Moody’s – Αξιόχρεο: Αναβάθμισε προοπτικές χωρίς παραπάνω “σκαλοπάτια” – Τι λέει για χρέος, επίπεδα πλούτου και διαφθορά

Σε αναβάθμιση των προοπτικών (outlook) του ελληνικού αξιόχρεου σε θετικές από σταθερές προχώρησε, με ανακοίνωσή του την Παρασκευή το βράδυ, ο αμερικανικός οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης, Moody’s Investors Service. Ωστόσο άφησε αμετάβλητη τη χώρα στη βαθμίδα Ba3, τρία «σκαλοπάτια» κάτω από την επενδυτική βαθμίδα.

Να σημειωθεί ότι μετά τη Moody’s ακολουθεί η Standard and Poor’s (S&P) στις 21 Απριλίου, η οποία στην τελευταία αξιολόγηση στις 21 Οκτωβρίου 2022 είχε διατηρήσει το ΒΒ+ με σταθερό outlook. Η Moody’s έχει προγραμματισμένη εντός του 2023 άλλη μια αξιολόγηση για την Ελλάδα στις 15 Σεπτεμβρίου.

Όπως αναφέρει ο οίκος, οι βασικοί λόγοι για την αναβάθμιση του outlook σε θετικό είναι η προοπτική μιας περιόδου υψηλότερης αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ σε σχέση με την περασμένη δεκαετία, εν μέρει ως αποτέλεσμα βελτιώσεων στη διακυβέρνηση και αποτελεσματικών μεταρρυθμίσεων στους τομείς της οικονομίας και των τραπεζών, που αποδίδουν εμφανώς καρπούς.

Μαζί με τη συνεχιζόμενη δέσμευση για ισχυρή δημοσιονομική θέση και την εφαρμογή μέτρων, η μεγαλύτερη αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ θα συμβάλει σε σημαντική μείωση του χρέους της Ελλάδας τα επόμενα χρόνια.

Συγκεκριμένα, όπως σημειώνει η Moody’s τα επόμενα χρόνια, το ελληνικό ΑΕΠ θα στηριχθεί από τις επενδύσεις, τόσο ιδιωτικές όσο και μέσω ΕΕ. Σε συνδυασμό με την επίπτωση ολοκληρωμένων μεταρρυθμίσεων – που αντανακλώνται

για παράδειγμα στο βελτιωμένο επιχειρηματικό περιβάλλον – και τη συνέχιση των δομικών μεταρρυθμίσεων, αυτό αναμένεται να ενισχύσει την πιθανή ανάπτυξη σε επίπεδα 2-3% την επόμενη πενταετία, υποστηρίζοντας και τη μακροχρόνια ανάπτυξη.

Ανάπτυξη 1,8%

Ο οίκος αναφέρει ότι η Ελλάδα έχει ανακάμψει γρήγορα από την πανδημία και έχει διαχειριστεί καλά την ενεργειακή κρίση, επιδεικνύοντας ανθεκτικότητα. Η Moodys προβλέπει ότι η ανάπτυξη στη χώρα θα κυμανθεί στο 1,8% περίπου το 2023 και το 2024, με βασικούς οδηγούς την κατανάλωση και την διατήρηση αυξημένων επενδύσεων.

Επιπλέον, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης η Ελλάδα θα έχει πρόσβαση σε επιδοτήσεις και δάνεια ύψους 30,5 δισ. ευρώ (ή το 18% του ΑΕΠ του 2021) . Τα κεφάλαια αυτά σε συνδυασμό με τις τακτικές εισροές από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό θα υπερδιπλασιάσουν τις δημόσιες επενδύσεις σε 14 δισ. ευρώ ετησίως την περίοδο 2023-6. Ο οίκος εκτιμά τη θετική επίπτωση στο ΑΕΠ στις 0,4 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως έως το 2030.

Σε συνδυασμό με έναν ήπιο αλλά θετικό πληθωρισμό, όταν υποχωρήσει το σοκ των ενεργειακών τιμών, η Moody’s προβλέπει την ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ σε επίπεδα 4-6% τα επόμενα χρόνια, έναντι επιπέδων κάτω του 2% την προηγούμενη δεκαετία.

