Νέος εξωδικαστικός: Μεγαλύτερη προστασία για τους οφειλέτες

Με τρεις ουσιαστικές αλλαγές και στόχο να προσφέρει μια ουσιαστική δεύτερη ευκαιρία στους οφειλέτες – επιχειρήσεις και νοικοκυριά – κατατίθεται στη Βουλή μέχρι το τέλος της εβδομάδας το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών για τον Εξωδικαστικό Μηχανισμό.

Ο υπουργός οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης και το επιτελείο του βάζουν τις τελευταίες πινελιές στο πρώτο πακέτο νομοθετικών ρυθμίσεων που θα «ανοίξει την ομπρέλα» της προστασίας σε πολύ μεγαλύτερο αριθμό οφειλετών μέσα από τρεις νέες ουσιαστικές αλλαγές.

Οι τρεις αλλαγές

Η πρώτη μεγάλη αλλαγή αφορά στην αύξηση των ορίων ένταξης στον μηχανισμό και κατ’ επέκταση του εύρος των οφειλετών στο οποίο απευθύνεται ο εξωδικαστικός. Χιλιάδες οφειλέτες πλέον θα μπορούν να ενταχθούν στη ρύθμιση χωρίς να χρειάζεται καμία αποδοχή από τις τράπεζες ή το Δημόσιο.

Με στόχο να δώσει την ευκαιρία σε περισσότερους οφειλέτες να ρυθμίσουν τα χρέη τους με γενναίες διαγραφές και ενισχύοντας παράλληλα την προστασία τους απέναντι στον κίνδυνο πλειστηριασμού, η κυβέρνηση προχώρησε στον διπλασιασμό των εισοδηματικών και περιουσιακών ορίων για να ρυθμίσει κάποιος τις οφειλές του μέσω εξωδικαστικού μηχανισμού.

Έτσι τα νέα όρια εισοδήματος φτάνουν (αναλόγως της σύνθεσης του νοικοκυριού) στις 42.000 από 21.000 ευρώ προηγουμένως και τα όρια περιουσίας στις 360.000 από 180.000 ευρώ.

Με αυτά τα δεδομένα, ο εξωδικαστικός ανοίγει σε δεκάδες χιλιάδες νοικοκυριά που μέχρι τώρα αποκλείονταν. Για όσους πληρούν τα νέα όρια, η ρύθμιση “κλειδώνει” αυτόματα χωρίς να απαιτείται έγκριση από τις τράπεζες.

Η δεύτερη μεγάλη αλλαγή αφορά στην κατάργηση της προθεσμίας των 60 ημερών από την κατάσχεση. Με τη νέα ρύθμιση θεσμοθετείται η υποχρέωση του πιστωτή να έχει καταθέσει εγγράφως στον οφειλέτη, τουλάχιστον τρεις (3) μήνες προ της διενέργειας του πλειστηριασμού, με κάθε πρόσφορο τρόπο (συμπεριλαμβανομένης της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας) πρόταση ρύθμισης για την οφειλή για την οποία επισπεύδει τον πλειστηριασμό. Η αλλαγή αυτή καλύπτει χιλιάδες περιπτώσεις οφειλετών που έχαναν το δικαίωμα ρύθμισης απλώς και μόνο επειδή δεν πρόλαβαν τη διαδικασία.

Το υπουργείο με αυτό δίνει πραγματικό χρόνο αντίδρασης σε όσους βρίσκονται σε αδιέξοδο. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η ρύθμιση προηγείται του πλειστηριασμού – και όχι το αντίθετο. Ωστόσο, η υποχρέωση αυτή δεν υφίσταται εάν ο οφειλέτης δεν έχει εγγραφεί στην ηλεκτρονική πλατφόρμα ενημέρωσης του πιστωτή, παρέχοντας κατ’ ελάχιστον διεύθυνση ηλεκτρονικής αλληλογραφίας και τηλέφωνο επικοινωνίας.

Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η τρίτη αλλαγή σύμφωνα με την οποία οι ευάλωτοι οφειλέτες απαλλάσσονται πλήρως από την προκαταβολή. Για όλους τους υπόλοιπους, προβλέπεται προκαταβολή έως 10% επί της ρύθμισης. Οι ευάλωτοι όμως, όπως αυτοί που έχουν χαμηλό εισόδημα, αναπηρία ή ανήλικα παιδιά, θα μπορούν να ενταχθούν χωρίς να πληρώσουν τίποτα προκαταβολικά. Έτσι αφαιρείται ένα βασικό εμπόδιο που μέχρι σήμερα απέκλειε τους πιο αδύναμους οικονομικά.

Παράλληλα, μέσω περαιτέρω βελτιώσεων, δρομολογείται η βελτίωση των όρων ρύθμισης καθώς θα μειωθεί η αξία των ακίνητων εξασφαλίσεων που λαμβάνει υπόψιν ο αλγόριθμος, αλλά και θα εξορθολογιστούν τα κριτήρια του «εύλογου ποσοστού κέρδους» 10% στην περίπτωση των νομικών προσώπων ώστε να λαμβάνουν μεγαλύτερο αριθμό δόσεων.

Η νέα νομοθεσία δίνει και οριστική λύση στις περιπτώσεις πολιτών χωρίς καθόλου περιουσία. Αν κάποιος δεν διαθέτει ούτε το ελάχιστο για να ξεκινήσει πτωχευτική διαδικασία, δεν θα υποχρεούται να περάσει από δικαστική πτώχευση. Αντίθετα, θα καταχωρείται απευθείας στο Μητρώο Φερεγγυότητας και θα απαλλάσσεται από τις οφειλές του, χωρίς επιπλέον διαδικασίες.

Ανοικτό επίσης παραμένει το ενδεχόμενο οι νέες ρυθμίσεις που προωθεί το οικονομικό επιτελείο να περιλαμβάνουν και πρόσθετες βελτιώσεις, όπως η δυνατότητα ρύθμισης οφειλών προς επιχειρήσεις ενέργειας, ύδρευσης, τηλεφωνίας.

Αύξηση ρυθμίσεων 81% το 2024

Σημειώνεται ότι το 2024 οι επιτυχείς ρυθμίσεις οφειλών στο πλαίσιο του Εξωδικαστικού Μηχανισμού κατέγραψαν αύξηση 81% σε σχέση με το 2023. Συγκεκριμένα, μέσα στο 2024 πραγματοποιήθηκαν 16.903 ρυθμίσεις που αντιστοιχούν σε ρύθμιση οφειλών 5,13 δισ. ευρώ.

Πιο αναλυτικά:

• Οι ρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν το 2024 ήταν 16.903 έναντι 9.337 ρυθμίσεων το 2023 (αύξηση 81%),το ύψος των ρυθμισμένων οφειλών ανήλθε σε 5,13 δισ. ευρώ έναντι οφειλών 3,54 δισ. ευρώ που ρυθμίστηκαν το 2023 ( αύξηση 44,92%),
• 2.500 ευάλωτα νοικοκυριά επωφελήθηκαν από τη θεσπισμένη υποχρεωτικότητα στις ρυθμίσεις,
• 140 οφειλέτες ανέστειλαν προγραμματισμένους πλειστηριασμούς αξιοποιώντας το μέτρο της προκαταβολής.

Στα πλαίσια του εξωδικαστικού μηχανισμού, μέχρι το τέλος του 2024, έχουν πραγματοποιηθεί συνολικά 28.945 επιτυχείς ρυθμίσεις και έχουν ρυθμιστεί οφειλές 9,5 δισ. ευρώ.