Σπάει το τρίπτυχο της διαπλοκής Κυβέρνησης-Τραπεζιτών-Επιχειρηματιών

«Τίτλοι τέλους» μπαίνουν στις, μέχρι σήμερα, άρρηκτες τριγωνικές σχέσεις μεταξύ κυβέρνησης, τραπεζιτών και  επιχειρηματιών που οδήγησαν αφενός σε στρεβλώσεις την ελληνική οικονομία και αφετέρου σε υπέρογκες ζημίες τα δανειακά χαρτοφυλάκια των τραπεζών.

Οι ζημίες δεν είχαν τόσο σημασία πριν το ξέσπασμα της κρίσης στη χώρα μας, διότι τότε φάνταζαν σαν …σταγόνα στον ωκεανό καθώς αντιστοιχούσαν σε πολύ μικρά ποσά σε σχέση με το σύνολο του ενεργητικού, τα οποία ήταν σαφώς διαχειρίσιμα αφού τα κέρδη των τραπεζών ήταν αυξημένα και επαναλαμβανόμενα. Αρκεί  κανείς να δει το ποσοστό των επισφαλειών των τραπεζών σε σχέση με το σύνολο των δανειακών χαρτοφυλακίων των πιστωτικών ιδρυμάτων, το οποίο δεν ξεπέρναγε το 4%. Όταν όμως η κρίση γιγαντώθηκε στη χώρα μας, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια 15πλασιάστηκαν. Και τούτο διότι η επιχειρηματική δραστηριότητα μειώθηκε και έφτασε σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, ενώ παράλληλα και εξίσου σημαντικά μειώθηκε και η δυνατότητα των νοικοκυριών να εξυπηρετήσουν τα στεγαστικά και τα καταναλωτικά τους δάνεια από τη μείωση μισθών, την περικοπή των συντάξεων, την ραγδαία αύξηση της ανεργίας και τις αυξημένες φορολογικές υποχρεώσεις.

Στον …γόρδιο δεσμό της κυβέρνησης, των επιχειρηματιών και των τραπεζιτών, κάπου ανάμεσα ήταν και η ανεξάρτητη εποπτική αρχή που πριν την κρίση, έκανε τα …στραβά μάτια. Οι κυβερνήσεις διαχρονικά χρησιμοποιούσαν τις τράπεζες, κρατικές και ιδιωτικές για προσλήψεις «δικών τους παιδιών», για να διοχετεύουν τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου, να διευκολύνουν τους «δικούς» τους επιχειρηματίες, να λαμβάνουν κομματικό χρήμα και δάνεια στο κόμμα, να κάνουν κοινωνικές ή άλλες δράσεις μέσω χορηγιών των τραπεζών που διαφήμιζαν την εκάστοτε κυβέρνηση, κλπ. Η εξυπηρέτηση των επιχειρηματιών ήταν βεβαίως ανταποδοτική, ενώ ο μεσάζοντας ήταν οι τράπεζες. Οικονομολόγοι εκτιμούν ότι η τρέχουσα κρίση, δίνει μία σημαντική ευκαιρία προκειμένου να ξεκαθαρίσει το τοπίο στο θέμα αυτό, αλλά πολύ περισσότερο η ευκαιρία δημιουργείται από την πρόθεση της κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Αρχιτέκτονας των νέων πρακτικών που θα σπάσουν τους γόρδιους δεσμούς των τριών πλευρών είναι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η νέα νομοθεσία που αφορά στα «κόκκινα» δάνεια δίνει διέξοδο στις τράπεζες και διευκολύνει να σταματήσει ο φαύλος κύκλος που είχε δημιουργηθεί. Εξυπηρετεί επίσης τις ανάγκες της ελληνικής οικονομίας, αφού θα διατηρηθεί  και θα χρηματοδοτηθεί το υγιές κομμάτι της ελληνικής οικονομίας, ενώ την ίδια ώρα θα σπάσει και τον δεσμό των τραπεζών με το παλαιό επιχειρηματικό κατεστημένο.  

