Πληθωρισμός Οκτωβρίου: “Αντέχει” και απειλεί

Ανακοινώσεις κάνει την Παρασκευή 10 Νοεμβρίου η ΕΛΣΤΑΤ για την πορεία του πληθωρισμού τον Οκτώβριο με τις εκτιμήσεις να παραπέμπουν σε νέα άνοδο, ειδικά στον κλάδο τροφίμων.

Ήδη, για την εικόνα έχει προϊδεάσει η Eurostat, με βάση την οποία καταγράφεται για τον Οκτώβρη άνοδος στο δείκτη τροφίμων- οινοπνευματωδών κατά 2,2% σε ένα μήνα, όταν στο σύνολο της Ευρωζώνης ανέβηκε οριακά (0,2%). Ειδικά στις τιμές των φρέσκων προϊόντων, λόγω και της κλιματικής συγκυρίας, αναμένεται να καταγραφούν αυξήσεις, τόσο, σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα, όσο και σε σχέση με τον περσινό, όπου βέβαια ο πήχης ήταν ψηλά (με 14% “έτρεχαν” τα τρόφιμα τον Οκτώβριο 2022).

Άλλωστε, στα οπωροκηπευτικά και τα φρούτα, σε επίπεδο χονδρικής, με βάση το δελτίο τιμών του ΟΚΑΑ, ήδη από χθες καταγράφονται ανατιμήσεις που φτάνουν το 15% στα αγγούρια, το 10% στα κολοκυθάκια, το 33% στα καρότα, το 83% στα κουνουπίδια, το 55% στα κρεμμύδια, το 25% στα μπρόκολα, το 19% στις πατάτες, το 38% στα πορτοκάλια, το 44% στα σταφύλια.

Σε σχέση με τις τιμές ενέργειας, που έχουν σημαντική βαρύτητα, υπάρχει τις τελευταίες μέρες μια τάση αποκλιμάκωσης σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο, ωστόσο το περιβάλλον είναι ασταθές. Πάντως, σε μηνιαία βάση οι τιμές φυσικού αερίου στον δείκτη TTF κατέγραψαν μείωση της τάξης του 2,68%. Πάντως, χθες, καταγράφηκε ένα “τίναγμα” στην τιμή, της τάξης του 5% περίπου, στα 48 ευρώ/MWh. Το, δε, μπρεντ, κινείται στα 80 δολάρια/βαρέλι, με πτώση σε μηνιαία βάση της τάξης του 5,53%. Βέβαια το πετρέλαιο θέρμανσης, που ξεκίνησε να διατίθεται αναμένεται να δώσει το στίγμα στο δείκτη ενέργειας, όπως και το ρεύμα. Σε σχέση, πάντως, με πέρυσι στο ρεύμα η εικόνα είναι καλύτερη, ενώ σε σχέση με τον Σεπτέμβριο οι τιμές είναι ελαφρώς πιο ανεβασμένες, στη βάση και των ανακοινώσεων των παρόχων.

Η κλιματική αλλαγή

Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι με βάση τελευταία έρευνα του ΙΕΛΚΑ ο κλιματικός παράγων επηρεάζει τις τιμές καθοριστικά. Όπως αναφέρεται, το 82% του κοινού δηλώνει ότι οι φυσικές καταστροφές επηρεάζουν γενικά τις τιμές των προϊόντων με μόνο το 2% να διαφωνεί. Μάλιστα το 39% θεωρεί ότι η επίδραση είναι μεγάλη. Αυτό δείχνει ότι όχι μόνο βασικά προϊόντα όπως νωπά τρόφιμα, αλλά εν γένει τα προϊόντα επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή.

Οι τιμές των προϊόντων είναι η κύρια περιοχή στην οποία εντοπίζονται τα προβλήματα, αλλά όχι μόνο. Συγκεκριμένα στο ερώτημα κατά πόσο οι πρόσφατες πλημμύρες στη Θεσσαλία θα επηρεάσουν διάφορους παράγοντες σε σχέση με την τροφοδοσία της αγοράς:

• Το 97% θεωρεί ότι οι πρόσφατες πλημμύρες στη Θεσσαλία θα επηρεάσουν τις τιμές των προϊόντων (το 73% πολύ).

• Το 95% θεωρεί ότι θα επηρεάσουν τα κόστη των παραγωγών τροφίμων (το 68% θεωρεί πολύ).

• Το 80% θεωρεί ότι θα επηρεάσουν τους χρόνους τροφοδοσίας της αγοράς (το 32% πολύ). Βέβαια θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι μέχρι τώρα δεν επιβεβαιώνονται οι φόβοι ούτε σε σχέση με τις τιμές, ούτε σε σχέση με την τροφοδοσία της αγοράς, καθώς είτε από την παραγωγή της υπόλοιπης χώρας, είτε με άλλα εργαλεία έχει διατηρηθεί, τόσο η επάρκεια όσο και οι τιμές των προϊόντων στα επίπεδα του καλοκαιριού 2023.

