Νέοι και απασχόληση: μια αναγκαία αλλαγή πορείας

Το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς επιστημονικούς οργανισμούς που ασχολούνται με θέματα εργασίας στην Ελλάδα. Μπορείτε να μας δώσετε κάποια πληροφορίες σχετικά με τη λειτουργία του και το φάσμα των δραστηριοτήτων του;

Το ΙΝΕ ΓΣΕΕ αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους επιστημονικούς φορείς στην Ελλάδα που ασχολούνται με ζητήματα εργασίας και απασχόλησης. Εδώ και περισσότερες από τρεις δεκαετίες, έχει καθιερωθεί ως ο μεγαλύτερος οργανισμός που μελετά και αναλύει την αγορά εργασίας, σχεδιάζει πολιτικές απασχόλησης και συμβάλλει στην επαγγελματική κατάρτιση και την προάσπιση των εργασιακών δικαιωμάτων.

Το Ινστιτούτο διαθέτει μια εκτενή ομάδα επιστημονικών συνεργατών, που ξεπερνούν τους 100, και αναπτύσσει συνεργασίες με πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και επιστημονικούς φορείς τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Μέσα από αυτήν την πολυεπίπεδη δικτύωση, καταφέρνει να ενισχύει την ερευνητική του παραγωγή και να συμβάλλει στη διαμόρφωση τεκμηριωμένων πολιτικών.

Η ερευνητική δραστηριότητα του ΙΝΕ ΓΣΕΕ καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, από τα οικονομικά της εργασίας και την κοινωνιολογία έως το εργατικό δίκαιο και την εκπαίδευση ενηλίκων. Σχεδόν κάθε επιστημονικό πεδίο που σχετίζεται με την εργασία και την απασχόληση εντάσσεται στο ερευνητικό του έργο, επιτρέποντάς του να παρέχει πολύπλευρες αναλύσεις και προτάσεις πολιτικής.

Επιπλέον, το ΙΝΕ διαθέτει ένα δίκτυο 13 παραρτημάτων σε όλη την Ελλάδα, μέσω των οποίων παρέχει υποστηρικτικές υπηρεσίες τόσο σε εργαζόμενους όσο και σε ανέργους. Οι υπηρεσίες αυτές περιλαμβάνουν προγράμματα συμβουλευτικής και επαγγελματικού προσανατολισμού, καθώς και δράσεις συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης και αναβάθμισης δεξιοτήτων. Παράλληλα, το Ινστιτούτο συνεχίζει να λειτουργεί ως βασικός επιστημονικός φορέας υποστήριξης των συνδικάτων, προσφέροντας συνεχή εκπαίδευση και επιμόρφωση στα στελέχη τους.

Πώς αξιολογείτε την τρέχουσα κατάσταση σχετικά με την εργασία και τις πολιτικές απασχόλησης; Ποια ζητήματα θεωρείτε ότι είναι καίρια και ποιες είναι οι κύριες προτεραιότητές σας;

Αν και τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί πρόοδος στη μείωση της ανεργίας, οι ποιοτικοί δείκτες της εργασίας και της απασχόλησης στην Ελλάδα συνεχίζουν να παρουσιάζουν προβλήματα. Το παραγωγικό μοντέλο της χώρας εξακολουθεί να βασίζεται στην εντατικοποίηση της εργασίας, με αποτέλεσμα τη συμπίεση των μισθών και την ελλιπή επένδυση σε κρίσιμες ποιοτικές παραμέτρους, όπως η υγεία και η ασφάλεια στην εργασία, ο χρόνος εργασίας, η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, η πρόσβαση στην επαγγελματική κατάρτιση και η αποτελεσματική συμμετοχή στον κοινωνικό διάλογο.

Σύμφωνα με τις έρευνες του ΙΝΕ, η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες της ΕΕ-27 με τις χαμηλότερες επιδόσεις στους δείκτες ποιότητας της εργασίας. Αυτή η κατάσταση δεν αποτελεί απλώς ένα προσωρινό φαινόμενο, αλλά αντανακλά την ανάγκη για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις και διαρθρωτικές αλλαγές. Οι αλλαγές αυτές μπορούν να προκύψουν μόνο μέσα από έναν διαρκή, υψηλού επιπέδου κοινωνικό διάλογο, που θα βασίζεται σε έγκυρα και αξιόπιστα δεδομένα. Δυστυχώς, η χώρα απέχει σημαντικά από ένα τέτοιο επίπεδο διαλόγου, γεγονός που έχει σοβαρές επιπτώσεις τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για όσους παραμένουν εκτός του συστήματος απασχόλησης.

