Σε “μέγγενη” αποζημιώσεων ο προϋπολογισμός – Crash Test αξιοπιστίας η εφαρμογή του νέου πλαισίου

Σε crash test αξιοπιστίας της κυβέρνησης λόγω της νέας νομοθεσίας που ψηφίστηκε πριν λίγους μήνες, στις 21 Απριλίου 2021 αναμένεται να εξελιχθεί η επόμενη μέρα των καταστροφικών πυρκαγιών του Αυγούστου φέτος. Άλλωστε τόσο στη Βουλή όσο και κατά την εξαγγελία του νέου πλαισίου από το Υπουργείο Οικονομικών, πριν λίγους μήνες.  είχε τονιστεί ότι «δημιουργεί ένα ολοκληρωμένο καθεστώς αποζημιώσεων των επιχειρήσεων που πλήττονται από φυσικές καταστροφές και ένα πλαίσιο συντονισμού των διαδικασιών αποκατάστασης και ενίσχυσης των πληττόμενων περιοχών, με στόχο την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη στήριξη σε όσες και όσους έχουν ανάγκη». Μόνο που το νέο πλαίσιο για να καταστεί λειτουργικό απαιτεί μια σειρά από έκδοση υπουργικών αποφάσεων αλλά και οργάνωση νέων δομών, που από την ταχύτητα με την οποία θα εκδοθούν και θα λειτουργήσουν αντίστοιχα θα κρίνουν του «λόγου το αληθές».

Παράλληλα η έκταση των καταστροφών  αποτελεί μια νέα πρόκληση για τον προϋπολογισμό, καθώς η νέα νομοθεσία  προβλέπει σημαντικές προκαταβολές έναντι του συνολικού ποσού της επιχορήγησης, που σημειωτέον είναι αφορολόγητες, ακατάσχετες και ανεκχώρητες στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης. Επίσης δεν δεσμεύονται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη προς το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και τα νομικά πρόσωπά τους, τα ασφαλιστικά ταμεία ή πιστωτικά ιδρύματα.

Πιο συγκεκριμένα με βάση τις τότε εξαγγελίες:

• Διαμορφώνεται ένα συνεκτικό πλαίσιο για την επιχορήγηση των επιχειρήσεων που έχουν πληγεί από θεομηνίες, ώστε να διευκολύνεται η αποκατάσταση της κανονικότητας στην οικονομική ζωή των πληττόμενων επιχειρήσεων το συντομότερο δυνατόν.
• Θεσπίζεται μια διαδικασία συντονισμού των μέτρων αποκατάστασης και στήριξης, σε συνεργασία με όλα τα εμπλεκόμενα υπουργεία, προκειμένου να διαμορφώνεται πλήρης εικόνα για τις ανάγκες αποκατάστασης και την πορεία υλοποίησης των μέτρων στήριξης.
• Δημιουργούνται εξειδικευμένες υπηρεσιακές δομές, οι οποίες θα αναλάβουν τις διαδικασίες επιχορήγησης των πληγεισών επιχειρήσεων, τη διαμόρφωση ειδικών καθεστώτων και έκτακτων μέτρων στήριξης επιχειρήσεων, καθώς και τον συντονισμό της υλοποίησης των μέτρων αποκατάστασης ζημιών και στήριξης των πληγέντων.

Νέοι δικαιούχοι

Σε αυτό το πλαίσιο, η εν λόγω νομοθετική πρωτοβουλία, όσον αφορά την κρατική αρωγή σε φυσικές καταστροφές, διαμορφώνει έξι βασικούς άξονες:

Ιδρύεται η Εθνική Επιτροπή Κρατικής Αρωγής, η οποία συντονίζει και διασφαλίζει σε εθνικό επίπεδο την υλοποίηση του θεσμικού πλαισίου για την κρατική αρωγή. Η Επιτροπή τελεί υπό την προεδρία του Γενικού Γραμματέα Οικονομικής Πολιτικής και αποτελείται από Γενικούς Γραμματείς των συναρμόδιων Υπουργείων, καθώς και τον Διοικητή του ΕΛΓΑ.