Η σημερινή κυβέρνηση και ο ίδιος πρωθυπουργός έχουν πολλάκις διαμηνύσει ότι είναι και δική τους πρόθεση να αλλάξει το τραπεζικό και το επιχειρηματικό τοπίο. Στα «Θαλασσοδάνεια», κυβερνητικοί παράγοντες λένε «τέλος” και τονίζουν ότι οι προσπάθειες θα πρέπει πλέον να επικεντρωθούν στην αναδιάρθρωση της οικονομίας και στο γεγονός ότι πρέπει να “κοπεί” ο ομφάλιος λώρος μεταξύ των επιχειρηματιών και των τραπεζιτών. Η κυβέρνηση έχει επίσης επισημάνει σε όλους τους τόνους ότι η διάσωση των εταιρειών θα περάσει και από τις …τσέπες των επιχειρηματιών. Σε διαφορετική περίπτωση, οι εταιρείες τους θα κατάσχονται και οι ίδιοι θα συνεχίσουν να χρωστούν τα ποσά που είχαν λάβει από τις τράπεζες. Οι ίδιοι εξηγούν ότι θα πρέπει να συμβάλλουν και οι ίδιοι οι επιχειρηματίες στη διάσωση των εταιρειών τους εφόσον έχουν τη δυνατότητα, ενώ παράλληλα οι τράπεζες θα πρέπει να αντιμετωπίζουν τις διοικήσεις των επιχειρήσεων με αυστηρά, χρηματοοικονομικά κριτήρια.

«Δεν υπάρχει πλέον εύκολος δρόμος εξόδου», λένε τα ίδια κυβερνητικά στελέχη, τα οποία έχουν σε μεγάλο βαθμό έχουν την αληθινή οικονομική εικόνα των επιχειρηματιών που δεν πληρώνουν τα δάνειά τους. Οι ίδιοι έχουν εντοπίσει επιχειρηματίες που πήραν δάνεια κατά τη διάρκεια της κρίσης και σταμάτησαν να τα πληρώνουν από το πρώτο κιόλας 6μηνο και άλλους που τον δανεισμό τον μετέτρεψαν σε …καταθέσεις ή χρησιμοποιήθηκαν για άλλους σκοπούς από αυτούς που κατέθεσαν στις τράπεζες.

Έχει αποφασιστεί, να εξαλειφθούν τα φαινόμενα αυτά, τόσο σε επίπεδο ιδιωτών, όσο και σε επίπεδο επιχειρηματικών δανείων, καθώς η αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, οδηγεί σε υψηλότερα επιτόκια τα οποία “μοιράζονται” οι υπόλοιποι δανειολήπτες και παράλληλα ενδέχεται να δημιουργήσουν νέες πρόσθετες κεφαλαιακές ανάγκες στις τράπεζες.

Η κυβερνητική πολιτική προβλέπει την πιστή τήρηση αντικειμενικών αρχών με στόχο την τόνωση της ελληνικής οικονομίας. Την ίδια ώρα θα επιχειρηθεί η αλλαγή της επιχειρηματικής κουλτούρας με βάση τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές.

Το ανθρώπινο δυναμικό των τραπεζών που δραστηριοποιείται στα κόκκινα δάνεια, σε συνδυασμό με ξένους συμβούλους με μεγάλη εμπειρία στα μη εξυπηρετούμενα επιχειρηματικά δάνεια, θα κληθούν από κοινού να διαχωρίσουν τους ζωτικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, από εκείνους που δεν έχουν προοπτικές ανάπτυξης. Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να καταρτιστεί ένα μεγαλύτερο πλάνο στο οποίο θα αναγνωρίζονται τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που έχουν προοπτική ανάπτυξης στην ελληνική αγορά, αλλά και σε ξένες αγορές που θα μπορούσαν ελληνικές εταιρείες να εξάγουν και να είναι ανταγωνιστικές.

Στους κλάδους και τις εταιρείες που έχουν προοπτικές ανάπτυξης, θα δοθεί ρευστότητα και θα παρέχονται συμβουλευτικές υπηρεσίες οι οποίες μεταξύ άλλων θα βοηθούν στην κατάρτιση των επιχειρησιακών πλάνων της εταιρείας που θα βοηθήσουν στην ανάκαμψή τους.

Έτσι, θα ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των εταιρειών και θα τονωθεί το νέο εξωστρεφές παραγωγικό μοντέλο της οικονομίας.

Οι ομάδες που θα δημιουργηθούν για τη διαχείριση των “κόκκινων” επιχειρηματικών δανείων θα προβούν σε διαχωρισμό των βιώσιμων και μη βιώσιμων εταιρειών. Θα εκτιμήσουν δηλαδή ποιες επιχειρήσεις έχουν προοπτικές ανάπτυξης και ποιες δεν έχουν δυνατότητες ανάκαμψης. Ο διαχωρισμός αυτός θα λειτουργήσει εξυγιαντικά για την ελληνική οικονομία, καθώς όπως αναφέρουν οικονομολόγοι η υπάρχουσα ρευστότητα θα κατευθυνθεί προς τις εταιρείες που μπορούν να εξυγιανθούν και να αναπτυχθούν.