Τι ενδέχεται να συνεπάγεται αυτό; Ποιες είναι οι επιπτώσεις των τρεχουσών πολιτικών απασχόλησης για τον πληθυσμό και πώς μπορεί αυτές να κατανέμονται σε διαφορετικές ομάδες;

Ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα που απασχολούν το ΙΝΕ ΓΣΕΕ είναι η υψηλή ανεργία στους νέους ηλικίας 15-29 ετών, ειδικά σε όσους δεν εργάζονται ούτε συμμετέχουν σε κάποια μορφή εκπαίδευσης ή κατάρτισης. Αυτή η ομάδα, γνωστή ως NEETs (Neither in Employment nor in Education or Training), αντιμετωπίζει ιδιαίτερες δυσκολίες ένταξης στην αγορά εργασίας.

Η Ελλάδα, παρά την βελτίωση των δεικτών τα τελευταία χρόνια, κατέχει την τρίτη χειρότερη επίδοση στον γενικό πληθυσμό της ΕΕ-27 για το 2024 και τη χειρότερη στους νέους άνδρες, με ποσοστό 14,8%. Η μείωση του ποσοστού των NEETs κάτω από το 9% αποτελεί κεντρικό στόχο του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων, καθώς η ένταξη των νέων στην αγορά εργασίας συνδέεται με ευρύτερες κοινωνικές και οικονομικές παραμέτρους, όπως η παραγωγικότητα, η νεανική παραβατικότητα και η έκθεση σε κοινωνικά επικίνδυνες συμπεριφορές.

Για να συμβάλει στην αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης, το ΙΝΕ έχει σχεδιάσει εξειδικευμένο πρόγραμμα “UPασχόληση Σήμερα”, μια ολοκληρωμένη παρέμβαση που στοχεύει στην υποστήριξη 8.000 νέων ανέργων, αποφοίτων δευτεροβάθμιας ή μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι συμμετέχοντες θα έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν ένα ολοκληρωμένο πακέτο υπηρεσιών που περιλαμβάνει συμβουλευτική, επαγγελματική κατάρτιση και πιστοποίηση δεξιοτήτων.

Το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να δίνει έμφαση στις δυνατότητες των συμμετεχόντων, αντί να επικεντρώνεται μόνο στις αδυναμίες τους. Σύνθημά μας είναι: “Σου δίνουμε τα εργαλεία για να γίνεις εσύ ο ίδιος η αλλαγή που θέλεις να δεις γύρω σου”, ενισχύοντας την αντίληψη ότι οι νέοι δεν είναι το πρόβλημα, αλλά η λύση. Αλλάζουμε πορεία!

Η παρέμβαση αυτή, το πρόγραμμα «UPασχόληση Σήμερα», έχει ήδη ξεκινήσει; Πώς μπορεί κάποιος που ενδιαφέρεται να επικοινωνήσει μαζί σας; Ποιο είναι το χρονικό διάστημα διάρκειας του;

Το πρόγραμμα “UPασχόληση Σήμερα” έχει σχεδιαστεί με γνώμονα τις πραγματικές ανάγκες των νέων και παρέχει ευέλικτες επιλογές κατάρτισης. Οι αιτήσεις γίνονται αποκλειστικά διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας kub.voucher.gov.gr/inegsee/beneficiary/app-form/front με προθεσμία έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

Η διάρκεια του προγράμματος ποικίλλει ανάλογα με τις επιλογές κατάρτισης των συμμετεχόντων, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να προσαρμόσουν την εκπαίδευσή τους στις προσωπικές τους ανάγκες και φιλοδοξίες. Επιπλέον, το πρόγραμμα προβλέπει οικονομική ενίσχυση που μπορεί να φτάσει τα 3.500 ευρώ, αναγνωρίζοντας ότι ο χρόνος των νέων είναι πολύτιμος και πρέπει να έχει πραγματικό αντίκρισμα στην ποιότητα της καθημερινής τους ζωής.

Ωστόσο, η οικονομική ενίσχυση δεν αντιμετωπίζεται ως απλό επίδομα, αλλά ως ένα μέσο στήριξης για όσους επιθυμούν να μάθουν, να εξελιχθούν και να ενταχθούν ενεργά στην αγορά εργασίας. Η Generation Z θεωρείται ότι μπορεί να συμβάλει στη διαμόρφωση ενός πιο δίκαιου και βιώσιμου μέλλοντος, εστιάζοντας σε αξίες όπως η κοινωνική δικαιοσύνη, η βιώσιμη ανάπτυξη και η ποιοτική εργασία.

Στο ΙΝΕ είμαστε πεπεισμένοι ότι απαιτείται μια πραγματική αλλαγή πορείας των πολιτικών απασχόλησης για τους νέους. Μια νέα ολοκληρωμένη στρατηγική για την αναβάθμιση και την αξιοποίηση των δεξιοτήτων τους έτσι ώστε να αναδειχθούν σε πραγματικούς φορείς ποιοτικής αναβάθμισης της εργασίας στην χώρα μας!