Τι πραγματικά συμβαίνει με τα ακτοπλοϊκά – Οι ακροβασίες και η ουσία για τα ταξίδια στα νησιά

Με ισχυρή “δόση” επικοινωνίας και ελάχιστη ουσίας εξελίσσεται από τη Δευτέρα η συζήτηση για τις τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων, την ώρα που το θέρος βαίνει προς την κορύφωσή του.

Προφανώς, η κυβέρνηση, βλέποντας, ότι η κατάσταση στο μέτωπο της ακρίβειας, ξεφεύγει, με τον δείκτη των τροφίμων να “καλπάζει” και τα νοικοκυριά να στενάζουν, “σηκώνει” το ζήτημα των ταξιδιών στα νησιά με πλοίο, “αναζητώντας ενόχους”, ώστε να “στρέψει” ανάλογα το ενδιαφέρον. Το πρόβλημα βέβαια υπάρχει αλλά δε λύνεται έτσι και αυτήν την ώρα, στο “και πέντε”.

Με άλλα λόγια, ούτε λόγος για την ουσία, που δεν είναι άλλη από τη δυνατότητα, συνολικά, των Ελλήνων για διακοπές. Ένα ζήτημα, που αφορά το διαθέσιμο εισόδημα αλλά έχει και προβολές στην τουριστική κι όχι μόνο οικονομία, καθώς άπτεται της λειτουργίας της εσωτερικής τουριστικής αγοράς, αναγκαίας για την επιβίωση χιλιάδων επιχειρήσεων αλλά πολλών τοπικών κοινωνιών.

Ουσιαστικά, η συζήτηση για τις τιμές των εισιτηρίων, θα μπορούσε να γίνει σε ένα συνολικό πλαίσιο χάραξης στρατηγικής για τον εσωτερικό τουρισμό, που μετά τα μνημόνια, κατέγραψε μια κάθετη πτώση, όντας πλέον στο ⅓ των τζίρων, που καταγράφονταν προ του 2010. Ήδη, βέβαια για αυτό η αρμόδια υπουργός Όλγα Κεφαλογιάννη προανήγγειλε σχετικές δράσεις, αλλά και μια συνολική στροφή στην προσέγγιση του τουρισμού με ανάδειξη των ζητημάτων βιωσιμότητας, και μένει να φανεί το πώς θα γίνει πράξη μια νέα ανάλογη στρατηγική.

Εν τω μεταξύ, με επικοινωνιακό τρόπο κι ενώ από πέρυσι τον Ιούλιο οι τιμές στα εισιτήρια παραμένουν οι ίδιες, η κυβέρνηση με δηλώσεις της πυροδότησε μια κουβέντα με τον σχετικό “τηλεοπτικό θόρυβο”. Έτσι, με βάση τις σχετικές ανακοινώσεις, πραγματοποιείται μια αλυσίδα συσκέψεων, την Τρίτη στο Μέγαρο Μαξίμου, με αντικείμενο τις τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων, και με τη συμμετοχή του Υπουργείου Ναυτιλίας και των εκπροσώπων της ναυτιλίας.

Όπως ανέφερε, μάλιστα, με δηλώσεις του, χθες, ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος, σε συνέντευξή του στο ραδιοφωνικό σταθμό Real FM, σημειώνοντας ότι πραγματοποιείται με στόχο “να εξετάσουμε τι ακριβώς συμβαίνει με τις ακτοπλοϊκές τιμές και τα εισιτήρια”. “Προφανώς, εκεί βλέπουμε ότι υπάρχουν περιπτώσεις που καταγράφονται κάποιες σημαντικές αυξήσεις. Εδώ πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπ’ όψιν ότι οι τιμές των καυσίμων έχουν πέσει. Πρέπει να δοθούν κάποιες εξηγήσεις από την ακτοπλοϊκή αγορά, γιατί υπάρχουν αυξήσεις” ,πρόσθεσε ο Υπουργός.

Τοπικές κοινωνίες

Προφανώς, η διαφάνεια στη λειτουργία της αγοράς είναι ζητούμενο, ωστόσο, καλό θα ήταν στην όλη συζήτηση να τεθούν κι άλλα θέματα, που αφορούν και τους νησιώτες, (φορολογία, κίνητρα κτλ), που συχνά η κυβέρνηση τους ξεχνά. (σημ: Άραγε πόσο καιρός έχει μεσολαβήσει από τις εκκαθαρίσεις για Μεταφορικό Ισοδύναμο ή πότε θα επεκταθεί ένα μέτρο που λειτουργεί ως “ασπίδα” στις τοπικές κοινωνίες;).

