Συστάσεις σε πέντε άξονες για το μέλλον της γεωργίας στην ΕΕ

Την τελική έκθεση του στρατηγικού διαλόγου για το μέλλον της γεωργίας στην ΕΕ, έλαβε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, την οποία της παρέδωσε ο πρόεδρος της ομάδας, καθηγητής Πέτερ Στρόσναϊντερ.

Στην έκθεση, η οποία έχει τίτλο «Μια κοινή προοπτική για τη γεωργία και τα τρόφιμα στην Ευρώπη» παρουσιάζεται μια αξιολόγηση των υφιστάμενων προκλήσεων και ευκαιριών και διατυπώνεται σειρά συστάσεων. Οι προτάσεις αυτές θα καθοδηγήσουν τις εργασίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά τη διαμόρφωση του οράματός της για τη γεωργία και τα τρόφιμα, το οποίο θα παρουσιαστεί εντός των πρώτων 100 ημερών της δεύτερης θητείας της προέδρου κ. φον ντερ Λάιεν.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για το σημαντικό έργο που επιτέλεσαν τα 29 μέλη του στρατηγικού διαλόγου από τον Ιανουάριο του 2024 που εγκαινιάστηκε από την Πρόεδρο κ. φον ντερ Λάιεν, καθώς και για την εποικοδομητική συμμετοχή τους καθ’ όλη τη διαδικασία, προκειμένου να οριστικοποιηθεί και να εγκριθεί ομόφωνα η τελική έκθεση. Το σημερινό αποτέλεσμα αποδεικνύει ότι είναι δυνατή η επίτευξη συναίνεσης μεταξύ των σημαντικότερων συμφερόντων κατά μήκος της αγροδιατροφικής αλυσίδας, ακόμη και σε καιρούς πόλωσης του δημόσιου διάλογου για τη γεωργία και τα τρόφιμα.

Διατηρώντας αυτή την προσέγγιση και συνεχίζοντας να προάγουμε τον διάλογο και την αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ διαφορετικών απόψεων, θα μπορέσουμε να συμβάλουμε στην εξεύρεση βιώσιμων λύσεων για ανταγωνιστικά, ανθεκτικά, ποικιλόμορφα και βιώσιμα αγροδιατροφικά συστήματα στην ΕΕ. H Επιτροπή θα αξιολογήσει προσεκτικά τις συστάσεις της έκθεσης για τη δημιουργία μιας νέας πλατφόρμας στην οποία θα συμμετέχουν φορείς από ολόκληρο τον αγροδιατροφικό τομέα, την κοινωνία των πολιτών και τον επιστημονικό κόσμο, ώστε να συνεχιστεί η επεξεργασία στρατηγικών για πιο βιώσιμα και ανθεκτικά αγροδιατροφικά συστήματα.

Σύμφωνα με την έκθεση του διαλόγου, τα τρόφιμα και τα αγροτικά προϊόντα αποτελούν ουσιαστικό στοιχείο της ευρωπαϊκής κοινωνίας και ασφάλειας, ενώ η ποικιλομορφία των ευρωπαϊκών τροφίμων και της ευρωπαϊκής γεωργίας αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα. Μεταξύ των μελών του στρατηγικού διαλόγου υπάρχει συναίνεση ότι η οικονομική, περιβαλλοντική και η κοινωνική βιωσιμότητα του αγροδιατροφικού τομέα μπορούν να αλληλοενισχύονται, ιδίως όταν υποστηρίζονται από συνεκτικά μέτρα πολιτικής. Επισημαίνεται επίσης η συμβολή των αγορών, των διατροφικών συνηθειών και της καινοτομίας στην προαγωγή της βιωσιμότητας.

Οι συστάσεις που αναλύονται στην έκθεση διαρθρώνονται σε πέντε πυλώνες:

• Συνεργασία για ένα βιώσιμο, ανθεκτικό και ανταγωνιστικό μέλλον: η ενότητα αυτή εξετάζει την ανάγκη προσαρμογής της ΚΓΠ στο πλαίσιο της εν εξελίξει μετάβασης προς πιο βιώσιμα και ανταγωνιστικά συστήματα τροφίμων, τη σημασία της ενίσχυσης της θέσης των γεωργών στην αλυσίδα αξίας των τροφίμων, την πρόσβαση σε χρηματοδότηση και τον ρόλο του εμπορίου και των διεθνών προτύπων.
• Στροφή σε βιώσιμα αγροδιατροφικά συστήματα: η ενότητα αυτή περιλαμβάνει συστάσεις για τη στήριξη και την προώθηση βιώσιμων γεωργικών και κτηνοτροφικών πρακτικών, την ευαισθητοποίηση σχετικά με την ευζωία των ζώων και την ενδυνάμωση των καταναλωτών για να επιλέξουν μια βιώσιμη και ισορροπημένη διατροφή.
• Προώθηση μετασχηματιστικής ανθεκτικότητας: ενόψει εντεινόμενων περιβαλλοντικών, κλιματικών, γεωπολιτικών και οικονομικών κινδύνων, η έκθεση υπογραμμίζει την ανάγκη να ενισχυθούν τα εργαλεία διαχείρισης κινδύνου και η διαχείριση κρίσεων και να βελτιωθεί η διαφύλαξη και η διαχείριση των αγροτικών εκτάσεων, να προωθηθεί μια γεωργία ανθεκτική στη λειψυδρία και να αναπτυχθούν καινοτόμες προσεγγίσεις βελτίωσης των φυτών.
• Οικοδόμηση ενός ελκυστικού και ποικιλόμορφου τομέα: στην ενότητα αυτή αναλύεται η σημασία της ανανέωσης των γενεών, της ισότητας των φύλων, της ύπαρξης δυναμικών αγροτικών περιοχών και αγροδιατροφικών συστημάτων, καθώς και η ανάγκη προστασίας των εργαζομένων.
• Καλύτερη πρόσβαση και αξιοποίηση της γνώσης και της καινοτομίας: οι συστάσεις συμπεραίνουν ότι πρέπει να διευκολυνθεί η πρόσβαση σε γνώσεις και δεξιότητες και ότι η ψηφιοποίηση αποτελεί ευκαιρία.

Η έκθεση που εκπονήθηκε στο πλαίσιο του στρατηγικού διαλόγου για το μέλλον της γεωργίας της ΕΕ απευθύνεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Ιστορικό

Στον στρατηγικό διάλογο για το μέλλον της γεωργίας στην ΕΕ, ο οποίος ανακοινώθηκε από την πρόεδρο κ. φον ντερ Λάιεν στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης τον Σεπτέμβριο του 2023 και ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2024, συμμετείχαν 29 σημαντικοί ενδιαφερόμενοι φορείς από τους ευρωπαϊκούς αγροδιατροφικούς τομείς, την κοινωνία των πολιτών, αγροτικές κοινότητες και την ακαδημαϊκή κοινότητα με σκοπό τη διαμόρφωση κοινής αντίληψης και ενός κοινού οράματος για το μέλλον των αγροδιατροφικών συστημάτων στην ΕΕ.

Στο πλαίσιο του διαλόγου εξετάστηκαν τέσσερα ερωτήματα:

• Πώς μπορούμε να προσφέρουμε στους γεωργούς μας και στις αγροτικές κοινότητες στις οποίες ζουν καλύτερες προοπτικές και αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο;
• Πώς μπορούμε να στηρίξουμε τη γεωργία εντός των ορίων του πλανήτη μας και του οικοσυστήματός του;
• Πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε καλύτερα τις τεράστιες ευκαιρίες που προσφέρουν η γνώση και η τεχνολογική καινοτομία;
• Πώς μπορούμε να προωθήσουμε ένα λαμπρό και ακμάζον μέλλον για το σύστημα τροφίμων της Ευρώπης σε έναν ανταγωνιστικό κόσμο;

Βάσει της παραπάνω δομής συγκροτήθηκαν διάφορες ομάδες εργασίας. Από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο του 2024 πραγματοποιήθηκαν επτά συνεδριάσεις ολομέλειας για όλα τα μέλη του στρατηγικού διαλόγου, με τη συμμετοχή της προέδρου φον ντερ Λάιεν σε τρεις απ’ αυτές. Επιπλέον, ο πρόεδρος της ομάδας, καθηγητής Στρόσναϊντερ, ζήτησε τη συμβολή οργανώσεων που δραστηριοποιούνται σε επίπεδο ΕΕ καθ’ όλο το μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων. Συναντήθηκε επίσης με τους/τις υπουργούς Γεωργίας των κρατών μελών, το πλήρες Σώμα των Επιτρόπων της ΕΕ, με μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής και της Επιτροπής των Περιφερειών.