Σαφάρι ελέγχων για να “βγουν” τα έξοδα

Μπορεί η πορεία των εσόδων να «βαίνει καλώς» ωστόσο τα δύσκολα είναι μπροστά και απαιτείται «αυγάτισμα» του κρατικού ταμείου. Χαρακτηριστική ήταν αναφορά του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, περί αυξημένων δαπανών φέτος, κατά τη δημοσιοποίηση,  την Παρασκευή, των προσωρινών στοιχείων εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο του Ιανουαρίου – Ιουλίου 2024.

Όπως αναφέρεται τα «έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 36.993 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 2.317 εκατ. ευρώ ή 6,7% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024. Η υπερεκτέλεση αυτή προέρχεται από την καλύτερη απόδοση των φόρων εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων του προηγούμενου έτους που εισπράχθηκαν σε δόσεις μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2024 (σημειώνεται ότι εκτιμώμενο ποσό ύψους 647 εκατ. ευρώ προσμετράται στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του έτους 2023), όσο και την καλύτερη απόδοση στην είσπραξη των φόρων του τρέχοντος έτους. Συνεπώς η υπέρβαση των φορολογικών εσόδων που προσμετράται δημοσιονομικά στο έτος 2024 ανέρχεται σε 1.670 εκατ. ευρώ.

Ανάγκη για δαπάνες

Σημειώνεται ότι τα ανωτέρω αφορούν τη σύγκριση σε σχέση με τους στόχους του Προϋπολογισμού. Κατά την κατάρτιση του Προγράμματος Σταθερότητας τον Απρίλιο του 2024 έχει ήδη ληφθεί υπόψη αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά 1.238 εκατ. ευρώ. Τα εν λόγω έσοδα αντικρίζονται με αυξημένες δαπάνες για το έτος 2024 του τακτικού Προϋπολογισμού των φορέων Γενικής Κυβέρνησης, καθώς και του Εθνικού σκέλους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, όπως αποτυπώνεται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας.

Ουσιαστικά γίνεται ξεκάθαρο ότι οι ανάγκες για δαπάνες δεν επιτρέπουν αδράνειες καθώς μπροστά είναι οι αποζημιώσεις από τις φυσικές καταστροφές, αλλά και οι αυξημένες απαιτήσεις για τις πληρωμές τόκων, μισθών δημοσίων υπάλληλων, συντάξεων, αλλά και καταναλωτικών αναγκών του δημοσίου.

Υπενθυμίζεται ότι μετά τις πλημμύρες τον Σεπτέμβριο πέρυσι, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αναγκάστηκε να καταθέσει συμπληρωματικό προϋπολογισμό για να καλύψει ανάγκες πληρωμών που ξεπερνούσαν το αποθεματικό του προϋπολογισμού (1 δισ. ευρώ όπως και φέτος).

Επίσης, οι καταναλωτικές δαπάνες του δημοσίου σημειώνουν υπέρβαση 150 εκατ. ευρώ λόγω και του πληθωρισμού. Ενώ οι δαπάνες για μισθούς στο δημόσιο -μετά και τις αυξήσεις που δόθηκαν-  προϋπολογίζονταν να φτάσουν στο 7μηνο στα 8,563 δισ. ευρώ,  25 εκατ. ευρώ περισσότερα από όσα υπολογίζονταν να δοθούν από Ιανουάριο έως Ιούλιο φέτος.

Η δημοσιονομική εικόνα

Να σημειωθεί, πάντως ότι σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο του Ιανουαρίου – Ιουλίου 2024, παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 121 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 3.745 εκατ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2024 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024 και ελλείμματος 1.435 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2023. Το πρωτογενές αποτέλεσμα σε τροποποιημένη ταμειακή βάση διαμορφώθηκε σε πλεόνασμα ύψους 5.683 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 1.655 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 3.558 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2023.

