Νέα ρύθμιση για εκπρόθεσμες δωρεές και γονικές παροχές – Τι αλλάζει στην κάλυψη τεκμηρίων

Τη δυνατότητα για κάλυψη τεκμηρίων και αποφυγή πρόσθετων φορολογικών, με αποδοχή εκπρόθεσμων δηλώσεων γονικών παροχών και δωρεών δίνει, πλέον, η ΑΑΔΕ. Πιο συγκεκριμένα, η φορολογική διοίκηση ανάβει “πράσινο φως”, σε όσους και όσες έλαβαν οικονομική ενίσχυση από γονείς ή συγγενείς και δεν πρόλαβαν να κάνουν, έγκαιρα, τις σχετικές δηλώσεις, ώστε να αξιοποιήσουν τα ποσά αυτά για να καλύψουν τα τεκμήριά τους και έτσι να αποφύγουν πρόσθετους φόρους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι σήμερα για να αξιοποιηθούν τα εν λόγω ποσά των δωρεών και των γονικών παροχών, έπρεπε να δηλωθούν μέσα στο φορολογικό έτος που αφορούσαν. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, σε περίπτωση καθυστερημένης δήλωσης, τα χρήματα να μην λαμβάνονται υπόψη, με συνέπεια την επιβολή υψηλής φορολογίας με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης.

Τι αλλάζει

Αναλυτικά, η ΑΑΔΕ περιγράφει το πώς φυσικά πρόσωπα μπορούν να αποφύγουν την τεκμαρτή φορολόγηση, όταν το τεκμαρτό εισόδημα του είναι υψηλότερο από το συνολικό εισόδημα που δηλώνουν, ορίζοντας ότι:

• Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος επικαλείται χρηματικά ποσά που προέρχονται από δωρεά ή γονική παροχή που προηγήθηκε μεν της σχετικής δαπάνης αλλά η δήλωση δωρεάς ή γονικής παροχής υποβλήθηκε (είτε εμπρόθεσμα είτε εκπρόθεσμα) μετά τη λήξη του οικείου έτους, τα ποσά αυτά θα λαμβάνονται υπόψη από τη Φορολογική Διοίκηση ως έσοδα που μειώνουν τη διαφορά μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματος.
• Προϋπόθεση για να συμβεί όμως αυτό, είναι ότι θα αποδεικνύεται η είσπραξή τους, καθώς και η φορολόγησή τους ή η απαλλαγή τους από τη φορολογία κεφαλαίου.

Επομένως, πέραν της υποβολής της οικείας δήλωσης δωρεάς/γονικής παροχής, στις περιπτώσεις αυτές οι ΔΟΥ απαιτείται να ελέγχουν (και να κάνουν δεκτή) και την παράδοση χρηματικών ποσών, πριν την πραγματοποίηση της σχετικής δαπάνης, στο δωρεοδόχο/τέκνο ή για τον δωρεοδόχο/τέκνο.

Ουσιαστικά, η Εφορία θα τα λαμβάνει υπόψη ακόμα και αν δηλωθούν εκπρόθεσμα, υπό την προϋπόθεση ότι:

• Η εισροή των χρημάτων μπορεί να αποδειχθεί με στοιχεία (π.χ. τραπεζικές κινήσεις).
• Τα ποσά είχαν εισπραχθεί πριν από τη σχετική δαπάνη.
• Έχουν φορολογηθεί κανονικά ή έχουν τύχει απαλλαγής από τη φορολογία κεφαλαίου.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η ΑΑΔΕ, για λόγους χρηστής διοίκησης και για την ομοιόμορφη εφαρμογή προς όλους τους φορολογουμένους της στοιχειοθετημένης λύσης την οποία έδωσε η ΔΕΔ,  η ΑΑΔΕ εξέδωσε απόφαση (Ε 2009/14-2-2025) που δίνει εντολή σε όλες τις εφορίες να δέχονται ότι: «σε περίπτωση που τα χρηματικά ποσά που επικαλείται ο φορολογούμενος για τη μείωση της διαφοράς που προκύπτει μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματος (…)  προέρχονται από δωρεά ή γονική παροχή για την οποία η οικεία δήλωση φορολογίας κεφαλαίου υποβλήθηκε μετά τη λήξη του έτους στο οποίο πραγματοποιήθηκε η σχετική δαπάνη, τα ποσά γίνονται δεκτά εφόσον αποδεικνύεται η είσπραξή τους πριν την πραγματοποίηση της δαπάνης και η φορολόγηση τους ή η απαλλαγή τους από τη φορολογία κεφαλαίου».