Η κατάσταση

Πάντως, σε κάθε περίπτωση η όλη πρωτοβουλία, έστω και την ώρα που οι αδειούχοι διαβαίνουν τους καταπέλτες, έστω κι αν ο ψίθυρος για άλλο ένα “pass” φουντώνει (για να φανεί, άραγε, ότι πάλι ότι το “επίδομα” είναι το αντίδοτο για “κάθε νόσο”;) είναι θετική. Φτάνει να αναδείξει και θέματα βιωσιμότητας των δρομολογίων, ανταγωνισμού, συνδεσιμότητας κι εποχικότητας, με την παρουσία και το πλαίσιο λειτουργίας των ταχυπλόων, όπου σε πολλές περιπτώσεις, η έλλειψη ανταγωνισμού κρατά ψηλά τις τιμές π.χ. Δυτικές Κυκλάδες, αλλά και άλλα θέματα όπως η διασύνδεση των νησιών και ο νέος χάρτης των “άγονων” γραμμών.

Ο κλάδος

Να σημειωθεί, πάντως, ότι με βάση στελέχη του ακτοπλοϊκού κλάδου, παρά την πτώση στα καύσιμα, άλλα κόστη έχουν πάρει την ανιούσα. Συγκεκριμένα τα μισθολογικά κόστη έχουν ένα +8%, τα κόστη επισκευής και ανταλλακτικών ένα +18% και τα ασφάλιστρα ένα +29%. Όλα αυτά βάζουν εμπόδια, όπως αναφέρεται, στην προσπάθεια για μείωση της τιμών των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων στην παρούσα φάση. Άλλο ένα σημείο που στέκεται ο κλάδος είναι και το θέμα της βιωσιμότητας, καθώς πολλές εταιρείες αντιμετώπισαν το φάσμα μεγάλων λειτουργικών ζημιών. Παραπέμπουν, δε, σε εταιρείες π.χ. της ΑΝΕΚ, που έχουν πρόβλημα επιβίωσης.

Παράλληλα, αναφέρεται και το θέμα με τα καύσιμα της ακτοπλοΐας, που επιβαρύνθηκαν όπως υποστηρίζουν στελέχη του κλάδου κατά 100 δολ. τον τόνο μετά την απόφαση της Helleniq Energy (ΕΛΠΕ) να αλλάξει τη βάση υπολογισμού της τιμής των ναυτιλιακών καυσίμων και να λάβει υπόψη της τις τιμές του Ρότερνταμ, αντί της Μεσογείου, με συνέπεια η πραγματική πτώση του κόστος καυσίμων να είναι μικρότερη.

Σημειώνουν, ωστόσο, ότι ήδη τρέχουν και πολλές εκπτώσεις, πέρα από τις ευάλωτες ομάδες, ή τους άνω των 65 και τα παιδιά, με τα προγράμματα πιστότητας ή τις προωθητικές πολιτικές, που φτάνουν και το 40-50%, ανάλογα τον προορισμό. Καλούν, δε, τον κόσμο να αναζητήσει βέλτιστες λύσεις σε δρομολόγια και προορισμούς που μπορεί να μειώσουν τα κόστη.

Η ευκαιρία

Βέβαια, το όλο θέμα είναι μια ευκαιρία να αναδειχθούν μια σειρά επειγόντων ζητημάτων που άπτονται της βιωσιμότητας του κλάδου της ακτοπλοΐας, ένα από τα οποία είναι και αυτό της ανανέωσης του ακτοπλοϊκού στόλου μέχρι το 2030.

Ειδικότερα, παράγοντες της ακτοπλοΐας αναφέρουν ότι η όλη συζήτηση δίνει λαβές να ανοίξουν τα ζητήματα της πράσινης μετάβασης και της ανάγκης χρηματοδότησης της ανανέωσης του στόλου, ενόψει και των νέων περιβαλλοντικών κανονισμών.

Υπολογίζεται ότι η ανανέωση του στόλου της ελληνικής ακτοπλοΐας θα απαιτήσει επενδύσεις της τάξεως των 2,5-3 δισ. ευρώ, μόνο για την ανανέωση των υφιστάμενων πλοίων ηλικίας άνω των 25 ετών, μέχρι το 2030.

