Πού και πώς τα… POS έφεραν έκρηξη στις ηλεκτρονικές πληρωμές και στα δημόσια έσοδα

Κατά 5,79 δισ. ευρώ περιορίστηκε η χρήση των μετρητών το 2024, καθώς οι ηλεκτρονικές πληρωμές έφτασαν στα 47 δισ. ευρώ από 39,4 δισ. ευρώ το 2023, καταγράφοντας εντυπωσιακή άνοδο 22%. Η τάση αυτή επιβεβαιώνει αυτό που ο κάθε πολίτης βλέπει στην καθημερινότητα του, δηλαδή, τη στροφή προς τις κάρτες και το ηλεκτρονικό χρήμα, (IRIS κτλ) ένεκα και της υποχρεωτικότητας των POS.

Αναλυτικά, σύμφωνα με σχετική μελέτη της ΑΑΔΕ, που δημοσιοποιήθηκε χθες, τις μεγαλύτερες αυξήσεις ηλεκτρονικών συναλλαγών καταγράφουν:  οι δραστηριότητες παροχής συμβουλών για Η/Υ (+2.459%), η εκμετάλλευση αιθουσών θεαμάτων (+469%), η εκμετάλλευση ταξί (+221%), το λιανικό εμπόριο σε υπαίθριους πάγκους ή αγορές (+271%), οι υποστηρικτικές δραστηριότητες για τις τέχνες του θεάματος (+148%), οι εσωτερικές πλωτές μεταφορές επιβατών (+101%), το λιανικό εμπόριο μέσω αλληλογραφία ή διαδικτύου (+82%) και οι εγκαταστάσεις γυμναστικής (+81%).

Ουσιαστικά, τρεις στις τέσσερις επιχειρήσεις του τριτογενή τομέα (χονδρικό, λιανικό εμπόριο, καταλύματα, δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης, συντήρηση και επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων, νομικές και λογιστικές δραστηριότητες, κ.α.) κατέγραψαν μείωση της χρήσης μετρητών, με 215 κλάδους να καταγράφουν πτώση και μόλις 67 να εμφανίζουν αύξηση στη χρήση τους.

Με την αύξηση αυτή της χρήσης του “πλαστικού” χρήματος επήλθε και σημαντική αύξηση των εσόδων από τον ΦΠΑ. Συγκεκριμένα κατέγραψαν αύξηση 2,6 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2023, φτάνοντας τα 18,94 δισ. ευρώ. Με βάση τα στοιχεία της μελέτης, εκτιμάται ότι από το σύνολο των 2,66 δισ. της  αύξησης στις καθαρές εισπράξεις ΦΠΑ, το 1/3 αποδίδεται αποκλειστικά στη βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης. Κάτι που σημαίνει ότι κατά τα 2/3 συνδέεται με την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό.

Να σημειωθεί ότι η έκθεση της ΑΑΔΕ στηρίζεται στην εκτίμηση ότι κάθε 10 ευρώ αύξησης των ηλεκτρονικών πληρωμών, αποδίδουν 0,67  ευρώ από έσοδα ΦΠΑ που έμεναν αδήλωτα. Και, όπως τονίζεται, «η αντικατάσταση ποσού 5,78 δισ. ευρώ μετρητών με πληρωμές μέσω καρτών το 2024 φαίνεται να συνεισφέρει επιπλέον έσοδα ΦΠΑ 388 εκ. ευρώ χάρη στη βελτίωση της συμμόρφωσης εντός του 2024».

Η “ακτινογραφία”

Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τη μελέτη:

• Ο  τζίρος (εισπράξεις) που δήλωσαν οι επιχειρήσεις το 2024 αυξήθηκε κατά 22,23 δισ. ή 5,8% σε ένα χρόνο, από 381,4 δισ. το 2023 σε 403,66 δισ. το 2024. Η αύξηση αυτή αποδίδεται στην ανάπτυξη, αλλά και στην αποκάλυψη φορολογητέας ύλης.
• Ο καθαρός τζίρος (έσοδα μείον έξοδα) στον οποίο επιβάλλεται και ο ΦΠΑ αυξήθηκε κατά 9,88 δισ. ευρώ σε έναν χρόνο ή κατά 12%. Δηλαδή, ως ποσοστό, σημείωσε διπλάσια αύξηση από την ετήσια αύξηση που είχαν τα συνολικά έσοδα των επιχειρήσεων (5,8% όπως αναφέρθηκε).
• Η πλήρης διασύνδεση POS-ταμειακών μηχανών διεύρυνε τη φορολογητέα βάση, ειδικά στον τριτογενή τομέα. Από τα επιπλέον 8,3 δισ. ευρώ σε ηλεκτρονικές πληρωμές, τα 7,5 δισ. ευρώ αφορούν υπηρεσίες του τριτογενούς τομέα.
• Η αντικατάσταση των μετρητών από ηλεκτρονικές πληρωμές αποκάλυψε αδήλωτες συναλλαγές. Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ για κάθε 10 ευρώ επιπλέον ηλεκτρονικών δαπανών καταγράφονται 0,67 ευρώ προηγουμένως αδήλωτα έσοδα ΦΠΑ).
• Οι συναλλαγές με κάρτες ανήλθαν στα 47 δισ. ευρώ το 2024 από 39,4 δισ. ευρώ το 2023 σημειώνοντας αύξηση κατά 22%.
• Ο κλάδος του λιανικού εμπορίου κατέγραψε τη μεγαλύτερη αύξηση (+3,11 δισ. ευρώ) στα έσοδα που πραγματοποιήθηκαν μέσω καρτών πληρωμής μεταξύ των ετών 2024 και 2023 ενώ σημαντικές αυξήσεις κατά 1,47 δισ. ευρώ και 567 εκατ. ευρώ σημειώνουν οι κλάδοι της εστίασης και των καταλυμάτων. Ακολουθούν μεταξύ άλλων οι δραστηριότητες ανθρώπινης υγείας, προγραμματισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών, οι χερσαίες μεταφορές και άλλες δραστηριότητες παροχής προσωπικών υπηρεσιών.

Η φορολογική συμμόρφωση

Πάντως, η αύξηση των ηλεκτρονικών πληρωμών δε σημαίνει, κατ’ ανάγκη και τη διασφάλιση υψηλότερου βαθμού συμμόρφωσης. Προκειμένου ένα μέρος της αύξησης της αξίας των συναλλαγών που εισπράττεται με κάρτες να μεταφραστεί σε αποκάλυψη προηγουμένως αποκρυβείσας φορολογητέας ύλης θα πρέπει πρώτα οι επιπλέον ηλεκτρονικές πληρωμές να αντικαταστήσουν ένα μέρος της αξίας των συναλλαγών που προηγουμένως διενεργούνταν με χρήση μετρητών.

Για να συμβεί αυτό, ο ρυθμός αύξησης του κύκλου εργασιών που εισπράττεται μέσω ηλεκτρονικών πληρωμών πρέπει να υπερβαίνει τον ρυθμό αύξησης της αξίας του συνολικού κύκλου εργασιών. Με άλλα λόγια, η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών ως ποσοστό της συνολικής αξίας των πραγματοποιούμενων εκροών θα πρέπει να αυξάνεται μεταξύ των δύο περιόδων. Σημαντική αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας μπορεί να επιφέρει αύξηση τόσο της χρήσης των μετρητών όσο και των ηλεκτρονικών πληρωμών για την ολοκλήρωση των νέων συναλλαγών.