Οι τράπεζες

Σε σχέση με το μεγάλο αγκάθι των “κόκκινων δανείων” οι διεθνής οίκος αναφέρει ότι ελληνικές τράπεζες έχουν μειώσει σημαντικά τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (ΝΡΕ) το 2021 και το 2022 κυρίως με τιτλοποιήσεις μέσω του Ηρακλή. Η Moody’s εκτιμά το μέσο σταθμισμένο στο ενεργητικό δείκτη ΝΡΕ για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες στο 6,3% του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων το Δεκέμβριο του 2022, υποχωρώντας περαιτέρω από τα επίπεδα 9,1% στα τέλη του τρίτου τριμήνου, και σε σχέση με το υψηλό του 49% τον Δεκέμβριο του 2016.

Τα περιθώρια κερδοφορίας και τα καθαρά έσοδα από τόκους των τραπεζών θα ενισχυθούν από τα υψηλότερα επιτόκια και τις νέες χορηγήσεις, που θα μετριάσουν την επίπτωση από τις πωλήσεις ΝΡΕ που μείωσαν τα χαρτοφυλάκια χορηγήσεων τα τελευταία χρόνια.

Η Moody’s εκτιμά ότι θα βελτιωθεί η συνολική κερδοφορία των τραπεζών, υποστηριζόμενη και από τα υψηλότερα έσοδα από προμήθειες, τον περιορισμό του κόστους και τις μέτριες προβλέψεις τους επόμενους 12-18 μήνες. Η βελτιωμένη κερδοφορία θα στηρίξει την τραπεζική παραγωγή κεφαλαίων παρά την προοπτική μέτριων πληρωμών μερισμάτων το 2024.

Σημειώνει,δε, ότι η ευαισθησία της Ελλάδας στον κίνδυνο παραμένει καθορισμένη από θέματα που σχετίζονται με τον τραπεζικό τομέα. Παρά τις σημαντικές βελτιώσεις, εξακολουθούν να υπάρχουν αδυναμίες οι οποίες σε συνδυασμό με το σχετικά μεγάλο μέγεθος δημιουργούν μια μεγάλη πιθανή ενδεχόμενη υποχρέωση που θα μπορούσε να αποκρυσταλλωθεί στον ισολογισμό της κυβέρνησης.

Σήμα για μεταρρυθμίσεις

Με βάση τη Moody’s επιβεβαίωση της αξιολόγησης «Ba3» αντανακλά μια ισορροπία μεταξύ των βελτιώσεων που παρατηρούνται σε πολλούς τομείς του πιστωτικού προφίλ της Ελλάδας με συνεχείς προκλήσεις. Περαιτέρω μεταρρυθμίσεις στους τομείς της δικαιοσύνης, της εκπαίδευσης, του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και των αγορών εργασίας θα υποστήριζαν υψηλότερη βαθμολογία σημειώνει ο οίκος.

Μάλιστα, παρά τις σημαντικές βελτιώσεις τα τελευταία δέκα χρόνια, η αξιολόγηση της Moody’s για τη θεσμική ισχύ της Ελλάδας εξακολουθεί να επηρεάζεται αρνητικά από το PSI το 2012. Ο έλεγχος της διαφθοράς και η βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας του δικαστικού συστήματος παραμένουν ένας τομέας με προκλήσεις, με αρνητικές επιπτώσεις στο επιχειρηματικό και επενδυτικό περιβάλλον σε περίπτωση επιβράδυνσης της μεταρρυθμιστικής δυναμικής ή ανατροπής των αποφάσεων.

Το χρέος

Επιπλέον, αναφέρεται, ότι η επιβάρυνση του δημόσιου χρέους παραμένει πολύ υψηλή και υποστηρίζεται από τους επίσημους πιστωτές, με μελλοντικές βελτιώσεις και πλήρη επιστροφή στη χρηματοδότηση βάσει της αγοράς που συνεπάγεται τη διατήρηση μεγάλων πρωτογενών πλεονασμάτων για τα επόμενα χρόνια.

Όπως σημειώνεται η Ελλάδα θα εξακολουθεί να έχει ένα από τα υψηλότερα χρέη παγκοσμίως τα επόμενα 3-5 χρόνια, παρά την αναμενόμενη σημαντική μείωση. Η μεγάλη και επαναλαμβανόμενη ελάφρυνση του χρέους που παρέχεται από τους πιστωτές της ευρωζώνης της Ελλάδας αντικατοπτρίζεται στις μετρήσεις βιωσιμότητας του χρέους (πληρωμές τόκων σε σχέση με το ΑΕΠ και τα κρατικά έσοδα) που είναι σημαντικά ισχυρότερες από ό,τι υποδηλώνει η μέτρηση του χρέους.