Πρόστιμα και μειώσεις

Στο μεταξύ με πρόστιμα και έμφαση στην πρωτοβουλία για “μόνιμη μείωσης τιμής” προσπαθεί η κυβέρνηση να “αμυνθεί” ώστε να διαχειριστεί πολιτικά και οικονομικά το όλο ζήτημα. Στην πρωτοβουλία έχουν ενταχθεί 650 προϊόντα από 53 εταιρίες Ο επόμενος στόχος είναι τα 1.000 προϊόντα που καλύπτουν βασικές ανάγκες ενός νοικοκυριού.

Αυτό σημείωσε ο υπουργός Ανάπτυξης Κωστας Σκρέκας κατά την χθεσινή επίσκεψή του σε κατάστημα σούπερ μάρκετ στο Γαλατσι.

Ο υπουργός υπογράμμισε πως έχουν τοποθετηθεί τα καρτελάκια μόνιμη μείωσης τιμής είναι εκείνα που υποδηλώνουν πως το αντίστοιχο προϊόν ανήκει στο πρόγραμμα και έχει μειώσει την τιμή του τουλάχιστον 5% και για τουλάχιστον 6 μήνες.

Παράλληλα ο κ. Σκρέκας πρόσθεσε πως “η μάχη για τη μείωση των τιμών συνεχίζεται σε τρεις άξονες:

Συνεχείς και εντατικοί έλεγχοι στην αγορά, σε όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας για αποτροπή φαινομένου αισχροκέρδειας

Πρωτοβουλία “μόνιμης μείωσης τιμής”, όπου ζητάμε από τους προμηθευτές να μειώσουν σταθερά και μόνιμα της τιμή των προϊόντων τους

και το “καλάθι του νοικοκυριού” που συνεχίζει και ο καταναλωτής μπορεί να βρει προϊόντα με τις χαμηλότερες τιμές ώστε να καλύψει τις καθημερινές ανάγκες”.

Η διεθνής τάση

Στο μεταξύ, ήπια προσγείωση και σταδιακή υποχώρηση του πληθωρισμού, αλλά όχι άμεση επιστροφή σε κανονικά επίπεδα, προβλέπει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) για την οικονομία της Ευρώπης, αποκλείοντας το ενδεχόμενο να καταρρεύσει παρόλο που η αυστηρή επιτοκιακή πολιτική για τον έλεγχο της πορείας των τιμών συνεχίζεται για πάνω από ένα χρόνο.

“Οι προοπτικές για την Ευρώπη φέρνουν μια ήπια προσγείωση, με τον πληθωρισμό να μειώνεται σταδιακά”, ανέφερε το ΔΝΤ σε έκθεσή του, προβλέποντας ότι η ανάπτυξη του ΑΕΠ στην ευρύτερη περιοχή θα επιβραδυνθεί στο 1,3% το 2023 και θα βελτιωθεί ελαφρά το 2024, στο 1,5 %. Παρά την αισιοδοξία, δεν προβλέπει άμεση επιστροφή του πληθωρισμού στα κανονικά του επίπεδα. Προειδοποίησε μάλιστα ότι αυτή είναι μια διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει αρκετά χρόνια.

Αναλύοντας αυτούς τους κινδύνους που μπορεί να ενισχύσουν εκ νέου τον πληθωρισμό, το ΔΝΤ προειδοποίησε για τις αυξήσεις στους μισθούς. Όπως είπε, αν και βοηθούν την οικονομική ανάκαμψη της Ευρώπης, απειλούν επίσης να τροφοδοτήσουν περαιτέρω πληθωριστικές πιέσεις – ειδικά εάν δεν συνοδεύονται από βελτιώσεις στην παραγωγικότητα.

Εν τω μεταξύ, δομικοί παράγοντες, όπως τα δημογραφικά στοιχεία με την γήρανση της κοινωνίας και η προτίμηση για λιγότερες ημέρες εργασίας στην εβδομάδα, σημαίνουν ότι οι εργοδότες αντιμετωπίζουν πιο έντονο ανταγωνισμό για την προσέλκυση εργαζομένων. Αυτοί οι κίνδυνοι είναι ιδιαίτερα έντονοι στις αναδυόμενες οικονομίες της Ευρώπης, όπου οι αμοιβές έχουν αυξηθεί με ταχύτερο ρυθμό από ό,τι σε πιο αναπτυγμένες περιοχές της περιοχής, σύμφωνα με την έκθεση του ΔΝΤ.