Προϋπολογισμός 2023: Τα έξι ρίσκα και ο κρίσιμος ρόλος του Ταμείου Ανάκαμψης

Αβεβαιότητες και εξωτερικούς κινδύνους εντοπίζει το οικονομικό επιτελείο για το 2023, ωστόσο τονίζει ότι η χώρα έχει περισσότερες αντοχές. “Ωστόσο, η Ελληνική οικονομία έχει επιδείξει σημαντική ανθεκτικότητα, υποστηριζόμενη από τα δημοσιονομικά μέτρα της πολιτείας. Ως αποτέλεσμα, για το 2022 προβλέπεται ρυθμός ανάπτυξης 5,6%, σχεδόν διπλάσιος του ευρωπαϊκού μέσου όρου, έναντι 5,3% που είχε προβλεφθεί στο Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού 2023, 4,5% που είχε προβλεφθεί στον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2022 και 3,1% που είχε εκτιμηθεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας του Απριλίου 2022, τη στιγμή που ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή εκτιμάται να αυξηθεί κατά 9,7%, εν μέσω διεθνών πληθωριστικών πιέσεων. Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να συρρικνωθεί περαιτέρω και να διαμορφωθεί σε 12,7% έναντι 13,9% που προβλεπόταν στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και 14,2% στον Προϋπολογισμό του 2022” ανέφερε χθες κατά την παρουσίαση του Προϋπολογισμού του Υπουργείο Οικονομικών..

“Κρίσιμα όπλα είναι η δημοσιονομική πολιτική με μόνιμες μειώσεις φόρων και μη μόνιμες αυξήσεις δαπανών” αναφέρει το οικονομικό επιτελείο ως προς την “συνταγή” για διαχείριση μιας δύσκολης κατάστασης. Ωστόσο τα στελέχη του έχοντας κατά νου τον τι συνέβη φέτος με ιις δυο αναθεωρήσεις αλλά και το ασταθές περιβάλλον επισημαίνουν και εντοπίζουν τα σημεία κινδύνου.

Αυτά εντοπίζονται, με βάση τα όσα αναφέρει το Υπ. Οικονομικών στην Εισηγητική Έκθεση που συνοδεύει τον Προϋπολογισμό στα εξής:

Γεωπολιτικοί κίνδυνοι – δαπάνες για την άμυνα

“Ο Προϋπολογισμός του 2023 καταρτίστηκε υπό συνθήκες υψηλής αβεβαιότητας, αναφορικά με τις γεωπολιτικές εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο” αναφέρει το Υπ. Οικονομικών και σημειώνει ότι έναντι του 2019 και παρελθόντων ετών, οι δαπάνες για την αναγκαία αμυντική θωράκιση της χώρας έχουν αυξηθεί. Κι αυτό μάλιστα, όπως τονίζεται, όταν το κρατικό ταμείο “την ίδια στιγμή καλείται να διατηρήσει τη δημοσιονομική ισορροπία και τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης, σε χρονιά διεθνούς επιβράδυνσης ή και ύφεσης, αλλά και να υποστηρίξει ένα ευρύ φάσμα μεταρρυθμίσεων για τη βελτίωση της ζωής και της ευημερίας όλων των πολιτών.”

“Είναι σαφές ότι οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις μακροοικονομικές προβλέψεις, τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο για το 2023, είναι αυξημένοι και συνδέονται κατά κύριο λόγο με τις γεωπολιτικές προκλήσεις, την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία, τις συνθήκες εφοδιασμού της Ευρώπης με φυσικό αέριο, τις τιμές της ενέργειας και των καυσίμων και την Ευρωπαϊκή νομισματική πολιτική” αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Ενέργεια – πληθωρισμός

