Οι χώρες της ΕΕ έχουν λάβει λιγότερο από το 1/3 των χρημάτων για την πανδημία

Οι κυβερνήσεις των κρατών – μελών της ΕΕ έχουν λάβει λιγότερο από το ένα τρίτο του αρχικού ποσού των 723 δισεκατομμυρίων ευρώ που προορίζονταν για την ενίσχυση της οικονομικής ανάκαμψης μετά την πανδημία και τώρα ασκούν πίεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ώστε να επιταχύνει τις πληρωμές, όπως αναφέρει δημοσίευμα του Politico.

Οι χώρες απαιτούν από την Επιτροπή να απλοποιήσει τις γραφειοκρατικές διαδικασίες που παρακωλύουν την εκταμίευση των χρημάτων του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ή παρεμποδίζουν τις αιτήσεις για επιδότηση, συνθήκες που πυροδοτούν εύλογους φόβους ότι στο τέλος θα χαθούν τεράστια χρηματικά ποσά, με την πρωτοβουλία χρηματοδοτήσεων να εκπνέει το 2026.

Απάτες και κωλύματα

Τα παραπάνω έρχονται μετά την απάτη που αποκαλύφθηκε καθώς μετά από έρευνα του εισαγγελέα της ΕΕ, οκτώ άτομα τέθηκαν υπό κράτηση, 14 τέθηκαν σε κατ’οίκον περιορισμό και σε άλλους δύο απαγορεύτηκε η άσκηση του επαγγέλματός τους, με συλλήψεις να πραγματοποιούνται σε  Ιταλία, Αυστρία, Ρουμανία και Σλοβακία. Η ιταλική οικονομική αστυνομία ανακοίνωσε ότι κατέσχεσε Lamborghini, Porsche, Rolex, κοσμήματα Cartier, κρυπτονομίσματα, πολυτελείς βίλες και άλλα αντικείμενα κατά τη διάρκεια δεκάδων εφόδων σε σπίτια και γραφεία, σε ένα σκάνδαλο που έχει να κάνει με κατάχρηση χρημάτων από το Ταμείο Ανάκαμψης. Η Ιταλία ήταν ο μεγαλύτερος δικαιούχος του ταμείου, με επιχορηγήσεις άνω των 194 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) ανακοίνωσε ότι μια εγκληματική οργάνωση είναι ύποπτη για εξαπάτηση το διάστημα μεταξύ 2021 και 2023 με ψευδείς ισολογισμούς, ώστε να λάβει τα πακέτα ανάκαμψης της Ιταλίας.

Σύμφωνα με το Politico, η Επιτροπή “διερευνά τώρα τρόπους για να επιταχύνει τη διανομή μετρητών” προς τις χώρες που έχουν αιτηθεί, ωστόσο αξιωματούχος της Κομισιόν που δεν κατονομάζεται, παραδέχεται πως οι διαδικασίες ελέγχου παρότι γραφειοκρατικές, είχαν εντέλει ελεγκτικά κενά.

Το συνολικό διαθέσιμο ποσό έχει ήδη περιοριστεί από τα αρχικά 723 δισεκατομμύρια ευρώ σε 648 δισ. με επίσημη δικαιολογία το ότι οι κυβερνήσεις απέτυχαν να υποβάλουν αίτηση για δάνεια σχεδόν 100 δισεκατομμυρίων ευρώ πριν από την ενδιάμεση προθεσμία στο τέλος του 2023.

Εάν τα κεφάλαια που δεν έχουν διατεθεί παραμείνουν αζήτητα μέχρι το τέλος του 2026, το μπλοκ απλά δεν θα δανειστεί τα χρήματα αυτά. Μέχρι στιγμής, η Επιτροπή έχει ξεμπλοκάρει μόλις 225 δισεκατομμύρια ευρώ. Η Ισπανία, η οποία υποτίθεται ότι είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος αποδέκτης μετά την Ιταλία, έχει λάβει μόλις 340 εκατομμύρια ευρώ σε δάνεια, με την αρχική πρόβλεψη να είναι 83 δισ. ευρώ (2021). Τα κράτη – μέλη θα έπρεπε να καταθέσουν ένα “σχέδιο ανάκαμψης” που θα καθόριζε το πώς θα χρησιμοποιηθούν τα μετρητά και ποιες μεταρρυθμίσεις θα προωθήσουν σε αντάλλαγμα.