Μελέτη

Στο μεταξύ, φθηνότερη των βασικών ανταγωνιστριών της στη Μεσόγειο εμφανίζεται η Ελλάδα όσον αφορά το μέσο ναύλο, με βάση μελέτη για το κόστος ακτοπλοϊκών μετακινήσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη, που δημοσίευσε πρόσφατα το news247.gr. Πρόκειται για έρευνα που ολοκλήρωσε τον Ιούνιο – εντός της τουριστικής περιόδου δηλαδή- η Vivanoda, μια διαδικτυακή πλατφόρμα που ιδρύθηκε το 2013 και προσφέρει τη δυνατότητα σύγκρισης τιμών για ακτοπλοϊκά, λεωφορειακά, σιδηροδρομικά και αεροπορικά εισιτήρια.

Στο πλαίσιο των ευρημάτων της έρευνας, που συνέλεξε περισσότερο από 110.000 τιμές εισιτηρίων, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 11η θέση ως προς το κόστος των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων μετακίνησης εντός των συνόρων της, φθηνότερη πάντως από τα ακτοπλοϊκά ναύλα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες με μεγάλη ακτογραμμή και ζήτηση όπως π.χ. η Ιταλία η Πορτογαλία και η Ισπανία.

Παρά το γεγονός του ότι η αύξηση των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων στην πλέον νησιωτική χώρα της Ευρώπης, όπως η Ελλάδα είναι αισθητή, εν τούτοις οι χρεώσεις προκύπτουν ανταγωνιστικότερες έναντι του βασικού ανταγωνισμού της (Τουρκία, Μαρόκο, Μάλτα Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία).

Για τη διεξαγωγή αυτής της μελέτης, η Vivanoda συνέλεξε σχεδόν 110.000 τιμές για ακτοπλοϊκές διελεύσεις. Ορισμένες τιμές περιλάμβαναν ένα ταξίδι για ένα άτομο χωρίς όχημα, άλλες για 2 ενήλικες και ένα όχημα. Στη συνέχεια τυποποιήθηκαν αυτές οι τιμές ώστε να προκύψει ο μέσος όρος ανά επιβάτη. Στη συνέχεια, κάθε τιμή μετατράπηκε για να προκύψει ένας δείκτης που αντιπροσωπεύει το κόστος ανά 100 χιλιόμετρα που διανύθηκαν. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στη μελέτη αυτή λήφθηκε υπόψη μόνο η τιμή, ανεξάρτητα από την ποιότητα των υπηρεσιών στο πλοίο, τις διαφορές στις αμοιβές του προσωπικού κ.λπ.

Πέρα από την κατάταξη των χωρών ανά κόστος ακτοπλοϊκών ναύλων – όπου προφανώς χώρες όπως εκείνες της Βαλτικής, εμφανίζουν μικρότερο κόστος λόγω ζήτησης τη θερινή περίοδο, αλλά και λόγω περιορισμένων δρομολογίων- προκύπτουν ενδιαφέροντα στοιχεία και για την ακτοπλοϊκή διασύνδεση της ευρωπαΪκής ηπείρου με την Ασία (δηλ. Τουρκία) αλλά και με την Αφρική (Μαρόκο, Τυνησία).

Ειδικότερα, οι συνδέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και οι συνδέσεις μεταξύ Μαρόκου και Ισπανίας είναι αναλογικά οι ακριβότερες στην Ευρώπη. Μάλιστα , τα ακτοπλοϊκά δρομολόγια από την Τουρκία προς τα ελληνικά νησιά (ιδίως το δρομολόγιο Χίος – Τσεσμέ) είναι μακράν τα πιο ακριβά, ενώ τα δρομολόγια από Ελλάδα προς την Ιταλία είναι τα φθηνότερα. Συγκεκριμένα, ο προορισμός Πάτρα από τη Βενετία και την Ανκόνα είναι τα φθηνότερα ακτοπλοϊκά δρομολόγια στη χώρα.

Οι ακτοπλοϊκές διελεύσεις προς Τυνησία, Λιθουανία, Λετονία, Πολωνία και Σουηδία έχουν τον χαμηλότερο δείκτη τιμών. Αντίθετα, οι ακτοπλοϊκές διελεύσεις προς την Τουρκία, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Μαρόκο έχουν τους υψηλότερους δείκτες τιμών. Οι συνδέσεις μεταξύ Γερμανίας και Λιθουανίας ή Λετονίας είναι οι λιγότερο ακριβές σε σχέση με τη διανυόμενη απόσταση.

Τέλος, η μελέτη διαπιστώνει πως όσο πιο σύντομη είναι η διέλευση, τόσο πιο ακριβή είναι. Προφανώς δε καταγράφει αύξηση τιμών κατά τους θερινούς μήνες αλλά και τα σαββατοκύριακα.