Επιπλέον, με βάση το υπουργείο Οικονομικών, “ο σημαντικότερος κίνδυνος βραχυπρόθεσμα για την ελληνική οικονομία προέρχεται από τις τιμές ενέργειας και τον πληθωρισμό και τις επιπτώσεις τους στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και στην κατανάλωση, στις επενδύσει”. Όπως σημειώνει “το τελευταίο διάστημα οι διεθνείς τιμές στο φυσικό αέριο και στο πετρέλαιο παρουσιάζουν αποκλιμάκωση λόγω των προβλέψεων για μείωση της ζήτησης εξαιτίας των ήπιων καιρικών συνθηκών, της υψηλής αποθεματοποίησης φυσικού αερίου στην Ευρώπη, της προσωρινής ισχυροποίησης του δολαρίου και των στόχων για μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης. Ωστόσο, η μεταβλητότητα των τιμών στην ενέργεια παραμένει υψηλή και εξαρτώμενη από την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία, επεκτείνοντας την ανησυχία για ενδεχόμενη επίπτωση στις τιμές και στον επερχόμενο χειμώνα.

Την ίδια στιγμή, ο βαθμός μετακύλισης του ενεργειακού κόστους σε αγαθά και υπηρεσίες που περιλαμβάνονται στον πυρήνα του πληθωρισμού βαίνει αυξανόμενος τους τελευταίους μήνες, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία σε Ελλάδα και Ευρωζώνη. Αυτό καθιστά πρόδηλο ότι οι πληθωριστικές πιέσεις θα συνεχίσουν να επηρεάζουν τις βραχυπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές και το 2023, με ένταση που αναμένεται να εξομαλυνθεί αργότερα απ’ ό,τι είχε αρχικά εκτιμηθεί” αναφέρεται με έμφαση.

Διεθνές περιβάλλον και ύφεση

Παράλληλα το Υπουργείο Οικονομικών εστιάζει και στις επιδράσεις της ύφεσιακής τάσης που καταγράφονται στην ΕΕ, περιοχή άμεσης αναφοράς της χώρας για εξαγωγές και προσέλκυση τουριστών. “Οι προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας προβλέπεται να επιδεινωθούν, κυρίως λόγω του υψηλού πληθωρισμού ο οποίος περιορίζει το διαθέσιμο εισόδημα και την ιδιωτική κατανάλωση και λόγω της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής παγκοσμίως η οποία αναμένεται να επιβαρύνει τις ανεπτυγμένες οικονομίες και να προκαλέσει επιδείνωση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών για τις αναδυόμενες οικονομίες, αλλά και των αβέβαιων προοπτικών της κινέζικης οικονομίας που οφείλονται κυρίως στην πανδημία και στην αναταραχή στον τομέα των ακινήτων. Το πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της παγκόσμιας οικονομίας, εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία, συνεχίζει να επιβραδύνεται με ασύμμετρες επιπτώσεις μεταξύ των οικονομιών και προβλέπεται να ανακάμψει από το 2024, καθώς οι πληθωριστικές πιέσεις αναμένεται να αποκλιμακωθούν”΅αναφέρει και προσθέτει:

“Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Νοέμβριος 2022), η οικονομία της ΕΕ βρίσκεται σε σημείο καμπής και οι προοπτικές της έχουν αποδυναμωθεί σημαντικά. Εν μέσω υψηλής αβεβαιότητας, οι αυξημένες πιέσεις της ενέργειας, η διάβρωση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, το ασθενέστερο εξωτερικό περιβάλλον και οι αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης αναμένεται να οδηγήσουν την ΕΕ και την Ευρωζώνη σε σημαντική επιβράδυνση. Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης αναμένεται να συρρικνωθεί περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο μέλος της το 2023. Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ για την ΕΕ και την Ευρωζώνη εκτιμάται σε 3,3% και 3,2% αντίστοιχα το 2022 και προβλέπεται να διαμορφωθεί μόλις σε 0,3% το 2023 τόσο για την ΕΕ όσο και για την Ευρωζώνη έναντι 5,4% και 5,3% αντίστοιχα το 2021.”