Πως όμως θα εξυγιανθεί το υφιστάμενο τοπίο;

1.Για τις εταιρείες που θα εκτιμηθεί ότι δεν μπορούν να αναπτυχθούν επειδή δραστηριοποιούνται σε κλάδους που δεν έχουν προοπτική και τα θεμελιώδη μεγέθη τους δεν είναι αναστρέψιμα, τα δάνειά τους θα πωλούνται σε ξένα distress funds ή οι εταιρείες θα εκκαθαρίζονται. Ειδικότερα, για τα δάνεια τα οποία έχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις, οι τράπεζες θα επιχειρήσουν να ανακτήσουν ένα ποσοστό επί της συνολικής οφειλής της επιχείρησης, μέσω εκποίησης πχ των ακινήτων που έχουν προσημειωθεί.

2.Εφόσον όμως διαπιστωθεί ότι, οι επιχειρηματίες που δεν εξυπηρετούν τα δάνεια τους, έχουν περιουσιακά στοιχεία ή καταθέσεις που δεν χρησιμοποιούν προκειμένου να εκπληρώσουν τις δανειακές τους υποχρεώσεις, οι τραπεζίτες θα ζητήσουν από τους επιχειρηματίες να συμβάλουν και οι ίδιοι στη διάσωση των επιχειρήσεων τους. Εάν δεν το πράξουν, τότε θα προχωρήσουν σε ανάκληση του δανείου, κατάσχεση των ακινήτων και σε ορισμένες περιπτώσεις, σε διαχειριστικό έλεγχο της διοίκησης της επιχείρησης.

3.Στις περιπτώσεις των επιχειρήσεων που κριθεί ότι πλήττονται πραγματικά από την κρίση στη χώρα μας και παράλληλα έχουν δυνατότητες ανάπτυξης, θα γίνεται πραγματική αναδιάρθρωση του δανείου και της εταιρείας, βάσει ενός νέου επιχειρησιακού σχεδίου το οποίο θα καταρτίζεται από τα εξειδικευμένα στελέχη της τράπεζας σε συνεργασία με τη διοίκηση της επιχείρησης.

4.Η αναδιάρθρωση των δανείων ωστόσο πρέπει να συνδυάζεται και με νέο χρήμα το οποίο θα μπορούσε να βάλει η τράπεζα και να αποκτήσει μέρος των μετοχών της εταιρείας, ή/και ένα Private Equity Fund ή κάποια άλλη εταιρεία που δραστηριοποιείται στον ίδιο κλάδο. Για να βάλουν όμως νέο χρήμα είτε οι τράπεζες είτε κάποια Private Equity Funds, θα πρέπει να πιστεύουν στην επιτυχία του νέου επιχειρησιακού πλάνου της εταιρείας. Για το νέο χρήμα, η τράπεζα θα παίρνει μετοχές και σε περίπτωση επιτυχίας, η απόδοση των κεφαλαίων που τοποθέτησε πχ η τράπεζα θα είναι σημαντική, ενώ παράλληλα θα έχει επιβιώσει η επιχείρηση και οι εργαζόμενοι, ο αριθμός των οποίων θα μπορούσε να αυξηθεί με την ανάπτυξή της.

Επιπλέον, η τράπεζα θα μπορεί να μετοχοποιεί ένα παλιό δάνειο ή μέρος αυτού και έτσι η επιχείρηση θα απαλλάσσεται από την πληρωμή υπέρογκων τόκων και κεφαλαίου.

5.Σε περίπτωση που μία ή περισσότερες εταιρείες δραστηριοποιούνται σε έναν κλάδο που έχει προοπτική, αλλά οι ίδιες δεν έχουν καλά θεμελιώδη μεγέθη και οι μέτοχοι αυτών επιθυμούν να συμμετάσχουν στη διάσωσή τους θα μπορούσαν επίσης να συγχωνευτούν με καλούς όρους με μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου τους, βάσει ανάλυσης που θα έχει γίνει από την εξειδικευμένη ομάδα διαχείρισης δανείων.

πηγή φωτογραφίας: sooc