Πλεονάσματα: Δύσκολες αλλά όχι απίθανες οι ελαφρύνσεις για τα νοικοκυριά το 2020

Το πρόβλημα που αντιμετωπίζει τώρα το κυβερνητικό επιτελείο, το οποίο αναζητά, αλλά δεν βρίσκει, μέτρο άμεσης εφαρμογής για την ελάφρυνση των νοικοκυριών, μπορεί να λυθεί μέχρι και την οριστικοποίηση του προϋπολογισμού.

Σε αυτή την χρονική φάση η κυβέρνηση έχει βάλει στο τραπέζι δύο πιθανά τέτοια μέτρα. Την μείωση του πρώτου συντελεστή φορολογίας από το 22% στο 9% μέχρι και τα 10.000 ευρώ και την μείωση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης. Και τα δύο χρειάζονται πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο για να εφαρμοστούν από το 2020.

Η μείωση του εισαγωγικού φορολογικού συντελεστή από το 22% στο 9%, χωρίς καμία παρέμβαση στην κλίμακα, έχει ένα κόστος κοντά στα 2 δισ.

Η κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης σε δύο δόσεις θα κοστίσει περίπου 660 εκατ. ευρώ, δηλαδή 330 εκατ. τον χρόνο.

Ωστόσο και αυτό το μέτρο δεν μπορεί να εφαρμοστεί, αν δεν υπάρξει πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος. Τούτο με δεδομένο ότι αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες διαβεβαιώνουν ότι το ύψος του αφορολόγητου θα παραμείνει στα επίπεδα των 8.636 ευρώ για άγαμους μισθωτούς και συνταξιούχους, μέχρι και 9.500 για οικογένειες με παιδιά. Η οριστική κατάργηση του μέτρου της μείωσης του αφορολόγητου προσθέτει επιπλέον δημοσιονομικό κόστος 2 δισ. ευρώ για τον επόμενο χρόνο, περιορίζοντας ασφυκτικά τα περιθώρια για νέες ελαφρύνσεις.

Παράθυρο ευκαιρίας

Από την άλλη, η χθεσινή τοποθέτηση της Εκτελεστικής Διευθύντριας του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, στην ακρόασή της για την θέση της Προέδρου της ΕΚΤ στο Ευρωκοινοβούλιο είναι σίγουρα βοηθητική  Η κ. Λαγκάρντ είπε ότι το ΔΝΤ υποστηρίζει ότι οι δημοσιονομικοί στόχοι για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ συμπιέζουν την ανάπτυξης και θα πρέπει να αναθεωρηθούν σε πλεονάσματα στο 1,5% – 2% του ΑΕΠ κατ’ ανώτερο

Το πρώτο θετικό είναι ότι το αίτημα της Ελλάδας για μικρότερους δημοσιονομικούς στόχους θα υποστηρίζουν και το ΔΝΤ και σύντομα και η ΕΚΤ.

Αυτό δημιουργεί ένα θετικό περιβάλλον για να περάσει η Ελλάδα μια πρώτη χαλάρωση που έχει θέσει ήδη στους θεσμούς μέσω των ANFA ύψους 4,8 που θα πρέπει να δοθούν ως το 2022. Ως γνωστό, τα χρήματα αυτά εκταμιεύονται κάθε εξάμηνο με βάση την πρόοδο της Ελλάδας σε βασικές μεταρρυθμίσεις. Κάθε χρόνο θα εκταμιεύονται προς την Ελλάδα 1,2 δισ. Τα χρήματα αυτά με βάση την συμφωνία του 2018 δεν υπολογίζονται στα δημόσια έσοδα με βάση την ενισχυμένη εποπτεία. Αν δεχθούν οι θεσμοί και το Eurogroup, τα χρήματα αυτά θα υπολογίζονται εφεξής και στο πρωτογενές πλεόνασμα.

Πιθανή συμφωνία ως το τέλος του χρόνου

Η έμμεση αυτή χαλάρωση έχει και το πλεονέκτημα ότι Γερμανία και Ολλανδία, Αυστρία, Φιλανδία και Σλοβακία θα μιλήσουν στα κοινοβούλια τους για αλλαγή ενός κανόνα που ίσχυε μόνο για την Ελλάδα και όχι για «γνήσια» μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων.

Το σχέδιο αυτό φαίνεται ότι προχωρά, αλλά θα ξέρουμε σίγουρα μέχρι και το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού τον Νοέμβριο αν μπορούν να ενταθούν κάποια μέτρα ελάφρυνσης και για τα νοικοκυριά από τον επόμενο χρόνο.

Κοινοτικές πηγές άφηναν ανοικτό να έχουμε συμφωνία για το θέμα μέχρι και το τέλος του χρόνου και ένα νέο μηχανισμό ελέγχου για την εκταμίευση των χρημάτων μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2020.

Το ζητούμενο είναι αν θα επιτραπεί η Ελλάδα να κάνει τον νέο υπολογισμό από το 2020. Τότε θα υπάρχει χώρος να μειωθεί και η ειδική εισφορά αλληλεγγύης, αλλά να γίνει και η δεύτερη δόση μείωσης του ΕΝΦΙΑ.