Όπως είχε αναφέρει τότε το Υπ. Οικονομικών κατά σε «συνέχεια και των πρόσφατων παρεμβάσεων έπειτα από το πλήγμα της θεομηνίας του «Ιανού», αναδιαμορφώνεται ο μηχανισμός επιχορήγησης επιχειρήσεων που επλήγησαν από θεομηνίες, ώστε να αντιμετωπιστεί ο κατακερματισμός των αρμοδιοτήτων, να διασφαλιστεί η ταχύτητα και η αποτελεσματικότητα στην υλοποίηση των προβλεπόμενων διαδικασιών, να επιτευχθεί ο συντονισμός στην κινητοποίηση του κρατικού μηχανισμού. Ειδικότερα, προβλέπεται, μεταξύ άλλων,

(α) ο ορισμός του Περιφερειακού Συντονιστή Κρατικής Αρωγής για να υπάρχει ένας μόνιμος γνώστης και υπεύθυνος για τη διαδικασία,

(β) η δημιουργία Επιτροπών Κρατικής Αρωγής στις Περιφέρειες για τις εκτιμήσεις ζημιάς σε επιχειρήσεις,

(γ) η δημιουργία Εθνικού Μητρώου Στελεχών Επιτροπών Κρατικής Αρωγής, στο οποίο εντάσσονται υποψήφιοι που μπορούν να ενταχθούν στις Επιτροπές Κρατικής Αρωγής, τηρώντας συγκεκριμένες προϋποθέσεις και ποιοτικά κριτήρια,

(δ) η αποσαφήνιση της διαδικασίας επιχορήγησης των επιχειρήσεων,

(ε) η διαμόρφωση εργαλείων – ανάλογα με την περίπτωση – ενίσχυσης των επιχειρήσεων (δηλαδή, πρώτη αρωγή και προκαταβολή), και

(ζ) η πρόβλεψη διαδικασίας ελέγχου του εν λόγω σχήματος.

Μάλιστα με το νέο πλαίσιο διευρύνθηκε η περίμετρος των δικαιούχων για αποζημίωση λόγω ζημιών από θεομηνία, με την ένταξη τόσο των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών, όσο και των ιδιωτών με αγροτικές εκμεταλλεύσεις που δεν είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη τη βαρύτητα που έχει η αγροτική δραστηριότητα στο εισόδημα της κάθε κατηγορίας.

Επίσης ψηφιοποιήθηκε η διαδικασία, με τη δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας κρατικής αρωγής, σε συνεργασία με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, η οποία, όπως είχε τονιστεί, θα καθιστά τη διαδικασία της οικονομικής ενίσχυσης γρήγορη, αποτελεσματική, με δυνατότητα ελέγχου και διασταύρωσης των στοιχείων και των σχετικών δηλώσεων.

Σύμφωνα με το νέο πλαίσιο παρέχονται κίνητρα για ιδιωτική ασφάλιση, μέσω σχετικής διάταξης που προβλέπει τη δυνατότητα οι πληγείσες επιχειρήσεις να λαμβάνουν επιχορήγηση επιπλέον της αποζημίωσης που προβλέπεται από την ιδιωτική τους ασφάλιση.

Επίσης διαμορφώνονται οι συνθήκες για την κινητοποίηση της κοινωνίας με τη σύσταση Ταμείου Κρατικής Αρωγής, το οποίο, με αυστηρούς κανόνες λογοδοσίας και με διαφανείς κανόνες λειτουργίας, θα συγκεντρώνει εισφορές ιδιωτών για αποκατάσταση φυσικών καταστροφών. Δεύτερη πηγή χρηματοδότησης για το Ταμείο θα είναι τα ποσά που εισπράττονται ως αχρεωστήτως καταβληθέντα από ενισχύσεις κρατικής αρωγής. Την εποπτεία του Ταμείου αναλαμβάνει η Προεδρία της Κυβέρνησης.

Οι προκαταβολές

Ειδικότερα:

Προβλέπεται ότι σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπου παρατηρούνται σημαντικές και εκτεταμένες ζημίες σε αριθμό πληγεισών επιχειρήσεων ή σε μέγεθος καταστροφής, μπορεί να παρέχεται προκαταβολή έναντι του συνολικού ποσού της επιχορήγησης, σύμφωνα με την οριζόμενη διαδικασία.