Η ευνοϊκή διάρθρωση του δημόσιου χρέους, που χαρακτηρίζεται από μακροχρόνιο μέσο όρο, περίπου 20 ετών, μαζί με το μεγάλο ταμειακό απόθεμα της Ελλάδας είναι σημαντικοί παράγοντες μετριασμού και θωρακίζουν το πιστωτικό προφίλ από την αύξηση των επιτοκίων.

Μεταξύ 2021 και 2023, η Moody’s προβλέπει για τη χώρα μια από τις μεγαλύτερες μειώσεις του χρέους όλων των αξιολογημένων κρατών και τη μεγαλύτερη μεταξύ των προηγμένων οικονομιών και των μελών της ζώνης του ευρώ, με το δημόσιο χρέος να μειώνεται στο 162% του ΑΕΠ το 2023 από 194,5% το 2021 . Συνολικά, το δημόσιο χρέος προς το ΑΕΠ θα πρέπει να μειωθεί σε λιγότερο από το 150% του ΑΕΠ έως το 2026.

Καμπανάκι για μεγάλα πλεονάσματα

Ωστόσο, σημειώνει η Moody’s ότι η πλήρης επιστροφή σε χρηματοδότηση από τις αγορές να συνεπάγεται τη διατήρηση υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων τα επόμενα χρόνια.

Συγκεκριμένα, η Moody’s εκτιμά ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ελλάδας μειώθηκε σημαντικά πέρυσι, στο 3,2% του ΑΕΠ από 7,5% το 2021. Για το 2023, η Moody’s προβλέπει περαιτέρω βελτίωση του δημοσιονομικού ελλείμματος στο -1,5% του ΑΕΠ και πρωτογενές πλεόνασμα 1,2% του ΑΕΠ 2023.

Τα πρωτογενή πλεονάσματα θα ανέλθουν σε περίπου 2% από το 2024, λόγω της εξομάλυνσης των επιπέδων δαπανών κάτω από το 50% του ΑΕΠ, κυρίως ως αποτέλεσμα της μείωσης των πληρωμών επιδοτήσεων και μεταβιβάσεων καθώς καταργούνται σταδιακά τα προσωρινά μέτρα στήριξης. Ταυτόχρονα, οι προβλέψεις της Moody’s λαμβάνουν υπόψη την βραδύτερη αύξηση των εσόδων λόγω της μόνιμης μείωσης των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και της κατάργησης της εισφοράς αλληλεγγύης.

Όπως σημειώνει, η διατήρηση σταθερών πρωτογενών πλεονασμάτων μεσοπρόθεσμα θα προκύψει εν μέρει από τη βελτίωση των θεσμών και της διακυβέρνησης της Ελλάδας. Η δέσμευση για συνέχιση της δημοσιονομικής εξυγίανσης είναι αξιόπιστη και η εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων έχει ήδη επιφέρει απτή πρόοδο σε τομείς όπως η φορολογική διοίκηση και η συμμόρφωση, κάτι που κατά την άποψη της Moody’s αντικατοπτρίζει τη βελτιωμένη ποιότητα των νομοθετικών και εκτελεστικών θεσμών.

Υψηλά επίπεδα πλούτου αλλά μέτριο μέγεθος οικονομίας

Σύμφωνα με τον οίκο, η αξιολόγηση Ba3 της Ελλάδας υποστηρίζεται από ισχυρή οικονομική ισχύ σε παγκόσμιο πλαίσιο, αν και με ορισμένες αδυναμίες. Τα σχετικά υψηλά επίπεδα πλούτου της Ελλάδας εξισορροπούνται από το μέτριο μέγεθος της οικονομίας και το εξίσου μέτριο επίπεδο οικονομικής διαφοροποίησης και πολυπλοκότητας.

Τα ποσοστά ανεργίας έχουν μειωθεί σημαντικά στο 12,4% το 2022 από 14,8% το 2021, αλλά η ανεργία των νέων παραμένει υψηλή και ο άτυπος τομέας συνεχίζει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομία.

Οι ανισότητες

Με βάση όσα αναφέρει ο οίκος, η εισοδηματική ανισότητα είναι πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ και παρά τις βελτιώσεις από το 2015, το ποσοστό των ατόμων που κινδυνεύουν με φτώχεια είναι συγκριτικά υψηλό. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει επίσης ένα εξαιρετικά δυσμενές δημογραφικό προφίλ, το οποίο θα επιβαρύνει τη δυνητική ανάπτυξη.

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις