Πώς θα λειτουργεί και πώς θα χρηματοδοτείται το ταμείο ανάκαμψης των 500 δισ. ευρώ

Για πολιτικούς λόγους Γερμανία και Γαλλία , δύο καθαρά δότριες χώρες ( δηλαδή χώρες που σε καθαρούς όρους χρηματοδοτούν και δεν χρηματοδοτούνται ) του Ευρωπαϊκού προϋπολογισμού έριξαν στο τραπέζι την δική τους πρόταση μη περιμένοντας – όπως έκαναν ως τώρα – την πρόταση της Κομισιόν.

Έθεσαν ως όριο των μεταβιβάσεων τα 500 δισ. ευρώ αλλά είπαν με τον δικό τους τρόπο ότι το σύνολο αυτού του ποσού θα κατευθυνθεί σε χώρες που είχαν τις βαρύτερες συνέπειες από την υγειονομική κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Με άλλα λόγια φωτογράφισαν την Ιταλία την Ισπανία αλλά και την Ελλάδα, η οποία θα έχει βαριές οικονομικές συνέπειες αφού λόγω της μεγάλης εξάρτησης από τον τουρισμό αναμένεται ότι με 9,7% του ΑΕΠ θα έχει την υψηλότερη ύφεση εντός Ευρωζώνης.

Ο μηχανισμός χρηματοδότησης είναι γαλλικής κατασκευής. Το ταμείο ανάκαμψής θα είναι συνδεδεμένο με το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο για την περίοδο 2021 -2027.

Τα κράτη μέλη είχαν δύο επιλογές . Είτε οι καθαρά δότριες χώρες θα έπρεπε να βάλουν περισσότερα χρήματα ώστε ο ετήσιος προϋπολογισμός να ξεπεράσει το 1% του συνολικού ευρωπαϊκού ΑΕΠ ή να κάνουν αυτό που πρότεινε η Γαλλία: Να αυξήσουν την συμμετοχή τους στον Ευρωπαϊκό Προϋπολογισμό μέσω εγγυήσεων που είναι αρκετά πιο εύπεπτο για το γερμανικό το Ολλανδικό το Αυστριακό το Σλοβακικό και το Φιλανδικό κοινοβούλιο.

Τα επιπλέον χρήματα θα είναι διαθέσιμα μόνο αν κάτι πάει στραβά. Το Ταμείο ανάκαμψης θα λειτουργήσει ως εκδότης ομολόγων ύψους 500 δισ. ευρώ με εγγυήσεις των χωρών που δίνουν περισσότερα από όσα παίρνουν.

Εκμεταλλευόμενο την πιστοληπτική ικανότητα ολόκληρης της Ευρωζώνης θα μπορούσε να πετύχει πολύ χαμηλό κόστος δανεισμού. Οι τόκοι των ομολόγων θα πληρώνονται από τις καθαρά ληπτριες (πχ τον Ευρωπαϊκό Νότο ) χώρες οι οποίες θα εκμεταλλεύονται το πολύ χαμηλό κόστος χρήματος αυξάνοντας το δικό τους ΑΕΠ.

Ως εδώ όλα είναι ιδανικά. Το νέο ταμείο είναι έτοιμο να συμφωνηθεί και σε ευρωπαϊκό πεδίο για να προχωρήσει στην εφαρμογή. Όμως τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και ο ίδιος ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας έχουν κάνει την εκτίμηση ότι το ταμείο ανάκαμψης θα πρέπει να έχει μια ισχύ πυρός τουλάχιστον 1,5 δισ. ευρώ. Εδώ λοιπόν αρχίζουν τα προβλήματα. Γιατί ένα από τα μεγάλα ζητούμενα του νέου Ταμείου, είναι η αναλογία μεταβιβάσεων και δανείων που θα παρέχει στις πληττόμενες χώρες, ώστε να μπορούν να ανακάμψουν.

Κλειδώνοντας λοιπόν τις επιχορηγήσεις στο 1 /3 από την αρχή ουσιαστικά προβλέπεται ότι το ταμείο θα παρέχει περίπου 1 τρισ. ευρώ σε δάνεία. Κατι τέτοιο όμως είναι εντελώς απαγορευτικό για την Ιταλία που έχει ξεπεράσει προ πολλού το 140% του ΑΕΠ σε ύψος χρέους αλλά και για την Ελλάδα η οποία έχει μέν ρυθμισμένο το χρέος της τουλάχιστον μέχρι και το 2032 αλλά σίγουρα δεν έχει περιθώριο να αυξήσει το χρέος της πέρα από το 196,2% του ΑΕΠ που αναμένεται να φτάσει στο τέλος του 2020.

Από την άλλη πλευρά βέβαια, με δεδομένο ότι οι αποφάσεις θα λαμβάνονταν από τις δότριες χώρες αυτή η πρώτη κίνηση για μια κοινή ανακοίνωση της Γαλλογερμανικής πρότασης είναι προς την σωστή κατεύθυνση.

Βεβαίως θα πρέπει να συζητηθούν πολλά, όπως η αναλογία δανείων και επιχορηγήσεων τους όρους χρηματοδότησης τις οροφές για κάθε χώρα και οι υποχρεώσεις που θα έχουν όσοι χρησιμοποιήσουν τα χρήματα αυτού του ταμείου. Αυτός είναι και ο λόγος που και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαιρέτισε την κίνηση των δύο ευρωπαίων ηγετών.