ντράγκι

Το όραμα του Ντράγκι επικεντρώνεται στην καθαρή ενέργεια, την υψηλή τεχνολογία και την ανθεκτικότητα, και χαρακτηρίζεται ως “ιδιαίτερα φιλόδοξο”. Ο ίδιος πρότεινε 800 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως σε ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις, που θα συνιστούμε ένα άνευ προηγουμένου άλμα επενδύσεων για την ΕΕ και την ιστορία της. Φυσικά, για όλα τα παραπάνω, η νομοθετική διαδικασία της ΕΕ είναι επίπονη, αργή και σταθερά γραφειοκρατική.

Η έκθεση πρότεινε άλλωστε να δαπανηθούν και 300 δισεκατομμύρια ευρώ στον τομέα της ενέργειας, επενδύοντας σε διασυνοριακά δίκτυα και στηρίζοντας τη βιομηχανία της καθαρής τεχνολογίας. Ο Ντράγκι δήλωσε ότι άλλα 150 δισ. ευρώ θα πρέπει να επενδυθούν στις μεταφορές.

Ο Ντράγκι ζητά επίσης περισσότερο κοινό δανεισμό, κάτι που αποτελεί διαχρονικό “ταμπού” για την Ένωση, που “έσπασε” με περιορισμένο τρόπο κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid με στόχο την οικονομική ανάκαμψη. Ωστόσο, η επανάληψη ενός τέτοιου σχεδίου, βρίσκει αντιστάσεις από δύο κυρίως χώρες: Τη Γερμανία και την Ολλανδία.

Γερμανικό “όχι”

Συγκεκριμένα, μόλις τρεις ώρες μετά την παρουσίαση της έκθεσης Ντράγκι, ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Κρίστιαν Λίντνερ διατύπωσε ένα καθαρό “όχι” στις προτάσεις για κοινό δανεισμό και την έκδοση ευρω-ομολόγου προκειμένου να χρηματοδοτηθούν οι επενδύσεις.

Ο Λίντνερ που προέρχεται από τους φιλελεύθερους που “πάτωσαν” στις εκλογές των κρατιδίων της χώρας του, είπε στο POLITICO πως “το σχέδιο αυτό δημιουργεί δημοκρατικά και δημοσιονομικά προβλήματα”. “Η Γερμανία δεν θα συμφωνήσει σε αυτό” πρόσθεσε, αναφέροντας πως το κύριο πρόβλημα δεν είναι η έλλειψη επιδοτήσεων, αλλά η γραφειοκρατία και η “προγραμματισμένη οικονομία”. “Περισσότερο δημόσιο χρέος κοστίζει τόκους, αλλά δεν δημιουργεί απαραίτητα περισσότερη ανάπτυξη”, είπε.

Σε παρατηρήσεις που απέστειλε στο Reuters το υπουργείο Οικονομικών Υποθέσεων της Ολλανδίας, αναφέρει ότι η χώρα “μελετά ακόμη τη νέα έκθεση” του πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, αλλά ότι συμφωνεί μεν με την ανάγκη “για μια πιο ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή πολιτική”, αλλά με μικρότερο “ρυθμιστικό βάρος”. Με λίγα λόγια, δεν υποστηρίζει τον επιμερισμό του χρέους σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στήριξε την πρόταση Ντράγκι και πρότεινε η ΕΕ να αυξήσει το ποσό που μπορεί να συγκεντρώσει άμεσα και να ζητήσει από τις χώρες υψηλότερες συνεισφορές.

Ακόμη, η πρόταση του Ντράγκι για δημιουργία ενός ενιαίου επόπτη στις κεφαλαιαγορές θα απαιτούσε τη μεταβίβαση της εξουσίας από τις εθνικές κυβερνήσεις, κάτι που θεωρείται απίθανο να συμβεί. Ακόμη, ο Ντράγκι θέλει να διευκολύνει τις συγχωνεύσεις στις τηλεπικοινωνίες για να τονώσει τις επενδύσεις, κάτι που επίσης δεν αναμένεται να περάσει.

Πάντως, κατά το POLITICO η Ευρώπη έχει ήδη “επανέλθει” στο παρελθόν, και κανείς δεν μπορεί να περιμένει το οικονομικό θαύμα που ακολούθησε τους δύο παγκόσμιους πολέμους. “Η βραδύτερη ανάπτυξη κατά 1 ποσοστιαία μονάδα είναι σχεδόν ανεπαίσθητη σε διάστημα ενός έτους, αλλά μετά από μια δεκαετία ή δύο γίνεται αγεφύρωτο χάσμα”, καταλήγει το POLITICO, σημειώνοντας πως τα κράτη με μικρότερο δημόσιο χρέος, λόγω διαρκούς κρίσης, δεν είναι διατεθειμένα να προσφέρουν περισσότερα για τη “διάσωση” των πιο “μικρών” (όπως η χώρα μας).

Σημειώνεται πάντως πως το ΕΛΚ ανέφερε πως θα δώσει συνέχεια στην έκθεση και πρότεινε να προσκληθεί ο κ. Ντράγκι στην επόμενη σύνοδο ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για να συζητήσει την έκθεσή του.