Τα “ανταλλάγματα” της πανδημικής ενίσχυσης

Σύμφωνα με το Politico, ένας λόγος για το “κόλλημα” των εκταμιεύσεων, είναι το γεγονός πως η Επιτροπή βλέπει το ταμείο ως εργαλείο για να εξαναγκάσει τις κυβερνήσεις να πραγματοποιήσουν μεταρρυθμίσεις σε μια σειρά ζητημάτων όπως το συνταξιοδοτικό και το κράτος δικαίου, ζητήματα που βρίσκονται στο επίκεντρο της ατζέντας της εδώ και χρόνια.

Η Επιτροπή εξετάζει τρόπους για να επιταχύνει την εκταμίευση χωρίς να αλλάξει τους κανόνες της, ενώ ρίχνουν κατά κύριο λόγο την ευθύνη για την όλη παθογένεια στις αιτήσεις που έχουν καταθέσει οι κυβερνήσεις των κρατών.

“Η ταχύτητα των εκταμιεύσεων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πότε τα κράτη – μέλη θα εκπληρώσουν τους στόχους για τους οποίους δεσμεύονται σε επίπεδο μεταρρυθμίσεων ώστε να καταθέσουν ακολούθως τα αιτήματα πληρωμής”, σχολίασε η εκπρόσωπος της Κομισιόν Lea Zuber. “Οι εκταμιεύσεις προς τα μέλη αυξάνονται”, σημείωσε ωστόσο, αναφέροντας πως η Επιτροπή εκτιμά πως θα έχει καταφέρει να διαθέσει το 54% των μετρητών μέχρι το τέλος του 2024.

“Αρκετές χώρες – ειδικά εκείνες που μπορούν να δανειστούν με χαμηλό κόστος από τις χρηματοπιστωτικές αγορές – δεν διατίθενται να προβούν σε αντιδημοφιλείς εγχώριες μεταρρυθμίσεις σε αντάλλαγμα με δάνεια”, υπογραμμίζει ακόμη το Politico. O Τόνι Μέρφι, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, δήλωσε νωρίτερα φέτος πως “οι πληρωμές είναι καλές όταν γίνονται, αλλά η Επιτροπή δεν ελέγχει επαρκώς τις επόμενες δαπάνες”, σημειώνοντας πως από τη μια οι έλεγχοι από τις αρχές των Βρυξελλών είναι αδύναμοι, και από την άλλη επιβιώνει η σκληρή γραφειοκρατία των αυστηρών προθεσμιών δημιουργώντας ένα πεδίο μέσα στο οποίο ενδέχεται να αυξηθούν οι απάτες.

Τι κάνει η Ελλάδα

Η δική μας χώρα είναι έτοιμη να καταθέσει το τέταρτο κατά σειρά αίτημα καταβολής δόσης συνολικού ύψους 3,3 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για το “σχέδιο Ελλάδα 2.0”, με την αίτηση να πρέπει να γίνει μέχρι το τέλος Απριλίου. Για να προχωρήσει η διαδικασία υποβολής του αιτήματος για την 4η δόση από το Ταμείο Ανάκαμψης, ειδικά στο σκέλος των επιχορηγήσεων η Αθήνα θα πρέπει να εκπληρώσει 20 ορόσημα.

Ανάμεσα σε αυτά είναι τα έργα στον ΒΟΑΚ και στην Αθηναϊκή Ριβιέρα, αλλά και η έναρξη του έργου που σχετίζεται με την ενεργειακή αναβάθμιση του ιδιωτικού τομέα.

Μέχρι τώρα, η Ελλάδα έχει ολοκληρώσει το 23% όλων των ορόσημων του Σχεδίου Ανάκαμψης και έχει λάβει 14,9 δισ. ευρώ. Όσον αφορά το πέμπτο αίτημα, σχεδιάζεται να υποβληθεί τέλη Σεπτέμβριου με αρχές Οκτωβρίου και θα αφορά στην εκταμίευση συνολικού ποσού 3,6 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, “το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0 εγκρίθηκε στις 13  Ιουλίου 2021 από το  Συμβούλιο Οικονομικών Δημοσιονομικών Θεμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ecofin). Το  “Ελλάδα 2.0″ περιλαμβάνει 106 επενδύσεις και 68 μεταρρυθμίσεις, κατανεμημένες σε 4 πυλώνες και συγκεντρώνει 31,16 δισ. ευρώ εκ των οποίων ευρωπαϊκοί πόροι 30,5 δισ. Ευρώ (18,43 δισ. ευρώ ενισχύσεις και 12,73 δισ. ευρώ δάνεια) για να κινητοποιήσει 60 δισ. ευρώ συνολικές επενδύσεις στη χώρα στα επόμενα πέντε χρόνια”.