Σχέδιο “Ηρακλής”: “Ναι” από την ΕΕ για το σχέδιο μείωσης των κόκκινων δανείων

Την έγκρισή της για το ελληνικό APS με την κωδική ονομασία «Ηρακλής» που φιλοδοξεί να βοηθήσει στη μείωση των κόκκινων δανείων ύψους 30 δισ. ευρώ έδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διαπιστώνοντας ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των ελληνικών τραπεζών “δεν περιέχουν κρατική ενίσχυση”.

Το σχέδιο αποτελεί μία συστημική λύση εμβέλειας για τη ριζική αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων που θα μειώσει τον όγκο τους, ο οποίος στερούσε τη ρευστότητα από την αγορά. Είναι μία λύση που στηρίζεται στην αγορά γιατί αντλεί τα κεφάλαια από τους επενδυτές και δεν επιβαρύνει τον έλληνα φορολογούμενο και τον κρατικό προϋπολογισμό.

 Σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών, το σχέδιο «Ηρακλής» έγινε δυνατό χάρη στην κυβερνητική αλλαγή, η οποία δημιούργησε τις ευνοϊκές συνθήκες φθηνού δανεισμού με χαμηλά έως αρνητικά επιτόκια, όπως έδειξε η χθεσινή έκδοση των τρίμηνων εντόκων γραμματίων του δημοσίου.

Το σχέδιο που επεξεργάζεται εδώ και ένα χρόνο το ΤΧΣ προβλέπει τη σύσταση μιας εταιρίας ειδικού σκοπού (SPV) στην οποία θα συγκεντρωθούν όσα κόκκινα δάνεια διαθέσουν οι τέσσερις συστημικές τράπεζες. Η εταιρία θα αναλάβει τη δυναμική διαχείριση των δανείων που θα συγκεντρώσει και θα εκδώσει τρεις σειρές ομολόγων: ομόλογα υψηλής εξασφάλισης που θα αγοράσουν οι τράπεζες καθώς και μέσης και χαμηλής εξασφάλισης που θα αγοράσουν οι ιδιώτες επενδυτές. Το ελληνικό Δημόσιο θα δεσμεύσει περίπου 9 δισ. ευρώ για να εγγυηθεί ζημιές που θα έχουν οι τράπεζες από τα ομόλογα υψηλής εξασφάλισης. Σε  αντάλλαγμα το Δημόσιο θα λαμβάνει – όσο είναι σε ισχύ τα ομόλογα – προμήθεια  από τις  ελληνικές τράπεζες.

Η Επίτροπος Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, αρμόδια για την πολιτική ανταγωνισμού, μετά την έγκριση του σχεδίου δήλωσε σχετικά: «Εκφράζω την ικανοποίησή μου για το γεγονός ότι,από κοινού με την ελληνική κυβέρνηση, καταλήξαμε σε λύση συμβατή με την αγορά για την αντιμετώπιση του συνόλου των μη εξυπηρετούμενων δανείων που βαρύνουν τους ισολογισμούς των ελληνικών τραπεζών. Το σχέδιο που εγκρίναμε σήμερα είναι ένα ακόμη καλό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο τα κράτη μέλη μπορούν να βοηθούν τις τράπεζες να εκκαθαρίζουν τους ισολογισμούς τους χωρίς να τους χορηγούνται ενισχύσεις ή να στρεβλώνεται ο ανταγωνισμός.»

Το σκεπτικό της DG COM

Από την αξιολόγηση της Επιτροπής προέκυψε ότι οι κρατικές εγγυήσεις θα παρέχονται έναντι αμοιβής με όρους της αγοράς ανάλογα με τον κίνδυνο που αναλαμβάνεται, δηλ. όπως θα ήταν αποδεκτό για έναν ιδιώτη επιχειρηματία υπό τους όρους της αγοράς Αυτό εξασφαλίζεται ιδίως με βάση τα ακόλουθα στοιχεία:

– Πρώτον, ο κίνδυνος για το κράτος θα είναι περιορισμένος, δεδομένου ότι η κρατική εγγύηση ισχύει μόνο για το τμήμαανώτερης εξασφάλισης των τίτλων που πωλεί ο φορέας τιτλοποίησης. Ένας εγκεκριμένος από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανεξάρτητος οργανισμός αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας θα καθορίζει τη διαβάθμιση του τμήματος ανώτερης εξασφάλισης.

