Ο χάρτης της τετραετίας για πλεονάσματα, χρέος, έσοδα, δαπάνες και μέτρα στήριξης

Τη “δημοσιονομική” ρότα των επόμενων τεσσάρων χρόνων αναμένεται να αποτυπώσει στο μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλάνο 2025-2028 το οποίο  πρόκειται να παρουσιάσει την προσεχή Δευτέρα στο Υπουργικό Συμβούλιο το οικονομικό επιτελείο. Εκεί, όπως και στο προσχέδιο του προϋπολογισμού το οποίο πρόκειται να κατατεθεί στις 7 Οκτωβρίου στην Βουλή, θα καταγράφεται η “συνταγή” που θα διασφαλίζει αφενός την τήρηση των νέων δημοσιονομικών κανόνων,  αλλά και αφετέρου την  ανάγκη να υπηρετηθούν οι αναπτυξιακοί στόχοι αλλά και οι απαραίτητες δράσεις κοινωνικής πολιτικής.

Ουσιαστικά, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών  Κωστής Χατζηδάκης θα δώσει στη δημοσιότητα την εξειδίκευση των επιμέρους στόχων, που θα υπηρετήσουν τις προϋποθέσεις που έχουν καταγραφεί, ήδη, στη συμφωνία του 2018 για τη ρύθμιση χρέους, που δημιουργεί έναν καθαρό ορίζοντα χρηματοδοτικών αναγκών για την Ελλάδα έως το 2032. Υπενθυμίζεται ότι πριν 6 χρόνια συνομολογήθηκε ότι η Ελλάδα για να “κλειδώσει” τη βιωσιμότητα του χρέους της, θα πρέπει να διατηρήσει ένα πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022 και κατά μέσο όρο 2,2% του ΑΕΠ κατά την περίοδο από το 2023 έως το 2060. Κι όλα αυτά με αποδοχή “σεναρίου” ανάπτυξης της τάξης του 2% κατ΄έτος, ώστε να καθίσταται εφικτός ο στόχος για το πρωτογενές αποτέλεσμα, χωρίς να απαιτούνται “αιματηρές” περικοπές δαπανών.

Στον “καμβά” αυτό καταγράφεται το “μεσοπρόθεσμο”, όπως λέγεται στην “οικονομική αργκό”, που θα παρουσιάσει ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, και που αναμένεται να προβλέπει υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, μείωση του χρέους, αύξηση των φορολογικών εσόδων, αλλά και ρυθμούς ανάπτυξης άνω του 2%.

Οι στόχοι

Πιο συγκεκριμένα, στο δημοσιονομικό πλάνο 2025-2028, με βάση πληροφορίες, καταγράφονται στόχοι για πρωτογενή πλεονάσματα, άνω του 2,4% του ΑΕΠ για όλη την τετραετία. Ο στόχος αυτός ουσιαστικά παραπέμπει σε μια “σφιχτή” πολιτική, που δε θα πρέπει να παρεκκλίνει ώστε, στη συνεχεια, να “βγει” το επίσης καταγεγγραμένο “στοίχημα” για μείωση του χρέους, ως ποσοστό του ΑΕΠ, σε ετήσια βάση κατά 7,5%-8% του ΑΕΠ.  Συγκεκριμένα, για το 2025 προβλέπεται περαιτέρω μείωση του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ στο 146,3% από 152,7% το 2024, κάτι που αναμένεται να “στρώσει” το δρόμο για περαιτέρω αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας. Με βάση, δηλαδή, το πλάνο που καταγράφεται στο “μεσοπρόθεσμο” η κυβέρνηση στοχεύει σε μείωση του χρέους μέσα σε 4 χρόνια από το 152,7% φέτος στο 130% στο τέλος του 2028, ώστε έτσι να πλησιάσουμε τα προ μνημονίων επίπεδα.