Ο τουρισμός

Στο φόντο αυτό το οικονομικό επιτελείο εκτιμά ότι ο τουρισμός θα επηρεαστεί το 2023 έχοντας πρόβλεψη για έσοδα λίγο κάτω από τα φετινά. Δηλαδή, θεωρεί ότι φέτος θα γίνει “ανάκτηση” εσόδων σε σχέση με τη χρονιά ρεκόρ, το 2019, σε ποσοστό 97,5% όταν το 2023 το ποσοστό ανέρχεται στο 95%. Ουσιαστικά τα έσοδα αναμένεται τόσο φέτος όσο και του χρόνου να κινηθούν στην περιοχή των 18 δισεκ., όπως χαρακτηριστικά ανέφερε χθες στέλεχος του οικονομικού επιτελείου σημειπωνοντας παράλληλα ότι η εκτίμηση για οριακή πτώση του χρόνου έχει να κάνει με την αναγνώριση ότι λόγω πληθωρισμού θα επηρεαστεί η ζήτηση για ταξίδια σε βασικές αγορές, για την Ελλάδα, προέλευσης τουριστών

Επιτόκια

Επίσης η ανοδική κίνηση των επιτοκίων συνιστά άλλα ένα ζήτημα εν όψει 2023. “Ακόμα, ο ρυθμός και ο βαθμός δραστικότητας των αποφάσεων νομισματικής πολιτικής για την καταπολέμηση των πληθωριστικών πιέσεων το επόμενο διάστημα θα καθορίσει το ύψος της συνεπακόλουθης επιβάρυνσης της παγκόσμιας και εγχώριας ανάπτυξης” αναφέρεται χαρακτηριστικά που συνδυαστικά με το ενεργειακό επιδρούν αρνητικά. “Την ίδια στιγμή μία πλήρης και παρατεταμένη διακοπή της διανομής αερίου από τη Ρωσία θα σηματοδοτήσει υψηλότερες τιμές φυσικού αερίου στην Ευρώπη για μεγαλύτερο διάστημα, ενδεχόμενο του οποίου η πραγματοποίηση θα μπορούσε να οδηγήσει, ελλείψει επαρκούς εφοδιασμού, την ευρωπαϊκή οικονομία σε συνθήκες ύφεσης” αναφέρει στην Εισηγητική Έκθεση του Προϋπολογισμού το Υπουργείο Οικονομικών.

Ζήτηση και οι επιδράσεις από τον εξωτερικό τομέα

Παράλληλα το οικονομικό επιτελείο εστιάζει στον περιορισμό της ζήτησης, λόγω πληθωρισμού, που επηρεάζει το ΑΕΠ. “Ο ρυθμός αύξησης της πραγματικής ιδιωτικής κατανάλωσης εκτιμάται σε 1,0% έναντι του 2022, ελαφρώς μειωμένος έναντι των προβλέψεων του προσχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού 2023. Αιτία της αναθεώρησης είναι οι προς τα πάνω αναθεωρήσεις μεγεθών όπως ο πληθωρισμός, η μισθολογική δαπάνη στην οικονομία και η εθνικολογιστική αποταμίευση των νοικοκυριών την περίοδο 2020-2021, βάσει των αναθεωρημένων ετήσιων στοιχείων Εθνικών Λογαριασμών.

Η κατανάλωση της Γενικής Κυβέρνησης το 2023 αναμένεται να παραμείνει πάνω από το προπανδημίας επίπεδο, ωστόσο ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της το 2023 εκτιμάται αρνητικός κατά 1,5%, εν μέσω της σταδιακής προσαρμογής στους μεσοπρόθεσμους στόχους της δημοσιονομικής πολιτικής” αναφέρει.

