Πληθωρισμός απληστίας: Στο κάδρο το greedflation – Τα “καύσιμα” της ακρίβειας κι η κυβερνητική στάση

Λίγες εβδομάδες μετά το πέρας της προεκλογικής περιόδου, όπου το θέμα της εκτόξευσης των εταιρικών κερδών είχε τεθεί από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και του ΠΑΣΟΚ, ως βασική αιτία για τον πληθωρισμό, η κυβέρνηση φαίνεται να αποδέχεται, έστω με καθυστέρηση την άποψη και να βάζει στο “κάδρο” το όλο θέμα.

Βέβαια, το όλο φαινόμενο, δηλαδη, το ότι με ευκαιρία την άνοδο του κόστους παραγωγής και των προσκομμάτων στη εφοδιαστική αλυσίδα, πολλές επιχειρήσεις εκτόξευσαν, υπέρ του δέοντος τις τιμές, είχε επισημανθεί εδώ και σχεδόν ένα χρόνο από γνώστες και αναλυτές της αγοράς, κύρια από την πλευρά της Αριστεράς. “Φωνή βοώντος εν τη ερήμω…” όπως θα έλεγε και το ευαγγέλιο.

Ωστόσο, υπενθυμίζεται ότι με βάση όσα έχει αναφέρει, ήδη από τον περασμένο Νοέμβριο, ο πρώην υπουργός Οικονομίας και συστηματικός αναλυτής των φαινομένων ακρίβειας Γιώργος Σταθάκης, ο ελληνικός πληθωρισμός είναι επιπρόσθετα “πληθωρισμός κερδών” και “πληθωρισμός φόρων”. Μάλιστα, ο πρώην υπουργός Οικονομίας πολύ έγκαιρα είχε υπογραμμίσει χαρακτηριστικά για τις εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιρίες, ότι τα αναμενόμενα κέρδη για το 2022 ήταν σε ύψος ρεκόρ σε ποσοστό περίπου 5,5% του ΑΕΠ. Όπως έχει σημειώσει, πριν την κρίση, το 2007, ήταν περίπου 4,5% του ΑΕΠ. Το 2019 ήταν μόλις 1% του ΑΕΠ. Μεσοσταθμικά κινούνται περίπου στο 3%. “Συνεπώς τα φετινά κέρδη, εν μέσω της κρίσης, κάνουν ρεκόρ εικοσαετίας” είχε αναφέρει.

Σε ανάλογη δημόσιά τοποθέτησή του και ο πρώην υπουργός Δημήτρης Λιάκος είχε αναδείξει το όλο θέμα, που στη συνέχεια στην όλη συζήτηση, (όποια έγινε τουλάχιστον κατά τις δυο προεκλογικές περιόδους) είχε αποτελέσει πεδίο αντιπαράθεσης. Βέβαια η πλευρά της Ν.Δ, είχε αποφύγει τις όποιες αναφορές, που βέβαια βάζουν στο κάδρο, επιχειρηματικές πρακτικές, τονίζοντας κυρίως το ότι η πλευρά της αντιπολίτευσης “βάζει” στο μάτι τις επιχειρήσεις, ζητώντας έκτακτες φορολογήσεις. Κι αυτό παρά το ότι και διεθνείς οργανισμοί αναδείκνυαν το όλο ζήτημα του greedflation.

Οι εκτιμήσεις ΔΝΤ και ΕΚΤ

Ειδικότερα, σύμφωνα με την αναφορά του ΔΝΤ για τον πληθωρισμό, το 2022 και το 2023 τα αυξανόμενα εταιρικά κέρδη αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ της αύξησης του πληθωρισμού στην Ευρώπη, καθώς οι εταιρείες αύξησαν τις τιμές περισσότερο από το υψηλό κόστος της εισαγόμενης ενέργειας. Πλέον, όπως αναφέρεται, οι εργαζόμενοι πιέζουν για αυξήσεις μισθών για να ανακτήσουν τη χαμένη αγοραστική δύναμή τους και οι εταιρείες μπορεί να χρειαστεί να δεχτούν μικρότερο μερίδιο κέρδους εάν ο πληθωρισμός παραμείνει σε τροχιά επίτευξης του στόχου του 2% της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) το 2025.