Στο μέτωπο των δαπανών “το σενάριπροβλέπει αύξηση των καθαρών δαπανών κατά  3,2%  από το 3% που ορίζουν οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες που έχουν συμφωνηθεί με την Κομισιόν.

Την ίδια ώρα καταγράφεται η πρόβλεψη ότι ο ρυθμός της ανάπτυξης  τόσο φέτος όσο και το 2025, θα διαμορφωθεί λίγο πάνω από το 2%, όπως έχουν προσδιορίσει με τις εκτιμήσεις του οι θεσμικοί εταίροι της χώρας, ΔΝΤ, Κομισιόν, αλλά και διεθνείς φορείς, στο φόντο και των διεθνών οικονομικών τάσεων, που επικρατούν. Να σημειωθεί ότι μέχρι τώρα οι προβλέψεις του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας παρέπεμπαν σε άνοδο του ΑΕΠ στο  2,5% για φέτος και 2,6% για το 2025. Πλέον οι προβλέψεις “προσγειώνονται” στο 2,2% για φέτος και 2,4% για του χρόνου. Με βάση, επίσης, τα όσα αναμένεται να παρουσιάσει ο υπουργός Οικονομικών τη Δευτέρα ο πληθωρισμός  θα κινηθεί εντός του στόχου που έχει βάλει η ΕΚΤ για όλη την Ευρωζώνη, δηλαδή, κοντά στο 2%. Παράλληλα αυξημένα κατά δύο δισεκατομμύρια ευρώ θα είναι τα φορολογικά έσοδα την επόμενη χρονιά.

Σε σχέση με τον “καμβά” μέτρων στήριξης και τυχόν νέους φόρους αναμένεται να καταγραφεί το πλαίσιο που δόθηκε με τις ανακοινώσεις του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ. Σημειώνεται ότι για τυχόν επιπλέον μέτρα προβλέπεται να γίνεται ειδική διαπραγμάτευση με την Κομισιόν  όπως έγινε φέτος. Όπως άλλωστε προβλέπουν και οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες, αν υπάρχει περιθώριο, δηλαδή αν σε κάποια χρονιά δεν έχει καλυφθεί ο στόχος για την αύξηση των πρωτογενών δαπανών, το υπόλοιπο θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί την επόμενη χρονιά για μόνιμα μέτρα.

Μέτρα προϋπολογισμού

Αναλυτικά στο νέο μεσοπρόθεσμο, που θα “κουμπώνει” με το προσχέδιο του προυπολογισμού θα περιλαμβάνονται τα μέτρα του επόμενου  έτους που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ. Πιο συγκεκριμένα:

1. Αύξηση συντάξεων με βάση τον πληθωρισμό και το ΑΕΠ. Η αύξηση εκτιμάται κοντά στο 2,5% με εκτιμώμενο κόστος περί τα 400 εκατ. ευρώ.

2. Έκτακτη οικονομική ενίσχυση ευρώ σε συνταξιούχους με προσωπική διαφορά. Τον Δεκέμβριο θα καταβληθεί έκτακτη οικονομική ενίσχυση σε 670.000 περίπου συνταξιούχους με συντάξεις έως 1.600 ευρώ, που έχουν προσωπική διαφορά (άνω των 10 ευρώ).

3. Oριζόντια αύξηση των μισθών στο Δημόσιο ώστε ο εισαγωγικός να μην υπολείπεται του επιπέδου του κατώτατου μισθού. Το ύψος της αύξησης του κατώτατου μισθού, σύμφωνα με την προβλεπόμενη διαδικασία, θα προσδιορίσει την αύξηση των μισθών στο Δημόσιο που θα εφαρμοστεί από 1ης Απριλίου 2025. Ο κατώτατος μισθός στον ιδιωτικό τομέα ανέρχεται σήμερα σε 830 ευρώ και στόχος είναι να ανέλθει σε 950 ευρώ τον Απρίλιο του 2027, που σημαίνει ότι η μέση ετήσια αύξηση με βάση το στόχο για 950 ευρώ το 2027, ανέρχεται σε περίπου 40 ευρώ.

