Πόσα θα κέρδιζε η Ελλάδα με έναν φόρο στους υπερπλούσιους

Έρευνα του Tax Justice Network φέρνει ένα προοδευτικό μοντέλο φορολόγησης του παγκόσμιου ακραίου πλούτου, που θα μπορούσε να λύσει ένα βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι κυβερνήσεις. Αυτό της ανισότητας. Το ποσό που αναφέρει για τη χώρα μας.

NEWSROOM
19 Αυγούστου 2024 12:33

Ο τερματισμός της ειδικής φορολογικής μεταχείρισης που παρέχεται σε υπερπλούσιους μπορεί να καλύψει τις εκτιμώμενες χρηματοδοτικές ανάγκες για ένα επίκαιρο και ζωτικής σημασίας ζήτημα που “καίει” κυριολεκτικά και μεταφορικά τον πλανήτη.

Αυτό λέει νέα μελέτη του Tax Justice Network, που δημοσιεύθηκε σήμερα και προβλήθηκε από το BBC World TV, η οποία προκρίνει έναν “ήπιο” -όπως τον χαρακτηρίζει- προοδευτικό φόρο του ακραίου πλούτου, στα πρότυπα του ισπανικού μοντέλου, ο οποίος, όπως αναφέρει και στοιχειοθετεί η έρευνα φτάνει και… περισσεύει για την εξωτερική χρηματοδότηση του κλίματος. Είναι ένα θέμα άλλωστε που αναμένεται να βρεθεί στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων στη COP29.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που φέρνει στη δημοσιότητα το εν λόγω Δίκτυο, η επιβολή ενός τέτοιου φόρου του παγκόσμιου υπερπλούτου, βασισμένου στο παράδειγμα της Ισπανίας, θα μπορούσε να αποφέρει έσοδα ύψους $2,1 τρισ. ετησίως, ποσό διπλάσιο από αυτό που απαιτείται για τη χρηματοδότηση αναπτυσσόμενων χωρών στην κλιματική μετάβαση.

Συγκεκριμένα, το Tax Justice Networ εκτιμά πόσα έσοδα μπορεί να συγκεντρώσει κάθε χώρα με τη φορολόγηση του πλουσιότερου 0,5% των νοικοκυριών της, με έναν συντελεστή που κυμαίνεται από 1,7% έως 3,5%.

Θέλετε και παραδείγμα;

Ένας τέτοιος φόρος θα συγκέντρωνε πάνω από 700 δισ. από τον υπερπλούτο των ΗΠΑ και πάνω από 32 δισ. από τους υπερπλούσιους της Μεγάλης Βρετανίας.

Όσο για τη χώρα μας; Θα μπορούσαν να συγκεντρωθούν περισσότερα από 700 εκατομμύρια από το πλουσιότερο 0,5% της Ελλάδας.

Το ισπανικό παράδειγμα και η βασική διαφοροποίηση

Η ισπανική κυβέρνηση, υπό την ηγεσία του σοσιαλιστή πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ, εισήγαγε έναν προσωρινό «φόρο αλληλεγγύης» στα τέλη του 2022, ο οποίος εισπράττεται το 2023 και 2024, σε καθαρό πλούτο άνω των €3 εκατ. Ο φόρος αυτός εκτιμάται ότι αφορά τα πλουσιότερα νοικοκυριά (0,5%).

Η μελέτη, ωστόσο, δεν εντάσσει τις εξαιρέσεις του ισπανικού φόρου, όπως οι μετοχές εισηγμένων εταιρειών, η πνευματική ιδιοκτησία, η βιομηχανική ιδιοκτησία, καθώς και ορισμένα περιουσιακά στοιχεία μεγάλης αξίας, όπως σκάφη και αεροσκάφη.

Δηλαδή, επεκτείνει τη φορολόγηση σε όλες τις κατηγορίες πλούτου, χωρίς να εξαλείφει εξαιρέσεις που υπάρχουν στη νομοθεσία της Ισπανίας, οι οποίες μειώνουν την αποτελεσματικότητα του φόρου.

Διαπιστώνει, λοιπόν ότι κατά μέσο όρο κάθε χώρα θα μπορούσε να συγκεντρώσει μέχρι και 7% του προϋπολογισμού δαπανών της.

Η μελέτη αυτή δημοσιεύεται την ώρα που η G20 εξετάζει σχέδια για έναν παγκόσμιο ελάχιστο φόρο στους 3.000 δισεκατομμυριούχους του κόσμου, υπό την προεδρία της Βραζιλίας και του αριστερού ηγέτη Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα. Η Γαλλία, η Γερμανία, η Ισπανία και η Νότια Αφρική έχουν επίσης εκφράσει την υποστήριξή τους στις προτάσεις.