Σημειώνεται ότι μέρος της διαφοράς στις εισπράξεις των φορολογικών εσόδων ύψους 647 εκατ. ευρώ προσμετράται στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του έτους 2023 και ποσό ύψους 2.323 εκατ. ευρώ που αφορά ετεροχρονισμό των μεταβιβαστικών πληρωμών προς ΟΚΑ κατά 1.693 εκατ. ευρώ, όπως επίσης και των δαπανών που αφορούν τα εξοπλιστικά προγράμματα ύψους 630 εκατ. ευρώ, δεν επηρεάζει το αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους.

Εξαιρουμένων των ανωτέρω ποσών, η υπέρβαση του στόχου στο πρωτογενές πλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουλίου ανέρχεται σε 1.058 εκατ. ευρώ.

Επομένως το πρωτογενές αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους διαφέρει από το αποτέλεσμα σε ταμειακούς όρους. Επισημαίνεται ότι τα ανωτέρω αφορούν στο πρωτογενές αποτέλεσμα της Κεντρικής Διοίκησης και όχι στο σύνολο της Γενικής Κυβέρνησης, που περιλαμβάνει και τα δημοσιονομικά αποτελέσματα των Νομικών Προσώπων και των υποτομέων των ΟΤΑ και ΟΚΑ.

Εκστρατεία ελέγχων

Τούτων δοθεί των και με αδήριτη την ανάγκη κάλυψης των στόχων για έσοδα αλλά και του φορολογικού κενού, κύρια, από τις απώλειες  ΦΠΑ, που εκτιμώνται στα 2 δισεκ., η ΑΑΔΕ  έχει από την αρχή του καλοκαιριού “φουλάρει” μηχανές με ελέγχους ένεκα και της περιόδου αιχμής προχωρά σε όλη τη χώρα σε στοχευμένους ελέγχους σε  κλάδους κι επιχειρήσεις, με αξιοποίηση και των νέων “εργαλείων”, προωθώντας έτσι μια μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στην επιλογή των “στόχων”.

Χαρακτηριστική, της στρατηγικής αυτής  ήταν το τσουνάμι των “λουκέτων” που  καταγράφηκαν, πριν λίγες μέρες , μέσα σε 48 ώρες στα μεγάλα νησιά των Δωδεκανήσων, δηλαδή την Κω και τη Ρόδο.

Νέες τεχνικές

Να σημειωθεί φέτος για πρώτη φορά στους εν λόγω ελέγχους αξιοποιήθηκε, ειδικός αλγόριθμος που διασταυρώνει κι επεξεργάζεται τα στοιχεία από τα POS και τις ταμειακές μηχανές, έτσι ώστε να εντοπίζονται αποκλίσεις, που αποτελούν ενδείξεις αποκρυβέντος τζίρου.

Σε συνδυασμό με τα παραπάνω δεδομένα, αξιοποιούνται για πρώτη φορά τα στοιχεία που από τις καταγγελίες, που υποβάλλονται από πολίτες στην ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα της ΑΑΔΕ.

Αφού εντοπιστούν οι “στόχοι”, εμπλουτίζεται η “μαύρη” λίστα, που ανανεώνεται συχνά- πυκνά από τα ευρήματα επιτόπιων μερικών ελέγχων και το Κέντρο Ελέγχου της ΑΑΔΕ πατάει το… κουμπί για να ξεκινήσει το μπαράζ ελέγχων ανά Περιφέρεια.

 Οι … Ράμπο σε Κω και Ρόδο

Παράλληλα και φέτος οι έλεγχοι γίνονται μέσω μεταφερόμενων κλιμακίων, που  αθόρυβα κινούνται. από περιοχή σε περιοχή, παρακάμπτοντας τις τοπικές αρχές, που ένεκα εντοπιότητας συχνά δεν φέρουν αποτέλεσμα.

Κάπως έτσι κινήθηκαν τα ειδικά κλιμάκια στα δύο μεγάλα νησιά των Δωδεκανήσων, εντοπίζοντας σωρεία παραβάσεων σε καταστήματα του  κλάδου της εστίασης.