– Δεύτερον, η κρατική εγγύηση για το τμήμα ανώτερης εξασφάλισης θα τίθεται σε ισχύ μόνον εάν το ήμισυ και πλέον των μη εγγυημένων επισφαλών τμημάτων έχει πωληθεί επιτυχώς σε ιδιώτες συμμετέχοντες στην αγορά. Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλίζεται ότι η κατανομή των κινδύνων των διαφόρων τμημάτων θα δοκιμάζεται και θα επιβεβαιώνεται από την αγορά προτού το Δημόσιο αναλάβει οποιονδήποτε κίνδυνο.

– Τρίτον, η αμοιβή του Δημοσίου για τον κίνδυνο που αναλαμβάνει θα είναι σύμφωνη με τους όρους της αγοράς. Το τέλος εγγύησης θα βασίζεται σε δείκτη αναφοράς της αγοράς και θα αντιστοιχεί στο επίπεδο και τη διάρκεια του κινδύνου που αναλαμβάνει το Δημόσιο όταν χορηγεί την εγγύηση. Τούτο σημαίνει ότι το καταβαλλόμενο τέλος εγγύησης αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου ανάλογα με τη διάρκεια του ανοίγματος του κράτους. Η εν λόγω διάρθρωση των τελών, καθώς και ο διορισμός εξωτερικού διαχειριστή, αποσκοπούν στην αύξηση της αποτελεσματικότητας της ρύθμισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων και της πιθανότητας ανάκτησής τους.

Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το μέτρο δεν περιέχει στοιχεία κρατικής ενίσχυσης κατά την έννοια των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.

Η ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σήμερα, ύστερα από πρόταση της Ελληνικής Κυβέρνησης, το «Σχέδιο Ηρακλής», το οποίο θα συμβάλλει στη δραστική μείωση των κόκκινων δανείων των ελληνικών τραπεζών. Η έγκριση του σχεδίου σε χρόνο ρεκόρ, λιγότερο από τρεις μήνες, αποτελεί επιτυχία της σημερινής κυβέρνησης, η οποία στηρίχθηκε στη συνεργασία όλων των παραγόντων του τραπεζικού συστήματος, της Τράπεζας της Ελλάδος, των τραπεζών, του ΤΧΣ και έτυχε της υποστήριξης των Ευρωπαϊκών θεσμών.

Το σχέδιο αποτελεί μία συστημική λύση εμβέλειας για τη ριζική αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων που θα μειώσει τον όγκο τους, ο οποίος στερούσε τη ρευστότητα από την αγορά. Είναι μία λύση που στηρίζεται στην αγορά γιατί αντλεί τα κεφάλαια από τους επενδυτές και δεν επιβαρύνει τον Έλληνα φορολογούμενο και τον κρατικό προϋπολογισμό. Το σχέδιο Ηρακλής έγινε δυνατό χάρη στην κυβερνητική αλλαγή, η οποία δημιούργησε τις ευνοϊκές συνθήκες φθηνού δανεισμού με χαμηλά έως αρνητικά επιτόκια, όπως έδειξε η χθεσινή έκδοση των τρίμηνων εντόκων γραμματίων του δημοσίου. Είναι ελκυστικό για τους επενδυτές, γιατί προσφέρει ομόλογα με θετικές αποδόσεις σε μία εποχή αρνητικών επιτοκίων. Προσφέρει ένα καινοτόμο μηχανισμό, καθώς για πρώτη φορά στην Ευρωζώνη μία χώρα που δεν διαθέτει επενδυτική βαθμίδα, θα έχει πρόσβαση στις αγορές για να μπορέσει να εξαλείψει το πρόβλημα των κόκκινων δανείων. Αποτελεί το πρώτο μέρος της ευρύτερης κυβερνητικής στρατηγικής για την ανάπτυξη και τη δημιουργία καλοπληρωμένων θέσεων εργασίας.

Χάρη στο σχέδιο αυτό, οι τράπεζες θα μπορέσουν να εξυγιάνουν γρήγορα τους ισολογισμούς τους και να στραφούν στον πραγματικό τους ρόλο, που είναι η χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας. Η υλοποίηση του σχεδίου θα επιτρέψει στους πολίτες, τους ελεύθερους επαγγελματίες και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να αποκτήσουν πρόσβαση στο φθηνό τραπεζικό δανεισμό. Επιπλέον το «σχέδιο Ηρακλής» θα βοηθήσει στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα και θα συμβάλλει στην προσέλκυση επενδύσεων.