Πόσο μεγάλος “πελάτης” είναι ο τουρισμός;

O «πολλαπλασιαστής» του τουρισμού και των δαπανών που σχετίζονται με αυτόν φαίνεται να αποτελεί μεγαλύτερο μέγεθος, από το κοινώς λεγόμενο «25% του ελληνικού ΑΕΠ», αν συνυπολογίσει κανείς πως επηρεάζει τις υπόλοιπες οικονομικές δραστηριότητες στη χώρα.

Πέρα από τις κρατήσεις διαμονής, τις μεταφορές, τις σχετιζόμενες με τον τουρισμό επιχειρήσεις (από τα θαλάσσια σπορ έως ταξί, και από το εμπόριο αναμνηστικών έως τα μουσεία), και τους εργαζομένους στον τουρισμό, σειρά κλάδων αναμένεται φέτος –εν μέσω πανδημίας- να υποχρεωθεί σε μεγάλες ζημιές.

Η γιγάντωση του τομέα αναψυχής και διασκέδασης στην Ελλάδα έχει δημιουργήσει αναπόφευκτα εξαρτήσεις στην αγορά τροφίμων, ποτών, μαζικής εστίασης αλλά και της κλασικής λιανικής. Είναι χαρακτηριστικό, πως πέραν της καραντίνας και της ζημιάς που καταγράφηκε Μάρτιο και Απρίλιο, οι δυσμενείς εκτιμήσεις για την πορεία του τουρισμού οδηγεί την Goody’s και τα ομόσταβλα δίκτυα (LaPasteria, Flocafe, κ.α.) να υπολογίζει πτώση τζίρου κατά 30%-40% το 2020.

Σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις που παρουσιάστηκαν πρόσφατα στο οικονομικό φόρουμ των Δελφών, ποσοστό 30%-35% των μικρών επιχειρήσεων εστίασης (που αποτελούν εξάλλου και τον κύριο όγκο της αγοράς) δεν έχει επαναλειτουργήσει, ενώ ποσοστό 20% αυτών επαναλειτούργησαν με την προοπτική να μειώσουν τις απώλειες, προκειμένου να βάλλουν οριστικό λουκέτο σε λίγους μήνες.

Όσες επιχειρήσεις έχουν σημαντική έκθεση στην αγορά εστίασης προσπαθούν να υπολογίσουν ήδη τις απώλειες. Για την Coca Cola το 50% των πωλήσεων της πραγματοποιείται εκτός σούπερ μάρκετ, ενώ για την Αθηναϊκή Ζυθοποιία το 75%. Ευλόγως, τα προβλήματα στα εστιατόρια, ο συγκρατημένος Έλληνας καταναλωτής – που δεν γνωρίζει αν κάνει φέτος διακοπές, ενώ ήδη περικόπτει τις εξόδους του- αλλά και ο περιορισμένος αριθμός ξένων τουριστών σε σχέση με τα 30 εκατομμύρια του 2019, δημιουργούν ήδη «μαύρες τρύπες». Ακόμη και ο κλάδος του τροφίμου και του σχετικού λιανεμπορίου εκτιμάται ότι επηρεαστεί. Ειδικότερα για τα Cash&Carry – τις αλυσίδες δηλαδή που εξυπηρετούν επαγγελματίες- υπολογίζεται ότι το 1/3 της δουλειάς, άμεσα κι έμμεσα,  σχετίζεται με τον τουρισμό.

Καθίζηση εμφανίζουν ασφαλώς και οι πωλήσεις αγαθών (ποτά, καλλυντικά, είδη ένδυσης, διακοσμητικά και αναμνηστικά) τόσο στις ανοιχτές παραδοσιακές αγορές, όπως για παράδειγμα το Μοναστηράκι, όσο και στις «κλειστές» οργανωμένες σε αεροδρόμια και λιμάνια.

Υπάρχουν επίσης οι «αφανείς» πωλήσεις που κινδυνεύουν φέτος να χαθούν και συνδέονται με το τουριστικό ρεύμα. Σύμφωνα με ποιοτικά στοιχεία και υπολογισμούς του ΣΕΤΕ, τα τελευταία χρόνια περίπου 6 δις. ευρώ αφορούσαν σε αγορές καταναλωτικών ειδών από τουρίστες.

Για παράδειγμα το εκπτωτικό χωριό της McArthurGlen στα Σπάτα, υπολογίζεται ότι παράγει το 20% του τζίρου του από τουρίστες (‘Ελληνες και ξένους). Επίσης για τα Αττικά Πολυκαταστήματα το 11% των ετήσιων πωλήσεων τους αφορούν σε tax free πωλήσεις (χωρίς ΦΠΑ), χωρίς να υπολογίζονται οι πωλήσεις προς Ευρωπαίους πολίτες.

Το 2019 η αξία αγορών καταναλωτικών ειδών που πραγματοποίησαν οι ξένοι τουρίστες από τρίτες χώρες (εκτός Ε.Ε.) στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 23%. Από την ανάλυση προκύπτει ότι οι τουρίστες διέθεσαν το 52% του καταναλωτικού τους προυπολογισμού σε ρούχα και προιόντα μόδας, είδη δηλαδή που κατεξοχήν η Ελλάδα εισάγει. Μόλις το 20% των τουριστικών δαπανών κατευθύνθηκε για αγορά κοσμημάτων και ρολογιών, έναν κλάδο που εν πολλοίς ποντάρει στο τουριστικό συνάλλαγμα. Τα σκήπτρα των big spenders- όταν τουλάχιστον ταξιδεύουν- διατηρούν οι Κινέζοι, αποτελώντας το 32% των αγοραστών στην ελληνική αγορά, ενώ ακολουθούν οι Αμερικανοί (14%) και οι ταξιδιώτες από το Ισραήλ με 6%. Φέτος προφανώς οι δύο βασικές εθνικότητες καταναλωτών θα λείψουν από την αγορά, λόγω των περιορισμών.

Αν και το μέγεθος των επιπτώσεων μένει να φανεί τους επόμενους μήνες, εν τούτοις αποδεικνύεται ότι ο τουρισμός αποτελεί έναν ισχυρό «πελάτη» για το σύνολο της ελληνικής οικονομίας.