Παράλληλα το Υπ. Οικονομικών σημειώνει ότι “ο εξωτερικός τομέας της οικονομίας προβλέπεται να έχει αρνητική συμβολή στην πραγματική ανάπτυξη το 2023 για δεύτερο έτος, κατά 0,8 ποσοστιαίες μονάδες. Η αρνητική συμβολή είναι το αποτέλεσμα της ταχείας αύξησης των εισαγωγών, και κυρίως των εισαγωγών αγαθών, ο όγκος των οποίων το 2022 και το 2023 αντιστοιχεί κατ’ εκτίμηση στο 59,7% και στο 55,4% της συνολικής αύξησης της ζήτησης έναντι της προ-πανδημικής περιόδου. Από την άλλη πλευρά, το 2023 οι πραγματικές εξαγωγές αγαθών προβλέπεται να αυξηθούν για δέκατη τέταρτη διαδοχική χρονιά, κατά 2,1% σε ετήσια βάση, παρά τις δυσοίωνες για το διεθνές εμπόριο αναθεωρημένες προβλέψεις της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας οικονομίας.

Από το πραγματικό ισοζύγιο υπηρεσιών προβλέπεται οριακά αρνητική συμβολή στην ανάπτυξη κατά 0,1 ποσοστιαία μονάδα, εν μέσω της επίπτωσης της ενεργειακής κρίσης στους προϋπολογισμούς των ξένων ταξιδιωτών και της περιορισμένης αύξησης του όγκου μεταφορικών υπηρεσιών, εν μέσω πιο υποτονικού διεθνούς εμπορίου. Σε εθνικολογιστικούς όρους, το έλλειμμα του ονομαστικού ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών αναμένεται να επιδεινωθεί έναντι του 2022 κατά 2,3 δισ. ευρώ, αυξανόμενο ως ποσοστό του ΑΕΠ από 6,8% το 2022 σε 7,4% το 2023.”

“Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, η πρόβλεψη για την ετήσια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ το 2023 ανέρχεται σε 1,8%, χαμηλότερα έναντι του 2022, αλλά σημαντικά πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (0,3% σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής)” σημειώνει το Υπουργείο Οικονομικών.

Το Ταμείο Ανάκαμψης

Μεγάλο ωστόσο ρόλο για την ανάσχεση των “ρίσκων” που καταγράφονται είναι η λυσιτελής αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης που είναι και ένα εθνικό στοίχημα.

“Η προσήλωση στην υλοποίηση απορρόφησης των πόρων του ΤΑΑ αναμένεται να φέρει αύξηση της ετήσιας συμβολής του στην ανάπτυξη στις 1,9 ποσοστιαίες μονάδες το 2023. Η ανωτέρω υλοποίηση προβλέπεται ότι θα αποτελέσει τον κύριο μοχλό επενδύσεων του 2023, των οποίων ο όγκος προβλέπεται κατά 15,5% υψηλότερος έναντι του 2022, και τον σημαντικό παράγοντα στήριξης της ανθεκτικότητας της αγοράς εργασίας που θα συντελέσει στη μείωση της ανεργίας κατά 0,1 ποσοστιαία μονάδα του εργατικού δυναμικού, σε ποσοστό 12,6%, (βάσει του ορισμού της ΕΕΔ). Η μικρή αυτή βελτίωση κατά 0,1 ποσοστιαία μονάδα του ποσοστού ανεργίας οφείλεται τόσο στη μείωση της εξωτερικής ζήτησης όσο και στο αυξημένο λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων. Πάντως, η συνολική απασχόληση προβλέπεται ανθεκτική το 2023, αυξανόμενη κατά 0,2% ή 9 χιλιάδες θέσεις εργασίας” αναφέρει χαρακτηριστικά το Υπ. Οικονομικών.

Επιπλέον, κρίσιμες είναι για το 2023 και την προσπάθεια για ανάσχεση της υφεσιακής πίεσης οι δημόσιες επενδύσεις. “Για το έτος 2023 προβλέπεται η διάθεση πόρων ύψους 8,3 δισ. ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και 7 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, εκ των οποίων 3,6 δισ. ευρώ από το σκέλος των επιχορηγήσεων, στο οποίο έως σήμερα έχουν ενταχθεί 440 έργα και εμβληματικές επενδύσεις ύψους 13,7 δισ. ευρώ” αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις