Σούπερ μάρκετ: “Κύμα” μποϊκοτάζ σαρώνει τα Βαλκάνια – “Φτάνει πια”

Ένα κύμα διαμαρτυρίας κατά των αυξανόμενων τιμών των τροφίμων και της επιδείνωσης του κόστους ζωής σαρώνει τα Βαλκάνια, με εκατομμύρια καταναλωτές να συμμετέχουν σε μια σειρά από μποϊκοτάζ στα σούπερ μάρκετ.

Το κίνημα, που ξεκίνησε στην Κροατία στα τέλη Ιανουαρίου, έχει ήδη επεκταθεί σε χώρες όπως η Σλοβενία, η Βόρεια Μακεδονία, το Μαυροβούνιο, η Σερβία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία, με τους πολίτες να διαμαρτύρονται για τις αδικαιολόγητες αυξήσεις στις τιμές βασικών προϊόντων.

Παράλληλα, στην Ελλάδα, το Ινστιτούτο Καταναλωτών έχει απευθύνει κάλεσμα στους πολίτες για σήμερα Τετάρτη (19/2) να απέχουν από κάθε είδους αγορά.

Κροατία

Η Κροατία ήταν η πρώτη χώρα που εξέφρασε την αγανάκτησή της για το δυσβάστακτο κόστος των ειδών πρώτης ανάγκης. Το κίνημα ξεκίνησε από τις αρχές του έτους όταν η κροατική οργάνωση προστασίας των καταναλωτών “Halo, inspektore” κάλεσε τον κόσμο να απέχει από κάθε είδους αγορά.

Στη συνέχεια, η ομάδα ενίσχυσε την καμπάνια της ανακοινώνοντας μποϊκοτάζ μίας εβδομάδας σε μια σειρά από μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ.

Σλοβενία

Το παράδειγμα της Κροατίας ακολούθησε και η Σλοβενία στις αρχές Φεβρουαρίου. Η Ένωση Καταναλωτών της Σλοβενίας χαρακτήρισε το μποϊκοτάζ ως μια νόμιμη μορφή διαμαρτυρίας, υπογραμμίζοντας ότι μπορεί να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα στους λιανοπωλητές σχετικά με τη σημασία των δίκαιων και προσιτών τιμών.

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Σλοβενίας, οι τιμές των τροφίμων έχουν αυξηθεί κατά μέσο όρο 44% σε σύγκριση με πριν από δέκα χρόνια.

Σερβία

Στο κίνημα των δυτικών Βαλκανίων πήρε μέρος και η Σερβία στις αρχές του μήνα. Η Ένωση για την Προστασία των Καταναλωτών, Efektiva, κάλεσε τους Σέρβους καταναλωτές να μποϊκοτάρουν πέντε μεγάλες αλυσίδες λιανικής λόγω των υπερβολικά υψηλών τιμών.

Η Efektiva τόνισε ότι, αν και είναι φυσιολογικό οι τιμές να αυξάνονται λόγω του πληθωρισμού, οι ανατιμήσεις που παρατηρούνται στα καταστήματα είναι δυσανάλογα υψηλές.

Ρουμανία

Στη Ρουμανία, το ζήτημα πήρε πολιτικές διαστάσεις, με τον ακροδεξιό, φιλορώσο και πρώην υποψήφιο για την προεδρία Καλίν Γκεοργκέσκου να καλεί τους πολίτες να μποϊκοτάρουν τα ξένα σούπερ μάρκετ.

Αρκετοί πολιτικοί της αντιπολίτευσης στήριξαν επίσης ην πρωτοβουλία, δηλώνοντας ότι συμμετέχουν στο μποϊκοτάζ για να στηρίξουν τους Ρουμάνους «που λένε ‘Φτάνει πια!’ στις καταχρήσεις των μεγάλων αλυσίδων υπεραγορών».

Αντίθετα, ο Ρουμάνος πρωθυπουργός Marcel Ciolacu και ο υπουργός Γεωργίας Florin Barbu προειδοποίησαν ότι το μποϊκοτάζ θα μπορούσε τελικά να βλάψει τους Ρουμάνους παραγωγούς.

Ο Barbu δήλωσε ότι μια εβδομάδα χωρίς αγορές θα μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα στην ένταξη των τοπικών παραγωγών στα μεγάλα καταστήματα λιανικής.

Παράλληλα με το μποϊκοτάζ στη Ρουμανία κέρδισε έδαφος και μια «αντί-διαμαρτυρία» που καλούσε τους πολίτες να στηρίξουν τα ρουμανικά προϊόντα αγοράζοντάς τα από τις τοπικές υπεραγορές.

Βουλγαρία

Στη Βουλγαρία το μποϊκοτάζ οργανώθηκε μέσω των κοινωνικών δικτύων, κυρίως του Facebook, από διάφορες οργανώσεις που κάλεσαν σε εθνικό μποϊκοτάζ στις 13 Φεβρουαρίου 2025, προτρέποντας τους Βούλγαρους να απέχουν από τις αγορές σε παντοπωλεία, σούπερ μάρκετ και αλυσίδες λιανικής.

Στην ανακοίνωσή τους, οι διοργανωτές επισήμαναν τη ραγδαία αύξηση του κόστους των βασικών αγαθών τις τελευταίες εβδομάδες, χαρακτηρίζοντας την κατάσταση καταστροφική, ειδικά για τους 800.000 συνταξιούχους που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, καθώς και για τους εργαζόμενους με χαμηλά εισοδήματα.

Οι διοργανωτές εξέφρασαν επίσης την οργή τους για το γεγονός ότι προϊόντα όπως βούτυρο, γάλα, τυρί, κρέας και αλλαντικά πωλούνται ακριβότερα στα βουλγαρικά καταστήματα ξένων αλυσίδων σε σύγκριση με τα ίδια καταστήματα στις χώρες καταγωγής τους, παρά τη μεγάλη διαφορά στο βιοτικό επίπεδο.

ΙΝΚΑ: Κάλεσμα σε καθολικό μποϊκοτάζ σήμερα Τετάρτη

Με σύνθημα “Να μην ξοδέψουμε ούτε 1 ευρώ” το ΙΝΚΑ καλεί τους Έλληνες καταναλωτές να απέχουν από αγορές, πληρωμές σε τράπεζες, λογαριασμούς κοινής ωφέλειας, καύσιμα, εστίαση και οποιαδήποτε άλλη οικονομική δραστηριότητα σήμερα Τετάρτη (19/2).

Ολόκληρη η ανακοίνωση του ΙΝΚΑ:

«Το ΙΝΚΑ Γενική Ομοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδας καλεί τους πολίτες καταναλωτές την Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 2025 να μην ξοδέψουμε ούτε καν ένα ευρώ ( 1 ) στην αγορά.

Εάν είναι δυνατόν να μην πληρώσουμε εκείνη την ημέρα του μήνα 19 Φεβρουαρίου 2025 ούτε ένα ευρώ σε Τράπεζες, Κράτος, Νερό, Ρεύμα, Τηλέφωνα, Καύσιμα, super market, Καφέ, εστιατόρια, εμπορική αγορά, Ηλεκτρικά ηλεκτρονικά καταστήματα και πουθενά ευρώ στην αγορά.

Ας στείλουμε όλοι μαζί το μήνυμα πως αφεντικά της αγοράς είναι οι πολίτες καταναλωτές.

Φτάνει πια με την κοροϊδία παραπλάνηση αισχροκέρδεια κερδοσκοπία εις βάρος των πολιτών Καταναλωτών.

Όλοι είμαστε πολίτες καταναλωτές και πόσο άλλο θα αντέξουμε να μην τα βγάζουμε πέρα;

Φτάνει δεν Φτάνει να έχουμε λεφτά μέχρι τα μισά του μήνα.

Πόσο ακόμα ανοχή ;

Μια ημέρα είναι αυτή που πρέπει να δείξουμε την δύναμή μας».

Έχουν τα μποϊκοτάζ αποτέλεσμα;

Στην Κροατία, οι συναλλαγές στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ κατά το πρώτο μποϊκοτάζ μειώθηκαν κατά 44% , ενώ οι συνολικές πωλήσεις την ίδια ημέρα σημείωσαν πτώση της τάξεως του 53%, σύμφωνα με δήλωση των φορολογικών αρχών της χώρας.