Οι “κλήσεις”

Στο μεταξύ, τις δαπάνες διαβίωσης οι οποίες ξεπερνούν κατά πολύ τα δηλωθέντα εισοδήματα και γενικότερα δε συνάδουν με τη φορολογική τους εικόνα καλούνται να δικαιολογήσουν στην Εφορία οι πρώτοι 1.500 φορολογούμενοι.

Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) θα απευθυνθεί πρώτα στους φορολογούμενους για τους οποίους μετά από διασταυρώσεις στοιχείων προέκυψε ότι ενώ δήλωναν εισοδήματα χαμηλότερα από 10.000 ευρώ οι δαπάνες διαβίωσης τους την ίδια περίοδο ξεπερνούσαν τις 30.000 και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και τις 200.000 ευρώ.

Οι “εγκαλούμενοι” θα πρέπει με τεκμηριωμένα στοιχεία να δικαιολογήσουν τη διαφορά μεταξύ του εισοδήματος και του κόστους διαβίωσης και σε περίπτωση που οι εξηγήσεις τους δεν είναι πειστικές η φορολογική διοίκηση θα ξεκινήσει τακτικό έλεγχο για την επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων των ελέγχων και την επιβολή του πρόσθετου φόρου και των προστίμων που προβλέπει ο νόμος για την απόκρυψη εισοδήματος.

Όπως διευκρινίζουν πάντως αρμόδιοι παράγοντες, όσοι εντοπίσθηκαν με σημαντικές διαφορές εισοδήματος και δαπανών δεν θεωρούνται εκ προοιμίου φοροφυγάδες, καθώς δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο λαθών στα στοιχεία των διασταυρώσεων.

Η πρώτη λίστα με τους 1.500 ύποπτους για φοροδιαφυγή συντάχθηκε με βάση τα ευρήματα από τους ελέγχους που ξεκίνησε η ΑΑΔΕ τον Σεπτέμβριο του 2023 και ολοκληρώθηκαν το Νοέμβριο σε 3,8 εκατομμύρια φορολογικές δηλώσεις με εισόδημα κάτω των 10.000 ευρώ αντιπαραβάλλοντας στοιχεία των υπηρεσιών για τις καταναλωτικές δαπάνες με το ύψος των εισοδημάτων που εμφανίζουν στην εφορία.

Συγκεκριμένα τα στοιχεία που διασταυρώθηκαν αφορούν:

• Πληρωμές μέσω καρτών
• Τόκους καταθέσεων αλλά και τραπεζικών λογαριασμών με αθροιστικές κινήσεις άνω των 100.000 ευρώ στη διάρκεια του έτους
• Τόκους και δόσεις δανείων από καταναλωτικά και στεγαστικά έως πιστωτικές κάρτες
• Δαπάνες λιανικής σε κάθε είδους καταστήματα και στα σούπερ μάρκετ
• Δαπάνες για αγορά περιουσιακών στοιχείων από ακίνητα και αυτοκίνητα έως σκάφη αναψυχής
• Δαπάνες για ασφαλιστικά συμβόλαια ζωής, θανάτου, προσωπικών ατυχημάτων και ασθένειας
• Έξοδα νοσηλίων σε ιδιωτικά θεραπευτήρια.
• Δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία
• Δαπάνες για φως, νερό, τηλέφωνο εφόσον υπερέβαιναν τα 1.000 ευρώ.

Από τους ελέγχους προέκυψαν 80 εκατ. δεδομένα και πληροφορίες τα οποία εξετάσθηκαν και σε πρώτη φάση εντοπίσθηκαν 440.000 φορολογούμενοι με αξιοσημείωτες διαφορές ενώ σε 20.000 από αυτούς η «ψαλίδα» ξεπερνά τις 30.000, 50.000 ακόμα και τις 200.000 ευρώ.

Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων θα εντατικοποιήσει του ελέγχους για τον εντοπισμό περιπτώσεων φοροδιαφυγής τους επόμενους μήνες με την διενέργεια νέων σαρωτικών διασταυρώσεων σε φορολογούμενους με μεγαλύτερα εισοδήματα καθώς πέρυσι μόλις το 10% δήλωσε πάνω από 20.842 ευρώ.