Ωστόσο, η επίτευξη συμφωνίας είναι πιθανό να διαρκέσει χρόνια και ενδέχεται να αντιμετωπίσει αντιδράσεις σε διάφορες χώρες.

Η έκθεση υπογραμμίζει ότι ο ακραίος πλούτος καθιστά τις οικονομίες επισφαλείς και συνδέεται άμεσα με χαμηλότερη οικονομική παραγωγικότητα, αυξημένο χρέος για τα μη-πλούσια νοικοκυριά και φτωχότερα κοινωνικά αποτελέσματα όπως η χαμηλότερη εκπαιδευτική επίδοση και το μειωμένο προσδόκιμο ζωής.

Όπως αναφέρει, κατά μέσο όρο, μόλις το 3% του πλούτου κάθε χώρας ανήκει στον μισό πληθυσμό της, ενώ το πλουσιότερο 0,5% κατέχει το ένα τέταρτο

Υποστηρίζει, δε, ότι η ρίζα του προβλήματος έγκειται στη διττή αντιμετώπιση του πλούτου που αποκτάται μέσω εργασίας και αυτού που συγκεντρώνεται μέσω περιουσιακών στοιχείων.

Τα εισοδήματα από μερίσματα, κεφαλαιακά κέρδη και ενοίκια φορολογούνται συνήθως σε πολύ χαμηλότερα ποσοστά από τα εισοδήματα που προέρχονται από εργασία. Επιπλέον, ο πλούτος που συγκεντρώνεται από περιουσιακά στοιχεία αυξάνεται ταχύτερα από τον πλούτο που αποκτάται από εργασία.

Υπό το πρίσμα των παγκόσμιων προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής, της κρίσης του κόστους ζωής, των υψηλών επιπέδων χρέους και του κινδύνου αυταρχικής διακυβέρνησης, οι χώρες χρειάζονται σταθερές και αξιόπιστες πηγές εσόδων που δεν βλάπτουν τις οικονομίες και τις κοινωνίες τους. Ένας μέτριος, προοδευτικός φόρος στον καθαρό πλούτο είναι ένα εργαλείο για τη δημιουργία αυτών των εσόδων.

Σύμφωνα με το Δίκτυο, η φορολόγηση του ακραίου πλούτου όχι μόνο αντιμετωπίζει το πρόβλημα της παλινδρόμησης του συστήματος φορολογίας εισοδήματος για τους υπερπλούσιους, αλλά μειώνει τις ανισότητες και διασφαλίζει ότι όσοι συνέβαλαν τα μέγιστα στην καταστροφή του πλανήτη πληρώνουν το μερίδιο τους.

Έτσι, παρουσιάζει εκτιμήσεις για 172 χώρες σχετικά με τις δυνατότητες εσόδων από την εφαρμογή ενός μέτριου, προοδευτικού φόρου στον καθαρό πλούτο.

Μετανάστευση των υπερπλούσιων: Μύθος ή πραγματικότητα;

Παρά τις ανησυχίες ότι οι υπερπλούσιοι θα μετακομίσουν σε άλλες χώρες, το Tax Justice Network αναφέρει ότι προηγούμενες μεταρρυθμίσεις σε ορισμένα έθνη δεν οδήγησαν σε μαζική μετανάστευση των πλουσίων. Μόλις το 0,01% των πλουσιότερων νοικοκυριών μετακόμισαν μετά τις φορολογικές μεταρρυθμίσεις στη Νορβηγία, τη Σουηδία και τη Δανία, ενώ μια μελέτη στο Ηνωμένο Βασίλειο εκτιμά ότι οι αλλαγές στους κανονισμούς για τους μη-μόνιμους κατοίκους το 2017 οδήγησαν σε ένα ποσοστό μετανάστευσης μόλις 0,02%.

Ο Μαρκ Μπου Μανσούρ, επικεφαλής επικοινωνίας της Tax Justice Network, δήλωσε:

Οι οικονομίες μας σχεδιάστηκαν για να επιτρέπουν στους ανθρώπους να κερδίζουν τον πλούτο που χρειάζονται για να ζουν με ασφάλεια και άνεση, αλλά οι φορολογικοί κανόνες μας κάνουν πιο εύκολο για τους υπερπλούσιους να συγκεντρώνουν πλούτο, παρά για τους υπόλοιπους από εμάς να τον κερδίζουν. Αυτό επέτρεψε στους υπερπλούσιους να συγκεντρώνουν ακραίο πλούτο σε σημείο που να καθιστούν τις οικονομίες μας επισφαλείς και να καθιστούν αμφίβολο το κέρδος από την εργασία.

Το τέλος της διττής αντιμετώπισης του πλούτου και η επιβολή φόρων πλούτου θα μπορούσε να επαναφέρει την ισορροπία στις οικονομίες μας και να προστατεύσει τον τρόπο ζωής που έχει καθορίσει την σύγχρονη εποχή.