Παράλληλα, οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ της Κροατίας ανταποκρίθηκαν στο κίνημα διαμαρτυρίας, με την Kaufland Κροατίας να ανακοινώνει μείωση τιμών σε περισσότερα από 1.000 προϊόντα από την 5η Φεβρουαρίου.

Μια άλλη αλυσίδα σούπερ μάρκετ, η Konzum, δήλωσε ότι σκοπεύει να επενδύσει 1 εκατομμύριο ευρώ για να μειώσει και να παγώσει τις τιμές σε 250 εγχώρια προϊόντα που δεν καλύπτονται από ανώτατες τιμές της κυβέρνησης.

Στη Βόρεια Μακεδονία, η Δημόσια Υπηρεσία Εσόδων ανέφερε ότι ο τζίρος στις οκτώ μεγαλύτερες αλυσίδες λιανικής στις 31 Ιανουαρίου , ημέρα του μποϊκοτάζ, μειώθηκε κατά 46,59% σε σύγκριση με την ίδια ημέρα μία εβδομάδα νωρίτερα. Ωστόσο, τα δεδομένα δείχνουν επίσης ότι ο τζίρος αυξήθηκε κατά 11,2% την επόμενη ημέρα του μποϊκοτάζ.

Ο Πρωθυπουργός Χρίστιαν Μίτσκοσκι εξέφρασε την κατανόησή του για τα μποϊκοτάζ και κάλεσε σε διάλογο μεταξύ παραγωγών, διανομέων, αλυσίδων λιανικής και καταναλωτών, ώστε να αποφευχθεί η κλιμάκωση της κατάστασης. Σύμφωνα με τον ίδιο, ορισμένοι παραγωγοί, προμηθευτές και λιανοπωλητές χρησιμοποιούν τεχνάσματα για να αυξήσουν τις τιμές των προϊόντων, επικαλούμενοι τις διεθνείς αγορές ως δικαιολογία. «Γνωρίζουμε ότι αυτό δεν ισχύει», δήλωσε ο Μίτσκοσκι.

Στο Μαυροβούνιο, τα στοιχεία της Φορολογικής Διοίκησης έδειξαν ότι το μποϊκοτάζ της 31ης Ιανουαρίου ήταν επιτυχημένο, καθώς οι πέντε μεγαλύτερες αλυσίδες λιανικής κατέγραψαν μείωση εσόδων κατά 56,14% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο της προηγούμενης εβδομάδας. Ωστόσο, τα δεδομένα αποκάλυψαν επίσης ότι οι ίδιες αλυσίδες σημείωσαν συνολική αύξηση εσόδων κατά 1,1 εκατομμύριο ευρώ την προηγούμενη και την επόμενη ημέρα του μποϊκοτάζ, σε σύγκριση με τις ίδιες ημέρες την προηγούμενη εβδομάδα.

Αντίστοιχα, στη Σερβία, η φορολογική διοίκηση ανέφερε ότι στις 31 Ιανουαρίου ο συνολικός τζίρος των πέντε στοχευμένων λιανεμπόρων μειώθηκε κατά περίπου ένα τρίτο σε σύγκριση με την προηγούμενη ημέρα.

Η επιτυχία ενός μποϊκοτάζ εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, σύμφωνα με τον καθηγητή του Τμήματος Οικονομικών του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου, Veljko Mijušković, ο οποίος μίλησε στο Euronews.

Όπως ανέφερε, οι καθοριστικοί παράγοντες περιλαμβάνουν τη διάρκεια του μποϊκοτάζ, το επίπεδο συλλογικής δράσης των καταναλωτών και την αντίδραση των λιανοπωλητών.

Μπορεί τα δεδομένα να δείχνουν ότι οι επιχειρήσεις ως επί το πλείστον ανακτούν τις απώλειες τις επόμενες ημέρες, καθώς οι καταναλωτές εξακολουθούν να χρειάζονται βασικά προϊόντα, ωστόσο με αυτόν τον τρόπο οι πολίτες στέλνουν ένα ισχυρό μήνυμα δυσαρέσκειας, αναγκάζοντας τόσο τις επιχειρήσεις όσο και τις κυβερνήσεις να λάβουν μέτρα.