Επίσης, με βάση τα όσα ανέφερε και ΕΚΤ, σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα μεταξύ υπευθύνων χάραξης της πολιτικής, η αύξηση των περιθωρίων κέρδους ενισχύει τον πληθωρισμό στην Ελλάδα, κάτι που ουσιαστικά ενισχύει τις ανισότητες καθώς “κλειδώνει” τη μεταφορά πλούτου από τα φτωχότερα στρώματα σε τσέπες ελαχίστων.

Επίσης στην πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ Economic Outlook, σε ειδικό κεφάλαιο για τη συμμετοχή των κερδών στις πληθωριστικές πιέσεις, τα στοιχεία έδειχναν ότι η Ελλάδα είναι η τρίτη χώρα σε ό,τι αφορά την αύξηση του μεριδίου των κερδών μεταξύ 2019 και 2022, από το 34,4% στο 39,2%. Προηγείται η Ιρλανδία με αύξηση από το 60,4% στο 65,6% και η Νορβηγία από το 38,7% στο 55%.

Δείτε το explainer βίντεο του 24 Media Lab για τον πληθωρισμό του καρπουζιού:

Μετά τις εκλογές

Πέρασε, βέβαια, ο καιρός έγιναν οι εκλογές, και ήλθε το αποτελεσμα. Το όλο θέμα, παραμένει και πλέον, φαίνεται να απασχολεί την κυβέρνηση. Μάλιστα, με βάση πληροφορίες, “βλέπει” θεραπεία σε δράσεις έντασης του ανταγωνισμού και όχι τόσο σε διοικητικού χαρακτήρα λύσεις, αλλά και σε συντονισμένες κινήσεις ελέγχου από τα συναρμόδια υπουργεία.

Σύμφωνα, συγκεκριμένα, με κυβερνητικές πηγές αλλά και πηγές της ΤτΕ το όλο πρόβλημα έχει διεθνή διάσταση, αν και αφορά ιδιαίτερα και τη δομή της ελληνικής οικονομίας.

“Δεν μπορεί με διοικητικά μέτρα να λύσουμε το θέμα του πληθωρισμού κερδών” αναφέρεται σχετικά και τονίζεται ότι “υπάρχει σε όλη την ΕΕ και όλο τον κόσμο το πρόβλημα αυτό”. “Το δείχνουν οι μελέτες ότι είναι ένα σοβαρό. Πρώτα αυξήθηκαν οι τιμές και μετά το ποσοστό κέρδους και μετά οι μισθοί” αναφέρεται από πηγές με γνώση. “Πρέπει να υπάρχει για τις τιμές, συνδρομή της δημοσιονομικής πολιτικής και στο πλαίσιο αυτό να τονιστεί το πρόβλημα. Δεν πρέπει να υπάρξει σπιράλ μισθών και τιμών που θα εκτινάξει τον πληθωρισμό” αναφέρεται, ενώ τονίζεται ότι “απαιτούνται διαρθρωτικές αλλαγές για να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα. Οι μεταρρυθμίσεις διευρύνουν την παραγωγική βάση και διευκολύνουν προς την μετάβαση σε μια οικονομία με αγαθά και υπηρεσίες διεθνούς εμπορίου που ωθούν τον ανταγωνισμό” σημειώνεται. “Το ένα είναι ο ανταγωνισμός και το άλλο το παραγωγικό μοντέλο που πρέπει να δούμε για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα αυτό” προστίθεται με έμφαση.

Το σήμα του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή

Να σημειωθεί ότι την Τρίτη, σήμα για συγκράτηση των επιχειρηματικών κερδών και λιγότερο από τον έλεγχο των μισθολογικών αυξήσεων ως βασική παράμετρο μιας συνταγής κατά του πληθωρισμού, έδωσε η Έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή που αφορά το πρώτο τρίμηνο του 2023.

Όπως τόνισε ο ρυθμός αύξησης των τιμών των τροφίμων, παραμένει σε διψήφιο νούμερο, ενώ την ίδια ώρα το φάσμα του κοινωνικού αποκλεισμού και της φτώχειας αντιμετωπίζει το 26,3% των Ελλήνων πολιτών, έναντι ποσοστού 22% που είναι ο μέσος όρος στην ΕΕ, σύμφωνα με τελευταία στοιχεία της Eurostat για το 2022.