Μάλιστα, η Απόφαση του Διοικητή της ΑΑΔΕ Γιώργο Πιτσιλή περιγράφει και αρκετά παραδείγματα περιπτώσεων τέτοιων συναλλαγών όπου νοικοκυριά πλέον θα γλιτώνουν από έξτρα φόρο:

1. Γονείς δίνουν απευθείας τα λεφτά στο παιδί για να αγοράσει αυτοκίνητο, ακίνητο κλπ:

Αποτελεί ίσως την πιο «τυπική περίπτωση». Η Μεταφορά των χρημάτων από ατομικό τραπεζικό λογαριασμό του δωρητή/γονέα (ή από κοινό τραπεζικό λογαριασμό αυτού με τον δωρεοδόχο/τέκνο ή τρίτο πρόσωπο)  στον ατομικό λογαριασμό του δωρεοδόχου/τέκνου (ή σε άλλο κοινό λογαριασμό του τελευταίου με τον ίδιο τον δωρητή/γονέα ή τρίτο πρόσωπο) καλύπτει το τεκμήριο ως γονική παροχή.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Προφανώς απαιτείται η επίδειξη των παραστατικών από τις τράπεζες, όπως θα έπρεπε και αν η Γονική Παροχή χρημάτων είχε δηλωθεί εμπρόθεσμα με δήλωση Φορολογίας Κεφαλαίου.

2. Πληρωμή του πωλητή απευθείας από τον γονέα, αντί του παιδιού του:

Η Μεταφορά του χρηματικού ποσού από τραπεζικό λογαριασμό του δωρητή/γονέα σε λογαριασμό του εργολάβου/κατασκευαστή/πωλητή για την καταβολή του τιμήματος αγοράς ακινήτου από τον δωρεοδόχο/τέκνο, καλύπτει το τεκμήριο αγοράς ακινήτου, ως γονική παροχή.

Η μεταφορά αυτή δύναται να γίνει και με έκδοση τραπεζικής επιταγής.

Αντίστοιχα και για αγορά αυτοκινήτου, η Μεταφορά χρηματικού ποσού σε τραπεζικό λογαριασμό του πωλητή για την αγορά οχήματος από τον δωρεοδόχο/τέκνο, εφόσον η σχετική άδεια εκδίδεται στο όνομα του παιδιού, καλύπτει το τεκμήριο ως γονική παροχή.

3. Ανάληψη από τον γονέα (αλλά και επανακατάθεση) με «μετρητά»:

Η Ανάληψη του χρηματικού ποσού από ατομικό τραπεζικό λογαριασμό του δωρητή/γονέα (ή από κοινό τραπεζικό λογαριασμό αυτού με τον δωρεοδόχο/τέκνο ή τρίτο πρόσωπο) και κατάθεση του ίδιου ποσού σε λογαριασμό του δωρεοδόχου/τέκνου (ή σε κοινό λογαριασμό του τελευταίου με τον ίδιο τον δωρητή/γονέα ή τρίτο πρόσωπο) καλύπτει το τεκμήριο ως γονική παροχή.

ΠΡΟΣΟΧΗ: στο παράδειγμα  αυτό προαπαιτείται και «επανακατάθεση» των μετρητών των οποίων έκανε ανάληψη ο γονέας στο λογαριασμό του παιδιού του, ΠΡΙΝ την αγορά.

4. Αγορά με επιταγή που εξέδωσε ο γονέας

Η Έκδοση τραπεζικής επιταγής από τον δωρητή/γονέα είτε με κατάθεση μετρητών είτε με χρέωση ατομικού τραπεζικού λογαριασμού αυτού (ή κοινού με τον δωρεοδόχο/τέκνο ή τρίτο πρόσωπο) και η κατάθεση της επιταγής αυτής σε ατομικό λογαριασμό του δωρεοδόχου/ τέκνου (ή σε άλλο κοινό λογαριασμό του τελευταίου με τον ίδιο τον δωρητή/γονέα ή τρίτο πρόσωπο) καλύπτει το τεκμήριο ως γονική παροχή.

Άλλες περιπτώσεις:

• Ανάληψη του χρηματικού ποσού από κοινό τραπεζικό λογαριασμό από συνδικαιούχο αυτού, ο οποίος δεν έχει συνεισφέρει στον λογαριασμό και χρησιμοποιεί το χρηματικό ποσό για λογαριασμό του, το οποίο θεωρείται δωρεά με βάση τη φορολογία κεφαλαίου (σχετ. ΠΟΛ.124/1987 και Γνμ. 17/1987).
• Σε περίπτωση επιχείρησης, η Μεταφορά χρηματικού ποσού σε τραπεζικό λογαριασμό εταιρείας για την αύξηση  κεφαλαίου  αυτής,  εφόσον  προσκομίζονται  στοιχεία  ότι  αυτή πραγματοποιήθηκε και εφόσον ολόκληρο το μεταφερόμενο ποσό διατέθηκε για την προσαύξηση του ποσοστού συμμετοχής του δωρεοδόχου/τέκνου στην εταιρεία, καλύπτει το τεκμήριο.

Σε κάθε περίπτωση, ισχύει και παλαιότερη απόφαση της ΑΑΔΕ (ΠΟ 1075/2015) η οποία ορίζει πως η κάλυψη του τεκμηρίου απόκτησης μπορεί να στηρίζεται και σε οποιοδήποτε άλλο έσοδο που δεν αναφέρεται ρητά στον νόμο (π.χ. κέρδη από λαχεία), εφόσον αποδεικνύεται η είσπραξή του, η φορολόγησή του ή η απαλλαγή του από τη φορολογία.