Θεσπίζεται η δυνατότητα άμεσης χορήγησης έκτακτης εφάπαξ ενίσχυσης, ως πρώτης αρωγής, στις επιχειρήσεις και στους μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορείς που πλήττονται από θεομηνίες.

Ορίζεται ότι το ποσό της ζημίας που καλύπτεται από το ασφαλιστήριο συμβόλαιο και καταβάλλεται από την ασφαλιστική εταιρεία καθώς και η ενίσχυση της πρώτης αρωγής είναι αφορολόγητα, ακατάσχετα και ανεκχώρητα στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση των κειμένων διατάξεων, δεν υπόκεινται σε οποιαδήποτε κράτηση, τέλος ή εισφορά, δεν δεσμεύονται και δεν συμψηφίζονται με βεβαιωμένα χρέη προς τη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο, τους δήμους, τις περιφέρειες, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα. (άρθρα 1-6).

Ένα άλλο σημείο που κατά την ψήφιση του νομοσχεδίου είχε επισημανθεί ότι αποτελεί “γκρίζα” ζώνη είναι αυτί που καθορίζει ότι όσοι έχουν ασφάλιση έχουν συμπληρωματική αρωγή από το κράτος. Άρα μένει να φανεί εάν η συγκεκριμένη μνεία που εξειδικεύεται με υπουργική απόφαση θα φέρει λιγότερα σε όσους έχουν ασφαλιστήρια συμβόλαια.

Οι πληρωμές

Επίσης καθορίζεται ότι η Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών (Γ.Δ.Ο.Υ.) του Υπουργείου Οικονομικών προβαίνει στην εκκαθάριση και την πληρωμή στους δικαιούχους:

• της επιχορήγησης, αφαιρουμένων του ποσού της προκαταβολής και του 50% της ενίσχυσης πρώτης αρωγής, που έχουν χορηγηθεί,
• της προκαταβολής, αφαιρουμένου του 50% της ενίσχυσης πρώτης αρωγής.

Επίσης ορίζεται ότι σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπου παρατηρούνται σημαντικές και εκτεταμένες ζημίες σε αριθμό πληγεισών αγροτικών εκμεταλλεύσεων ή σε μέγεθος καταστροφής, μπορεί να παρέχεται, με κ.υ.α., σε φυσικά πρόσωπα που δεν είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, αλλά κατέχουν αγροτικές εκμεταλλεύσεις, επιχορήγηση ποσοστού που δεν ξεπερνά το 50% της επιχορήγησης που καθορίζεται με τη σχετική υ.α., κατά τα ειδικότερα οριζόμενα. (άρθρα 10 -12)

Το δημοσιονομικό βάρος

Παράλληλα νέες πιέσεις αναμένεται να αντιμετωπίσει ο προϋπολογισμός που καλείται πέρα από το να σηκώσει το βάρος των μέτρων για την στήριξη της οικονομίας λόγω πανδημίας να προσφέρει «καύσιμα» για την αντιμετώπιση των μεγάλων καταστροφών, από τις πυρκαγιές κι εν γένει τις φυσικές καταστροφές.

Πλέον βέβαια οι καταστροφές σε 6 περιφέρειες της χώρας και ειδικά σε Αττική, Πελοπόννησο, Δυτική Ελλάδα, Κεντρική Ελλάδα ανεβάζουν κατά πολύ το λογαριασμό. Σε μια τέτοια συγκυρία και όταν τελειώσει ο εφιάλτης, η κυβέρνηση και για λόγους πολιτικής αντιμετώπισης της έντονης δυσαρέσκειας για τα ελλείμματα στην αντιμετώπιση της έκτακτης κατάστασης, θα κληθεί να ανοίξει το «πορτοφόλι» στη βάση και της νέας νομοθεσίας που προβλέπει μάλιστα και σημαντικές προκαταβολές.

Βέβαια όλα αυτά γίνονται σε μια συγκυρία λόγω πανδημίας όπου οι δημοσιονομικές  πιέσεις είναι έντονες αλλά και το χρέος έχει οδηγηθεί στα ύψη και σε ποσοστά που φτάνουν το 205% του ΑΕΠ.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις