Οι τρεις μεγάλες αλλαγές στη φορολογία για το 2018

Η παράλληλη εκκαθάριση φόρου εισοδήματος και ΕΝΦΙΑ τον Ιούνιο ο υπολογισμός του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων με βάση τις εμπορικές αξίες και η κατάργηση των τελευταίων φοροαπαλλαγών είναι τρείς «διαρθρωτικές» αλλαγές που αλλάξουν άλλη μια φορά τις σχέσεις των φορολογουμένων με τον φορολογικό μηχανισμό.

Η πρώτη αφορά στη συμφωνία με τους θεσμούς ώστε για πρώτη φορά από το 2013 που επιβάλλεται ο ΕΝΦΙΑ, η εκκαθάρισή του θα γίνει με αυτήν του φόρου εισοδήματος τον Ιούνιο. Αυτό σημαίνει ότι οι δόσεις και για τους δύο φόρους θα αρχίσουν να καταβάλλονται από τον Ιούλιο.

Προϋπόθεση για κάτι τέτοιο είναι ότι για πρώτη χρονιά θα τηρηθεί ο νόμος που θέλει την προθεσμία για την υποβολή των δηλώσεων να ξεκινά τον Απρίλιο.

Σε πρώτη ανάγνωση το μέτρο θα φέρει διπλές δόσεις στους φορολογούμενους από το καλοκαίρι μέχρι και το τέλος του χρόνου. Το καλό είναι ότι θα υπάρχει περιθώριο ο ΕΝΦΙΑ να καταβάλλεται σε έξι μικρότερες μηνιαίες δόσεις, από τον Ιούλιο μέχρι και τον Δεκέμβριο αντί για πέντε. Προσδοκία του οικονομικού επιτελείου είναι να πετύχει την παράλληλη μηνιαία καταβολή και του φόρου εισοδήματος σε πέντε ή έξι δόσεις (αν και δεν υπάρχει ακόμη σχετική συμφωνία) αντί των τριών δίμηνων δόσεων που ισχύουν σήμερα.

Το επιχείρημα είναι ότι έτσι θα αποφεύγεται η κορύφωση των φορολογικών υποχρεώσεων τους τελευταίους μήνες του χρόνου που οδηγεί τελικά σε απλήρωτες δόσεις από τους φορολογούμενους και αύξηση των ληξιπρόθεσμων.

Η δεύτερη μεγάλη αλλαγή είναι να σταματήσει η στρέβλωση που υπάρχει με τις αντικειμενικές τιμές, με βάση τις οποίες προσδιορίζεται ο ΕΝΦΙΑ, οι φόροι για μεταβιβάσεις, δωρεές και γονικές παροχές. Οι σημερινές αντικειμενικές αξίες παρά τη μικρή διόρθωση που έγινε στην αρχή του 2016 (σε εφαρμογή σχετικής απόφασης του ΣτΕ) ισχύουν από το 2008 και σίγουρα δεν αντικατοπτρίζουν πραγματικές αξίες δημιουργώντας μεγάλες αδικίες. Η υποχρέωση για προσαρμογή των αντικειμενικών αξιών στις εμπορικές μετά από δύο αναβολές αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο ώστε να υπάρχει χρόνος, ο ΕΝΦΙΑ του 2018 να υπολογιστεί σε νέες περισσότερο ρεαλιστικές αξίες. Το ΥΠΟΙΚ έχει καταθέσει ήδη νομοθετική ρύθμιση για την τοποθέτηση πρωτοβάθμιων επιτροπών σε όλη την χώρα και μιας δευτεροβάθμιας επιτροπής για να διασφαλιστεί η διαφάνεια της διαδικασίας. Οι επιτροπές θα έχουν το δύσκολο έργο να προσδιορίσουν εμπορικές τιμές χωρίς να υπάρχει κάποια αξιόπιστη βάση δεδομένων. Πρόβλημα στην διαδικασία θα είναι και το γεγονός ότι το καθαρό εισπρακτικό αποτέλεσμα για τον ΕΝΦΙΑ θα πρέπει να είναι σταθερό στα 2,65 δις ευρώ μέχρι τουλάχιστον το 2019.

Αρμόδια στελέχη του ΥΠΟΙΚ διαβεβαιώνουν ότι δεν θα χρειαστούν οριζόντιες αυξήσεις στους συντελεστές του ΕΝΦΙΑ, αφού σε κάποιες περιοχές οι αντικειμενικές θα μειωθούν και σε άλλες θα αυξηθούν όποτε ο στόχος των εσόδων θα μπορεί να επιτευχθεί με οριακές μεταβολές των συντελεστών. Σίγουρο είναι πάντως ότι και χωρίς αλλαγές στους συντελεστές κάποιοι θα πληρώσουν περισσότερο φόρο.

Περικοπή των τελευταίων φοροαπαλλαγών

Το τρίτο μέτρο που δεν αυξάνει τους συντελεστές αλλά το φόρο είναι η τρίτη κατά σειρά περικοπή -μικρών αυτήν τη φορά- φοροαπαλλαγών, οι οποίες έχουν διατηρηθεί με κάποιες μεταβολές παραπάνω από 10 χρόνια.

Οι περικοπές που επιβάλλονται από 1/1/2018 αφορούν:

1. Την κατάργηση της έκπτωσης κατά 10% επί τους φόρου στις ιατρικές δαπάνες εφόσον οι δαπάνες αυτές υπερβαίνουν συνολικά το 5% του ετήσιου ατομικού εισοδήματός του με στόχο την εξοικονόμηση φορολογικών δαπανών 121 εκατ. ευρώ
2. Την κατάργηση της έκπτωσης φόρου κατά 1,5% που ισχύει για την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων μισθωτών και συνταξιούχων με στόχο την εξοικονόμηση 68 εκατ. ευρώ
3. Την κατάργηση της έκπτωση που ισχύει για τη βουλευτική αποζημίωση και τη φοροαπαλλαγή των δικαστικών με αποτέλεσμα πρόσθετα έσοδα 44 εκατ. ευρώ.