4. Διεύρυνση του επιδόματος επίτευξης στόχων, με κόστος 40 εκατ. ευρώ.

5. Αύξηση του φοιτητικού στεγαστικού επιδόματος για τα Περιφερειακά Πανεπιστήμια από τα 1.500 στα 2.000 ευρώ ετησίως και 2.500 σε περίπτωση συγκατοίκησης, από το τρέχον σχολικό έτος.

6. Αύξηση κατά 20% της αποζημίωσης των νυχτερινών των ένστολων (αστυνομία, πυροσβεστικό σώμα, λιμενικό, ένοπλες δυνάμεις) από 1/1/2025.

7. Μία επιπλέον δόση στους δικαιούχους επιδόματος παιδιού του ΟΠΕΚΑ

8. Ενίσχυση 200 ευρώ για δικαιούχους επιδομάτων αναπηρίας του e-ΕΦΚΑ.

9. Ενίσχυση 200 ευρώ για δικαιούχους επιδόματος ΑΜΕΑ ΟΠΕΚΑ. Αφορά περίπου 185.000 άτομα και το κόστος εκτιμάται σε 37 εκατ.

10. Ενίσχυση 200 ευρώ για τους ανασφάλιστους υπερήλικες
Οι ανασφάλιστοι υπερήλικες δικαιούχοι του αντίστοιχου επιδόματος του ΟΠΕΚΑ (περίπου 35.000) θα λάβουν ενίσχυση 200 ευρώ. Το κόστος εκτιμάται σε 7 εκατ. ευρώ.

11. Επιπλέον 50% του μηνιαίου επιδόματος στους δικαιούχους του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος Οι δικαιούχοι του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος (περίπου 205.000) θα λάβουν επιπλέον 50% του μηνιαίου επιδόματος κατά τον μήνα Δεκέμβριο.

12.Μείωση 1% των ασφαλιστικών εισφορών από 1/1/2025, εκ των οποίων 0,5% από τις εισφορές εργαζομένων και 0,5% από τις εργοδοτικές εισφορές κλάδου υγείας, με καθαρό κόστος 440 εκατ. ευρώ.   μισθός αναμένεται να διαμορφωθεί σε περίπου 1.300 ευρώ.

13. Κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για τους ελεύθερους επαγγελματίες.

14. Μονιμοποίηση της επιστροφής του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο με την εφαρμογή μηδενικού συντελεστή από το 2025, όπως είχε δεσμευτεί η κυβέρνηση. Οι αγρότες, μέσω διαδικασίας που θα καθοριστεί με Υπουργική Απόφαση, θα λαμβάνουν την επιστροφή του ΕΦΚ που έχουν πληρώσει μέσα σε κάθε έτος. Σημειώνεται ότι το ποσό επιστροφής του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης είναι ανεκχώρητο και ακατάσχετο. Το μέτρο περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο για την κατάργηση του χαρτοσήμου που έχει κατατεθεί στη Βουλή.

15. Τριετής απαλλαγή φόρου εισοδήματος για κενά ακίνητα που θα ενοικιαστούν.

16.Απαλλαγή από ΦΠΑ για νέα κτίρια

17. Απαλλαγή από το φόρο ασφαλίστρου (15%) συμβολαίων υγείας για παιδιά έως 18 ετών.

18. Φοροαπαλλαγή οικειοθελών παροχών επιχειρήσεων υπέρ νέων γονέων.

19.Μείωση ΕΝΦΙΑ κατά 20% για κατοικίες  εως 500.000 ευρώ που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές

20. Αυτοτελής φορολόγηση εφημεριών ιατρών ΕΣΥ με συντελεστή 22%.

21. Κίνητρα συγχωνεύσεων και εξαγορών.