Παρά τη γενικά θετική εικόνα, σύμφωνα με το Γραφείο, οι οικονομικές προκλήσεις παραμένουν και συνδέονται κατά κύριο λόγο με την εξέλιξη του πληθωρισμού. Όπως έχει αναφερθεί επανειλημμένα σε προηγούμενες εκθέσεις του Γραφείου, ο πληθωρισμός έχει αναδιανεμητικές επιπτώσεις, δηλαδή βελτιώνει τη θέση κάποιων επιδεινώνοντας τη θέση κάποιων άλλων.

Να σημειωθεί ότι η Έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή επικαλείται και το ΔΝΤ., Σε πρόσφατη έρευνά του, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αναφέρει η Έκθεση, διαπιστώνει ότι ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης από τις αρχές του 2022 οφείλεται κατά 45% στα υψηλότερα επιχειρηματικά κέρδη, κατά 40% στις τιμές εισαγωγών και κατά μόλις 25% στην αύξηση των μισθών, ενώ η φορολογία είχε αρνητική επίδραση.

Το φαινόμενο έχει χαρακτηριστεί ως greedflation (πληθωρισμός ‘απληστίας’) και θέτει νέα διλήμματα στην αντιμετώπισή του.

Συγκεκριμένα, η αποτελεσματικότητα της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής εξαρτάται περισσότερο από τη συγκράτηση των επιχειρηματικών κερδών και λιγότερο από τον έλεγχο των μισθολογικών αυξήσεων. Με άλλα λόγια, χωρίς μείωση των περιθωρίων κέρδους, η επιστροφή του. πληθωρισμού στο επίπεδο του 2% θα απαιτήσει περισσότερο χρόνο και υψηλότερα επιτόκια, με τις ανάλογες αρνητικές συνέπειες στην ευρύτερη οικονομική δραστηριότητα.

Σημαντικές θα είναι και οι δημοσιονομικές επιπτώσεις της αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού κατά το τρέχον έτος καθώς θα περιοριστεί η ευνοϊκή επίδραση στο δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Στη διάρκεια του προηγούμενου έτους, το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης αυξήθηκε οριακά κατά 3 περίπου δις ευρώ σε ονομαστικούς όρους (από 353,5 δις σε 356,3 δις) αλλά μειώθηκε εντυπωσιακά κατά πάνω από 23 ποσοστιαίες μονάδες σαν ποσοστό του ΑΕΠ (από 194,6% σε 171,3%). Η θετική αυτή εξέλιξη προήλθε από τη διαφορά μεταξύ του ρυθμού αύξησης του χρέους (επιτόκιο και καθαρός νέος δανεισμός) και του ονομαστικού ρυθμού μεγέθυνσης και δεν αναμένεται να επαναληφθεί, τουλάχιστον στην ίδια έκταση, κατά το τρέχον έτος.

Σημειώνεται ωστόσο ότι, παρά την επιβράδυνση του ρυθμού μεγέθυνσης και τη μείωση του πληθωρισμού, η ονομαστική μεγέθυνση αναμένεται να παραμείνει υψηλότερη από το επιτόκιο αλλά σε σημαντικά μικρότερο βαθμό από πέρυσι. Επιπρόσθετα, η αποκλιμάκωση του μέσου πληθωρισμού θα επιβραδύνει και την αύξηση των φορολογικών εσόδων, κυρίως εκείνων που ακολουθούν τις αυξήσεις των τιμών, όπως ο ΦΠΑ.

Από την άλλη πλευρά, ο πληθωρισμός παρουσιάζει έντονη διαφοροποίηση σε επιμέρους κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών. Ενδεικτικά, στην κατηγορία των τροφίμων η μείωση είναι οριακή, από 12,3% σε 11,4%, στην κατηγορία της ένδυσης και υπόδησης παρουσιάζει αύξηση από 5% σε 12,2% ενώ στην κατηγορία της στέγασης βρίσκεται σε αρνητική περιοχή, στο – 13,3% από 36,1% πέρυσι (λόγω της μείωσης των τιμών ενέργειας). Η διατήρηση του υψηλού πληθωρισμού κάποιων βασικών αγαθών, όπως τα τρόφιμα, επιβαρύνει το κόστος διαβίωσης των πιο ευάλωτων νοικοκυριών, καθώς μεγάλο μέρος του εισοδήματός τους δαπανάται σε τρόφιμα, και καθιστά απαραίτητη τη διατήρηση των έκτακτων εισοδηματικών ενισχύσεων με το ανάλογο δημοσιονομικό κόστος.

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις