Στήνεται “τριπλό” δόκανο για τη φοροδιαφυγή των ελεύθερων επαγγελματιών

Τριπλή “κρησάρα” στήνει το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, με το νέο φορολογικό νομοσχέδιο, στους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, μια οικονομική ομάδα με υψηλά ποσοστά φοροδιαφυγής.

Έτσι, με το νέο πλαίσιο:

• Θα υπάρχει υποχρεωτική χρήση POS σε κάθε κλάδο, με διασύνδεση με τη φορολογική διοίκηση, ώστε να εγκατασταθεί ένα διαρκές “ηλεκτρονικό” μάτι για τα έσοδα. Η παράλληλη,δε, κινητροδότηση των πολιτών για πληρωμές μέσα από τα τραπεζικά “κανάλια” καρτών ή e – banking εκτιμάται ότι θα “αποκαλύψει” κρυμμένα εισοδήματα.
• Θα καταγράφονται και θα μπορούν να ελεγχθούν οι δαπάνες, που συχνά μειώνουν το φορολογητέο εισόδημα, καθώς πλέον θα είναι υποχρεωτική η δήλωσή τους στο myDATA.
• Θα θεσμοθετηθεί ένα “κατώφλι” εισοδήματος, κάτω από το οποίο δε θα γίνεται αποδεκτό δηλωθέν εισόδημα. Ωστόσο, όπως αναφέρεται, θα μπορεί υπό προϋποθέσεις να αμφισβητηθεί. Το “κατώφλι” αυτό είναι ο κατώτατος μισθός, που σήμερα είναι 780 ευρώ, δηλαδή 10.920 ευρώ σε ετήσια βάση. Ουσιαστικά, το όριο θα λειτουργεί ως (μαχητό) τεκμαρτό εισόδημα για τους ελεύθερους επαγγελματίες, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες θα λειτουργούν και κριτήρια έτσι ώστε αυτό το τεκμαρτό εισόδημα να είναι το κατά το δυνατόν προσωποποιημένο και όχι οριζόντιο. Από τις νέες ρυθμίσεις πιθανότατα θα εξαιρεθούν τα “μπλοκάκια”, που υποκρύπτουν σχέση μισθωτής εργασίας.

Με αυτό το τριπλό σχήμα εκτιμάται ότι θα περιοριστεί το φαινόμενο να παρουσιάζονται πολλοί αυτοαπασχολούμενοι με εισοδήματα πείνας, συχνά, κάτω και από Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα των 200-420 ευρώ το μήνα.

Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με στοιχεία της ΑΑΔΕ, μόλις δύο στους δέκα επαγγελματίες δηλώνουν εισόδημα πάνω από 9.100 ευρώ τον χρόνο, το οποίο αντιστοιχεί στο εισόδημα ενός εργαζομένου ο οποίος παίρνει 650 ευρώ καθαρά το μήνα για 14 μήνες, στον ιδιωτικό τομέα. Έτσι, φορολογούνται με το χαμηλό συντελεστή 9% αλλά και παράλληλα ευνοούνται από το πλαίσιο καταβολής διαφόρων κοινωνικών επιδομάτων π.χ. θέρμανσης, για τα οποία ισχύουν εισοδηματικά όρια.

Αναλυτικά, με βάση τα στοιχεία που έχει παρουσιάσει το ΥΠΕΘΟ, σε σύνολο 676.000 ΑΦΜ ελευθέρων επαγγελματιών, ποσοστό 32,7% δηλώνει μηδενικό εισόδημα, ένα επιπλέον ποσοστό 25,5% δηλώνει εισόδημα έως 5.000 ευρώ και υπάρχει και ένα ποσοστό 20% το οποίο δηλώνει εισοδήματα πάνω από 10.900 ευρώ.

Με δεδομένο ότι επίκειται η κατάργηση του Τέλους Επιτηδεύματος το νέο σύστημα εκτιμάται ότι θα “ισορροπήσει” τις όποιες απώλειες στο κρατικό ταμείο από την αφαίρεση από το “φορολογικό” λεξιλόγιο του εν λόγω Τέλους. Να σημειωθεί, ότι με το σημερινό σύστημα, ένας επαγγελματίας με δηλωμένο εισόδημα 9.000 ευρώ επιβαρύνεται με 810 ευρώ φόρο εισοδήματος και 650 ευρώ Τέλος Επιτηδεύματος, δηλαδή συνολικά 1.460 ευρώ. Με τις αλλαγές και την θεσμοθέτηση ενός είδους τεκμαρτού εισοδήματος 10.920 ευρώ, ο φόρος εισοδήματος ανεβαίνει στα 1.102 ευρώ, αλλά θα εφόσον καταργηθεί το Τέλος Επιτηδεύματος θα υπάρχει η σχετική ελάφρυνση, κάτι απαραίτητο και για την πολιτική διαχείριση της “επιστροφής” σε τεκμαρτές διαδικασίες φορολόγησης.

Το μήνυμα

Υπενθυμίζεται, ότι ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, μιλώντας τις προηγούμενες μέρες στο συνέδριο του Economist, στο πλαίσιο του οποίου ανέφερε απαντώντας σε σχετική ερώτηση ότι οι προτεραιότητες του Υπουργείου μεταξύ άλλων αφορούν στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, η οποία περιορίστηκε μεν τα τελευταία χρόνια σημαντικά, όπως πιστοποιεί και σχετική έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα, ωστόσο θα πρέπει να μειωθεί περαιτέρω. “Στόχος”, πρόσθεσε, “είναι να εκμεταλλευτούμε την ψηφιακή τεχνολογία προκειμένου να γίνονται οι αναγκαίες διασταυρώσεις και να μειωθεί η φοροδιαφυγή. Η επίτευξη του στόχου θα οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση των φορολογικών συντελεστών πέρα από αυτή που ήδη έγινε την προηγούμενη τετραετία”.

Μέτρα

Αναλυτικά, σε σχέση με τα χρονοδιαγράμματα, προωθείται η διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS από τους πρώτους μήνες του 2024, ενώ παράλληλα αναμένεται εντατικοποίηση των ελέγχων, με τη χρήση πλέον εργαλείων, που σε πραγματικό χρόνο,  θα δίνουν εικόνα για χρεώσεις στα POS, εισπράξεις στην ταμειακή και εισροές στον τραπεζικό λογαριασμό με τον οποίο είναι συνδεδεμένα τα POS.

Επίσης, καθίστανται μέσα στο 2024 υποχρεωτικά τα ηλεκτρονικά τιμολόγια. Πλέον τα έσοδα που δηλώνονται δεν μπορούν να υπολείπονται από αυτά που προκύπτουν από την ηλεκτρονική πληροφόρηση, ενώ ως τιμολόγια εξόδων θα προσμετρώνται για φορολογικούς σκοπούς μόνο όσα έχουν διαβιβασθεί ηλεκτρονικά στο myDATA.

Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι από τις δηλώσεις του ΦΠΑ και τις δηλώσεις εισοδήματος τις δύο χρονιές που έπονται (2024 και 2025) δεν θα μπορεί κάποιος να δηλώσει έσοδα ή έξοδα που δεν θα βρίσκονται στο myDATA. Για την ακρίβεια θα μπορεί να δηλώσει μόνο παραπάνω έσοδα ή λιγότερα έξοδα πληρώνοντας και στις δύο περιπτώσεις παραπάνω φόρο.

Να σημειωθεί ότι επίσης ότι προωθείται και το ψηφιακό πελατολόγιο από την ΑΣΔΕ από το 2024. Έτσι, σε συνέχεια της ηλεκτρονικής τιμολόγησης το ψηφιακό πελατολόγιο θα συνδεθεί με το “myData” και θα αποτελεί, ουσιαστικά, μια σύγχρονη ψηφιακή έκδοση των πρόσθετων βιβλίων που τηρούσαν μέχρι το 2012 οι περισσότερες επαγγελματικές κατηγορίες.

Το νέο “ψηφιακό πελατολόγιο” που αναμένεται να συμπληρώσει τη διαδικασία  ηλεκτρονικής τιμολόγησης και θα συνδεθεί με το myData” αποτελεί, ουσιαστικά, μια σύγχρονη ψηφιακή έκδοση των πρόσθετων βιβλίων που τηρούσαν μέχρι το 2012 οι περισσότερες επαγγελματικές κατηγορίες.

Όπως αναφέρουν αρμόδια στελέχη το ψηφιακό πελατολόγιο θα “πατά” σε ένα λογιστικό πρόγραμμα που θα είναι ανοικτό κατά τη διάρκεια λειτουργίας της επαγγελματικής εγκατάστασης και θα είναι διασυνδεδεμένο με το Τaxis προκειμένου να μην μπορεί να παραβιαστεί και να αλλοιωθούν τα δεδομένα.

Στο πρόγραμμα αυτό θα καταχωρείται ο αριθμός των πελατών κάθε επαγγελματία και θα μπορεί στη συνέχεια η φορολογική διοίκηση να συγκρίνει το κατά πόσο ο αριθμός των αποδείξεων παροχής υπηρεσιών που θα εκδίδεται από κάθε επαγγελματία θα περνάει και στο MyData.

Μάλιστα, οι επαγγελματίες θα πρέπει να τηρούν ψηφιακό πελατολόγιο, ώστε να είναι διαθέσιμο στον έλεγχο και να συγκρίνεται με τα δηλωθέντα εισοδήματα.

Εφόσον, όμως, διαπιστώνεται ότι σε μια επαγγελματική εγκατάσταση δηλώνεται περιορισμένος αριθμός πελατών, τότε αυτό θα αποτελεί κριτήριο για την πραγματοποίηση επιτόπιου ελέγχου.

Επιπλέον, με βάση και τα όσα έχουν γίνει γνωστά, με το νέο νομοθετικό πλαίσιο, που αναμένεται να ισχύσει από το νέο έτος, καθίστανται μέσα στο 2024 υποχρεωτικά τα ηλεκτρονικά τιμολόγια ώστε οι συναλλαγές να διασταυρώνονται και να επαληθεύονται σε πραγματικό χρόνο. Παράλληλα αυξάνονται, αυτοματοποιούνται και ψηφιοποιούνται οι έλεγχοι των φορολογικών αρχών.

Παράλληλα, θα εφαρμόζονται καθολικά τα ηλεκτρονικά βιβλία (myDATA). Τα έσοδα που δηλώνονται δεν μπορεί να υπολείπονται από αυτά που προκύπτουν από την ηλεκτρονική πληροφόρηση (myDATA, ταμειακές-POS), ενώ ως τιμολόγια εξόδων θα προσμετρώνται για φορολογικούς σκοπούς μόνο όσα έχουν διαβιβαστεί ηλεκτρονικά στο myDATA. Η επέκταση του myDATA βρίσκεται σε εξέλιξη και η πλήρης εφαρμογή θα ολοκληρωθεί εντός του 2024.

Επίσης, θεσμοθετείται η υποχρέωση αγοραπωλησίας ακινήτων μόνο με τραπεζικά μέσα πληρωμής. Τα συμβόλαια αγοραπωλησίας ακινήτων θα αναγράφουν υποχρεωτικά την εξόφληση του τιμήματος μεταβίβασης αποκλειστικά με τραπεζικά μέσα πληρωμής. Στόχος, να καταργηθεί η δυνατότητα αγοράς ακινήτων με μετρητά, η οποία συντηρεί φαινόμενα φοροδιαφυγής και ξεπλύματος βρώμικου χρήματος.

Ταυτόχρονα, ενεργοποιείται το ψηφιακό δελτίο αποστολής (πιλοτικά από τις αρχές του 2024 και πλήρως πριν από το τέλος του ίδιου έτους) με στόχο να γίνεται σε πραγματικό χρόνο (real time) η παρακολούθηση των διακινούμενων αγαθών.

Επίσης, με το νομοσχέδιο, αυξάνεται το πρόστιμο χρήσης μετρητών άνω των 500 ευρώ, σε ποσό διπλάσιο της συναλλαγής, με ενίσχυση των ελέγχων για εφαρμογή του μέτρου μέσω ψηφιακής πληροφόρησης.

Επίσης, θεσμοθετείται η πληρωμή της πλειονότητας των κοινωνικών και προνοιακών επιδομάτων (επιδόματα τέκνων, επίδομα γέννησης, επιδόματα ανεργίας) μέσω χρεωστικών καρτών. Σε συνδυασμό με την διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS, το μέτρο αποκλείει την διοχέτευση των επιδομάτων προς την παραοικονομία.

Όπως έχει επίσης ανακοινωθεί, θα αποκλείονται οι παραβάτες λαθρεμπορίας από συνεργασία με όλες τις εταιρίες εμπορίας καυσίμων, με νομοθετική ρύθμιση με την οποία θεσμοθετείται η υποχρέωση λήψης μέτρων δέουσας επιμέλειας στην εφοδιαστική αλυσίδα καυσίμων, η δημιουργία μητρώου παραβατών και η απαγόρευση συνεργασίας με παραβάτες λαθρεμπορίας. Στόχος, το νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο να ενισχύσει την υποχρέωση και την ευθύνη όσων συμμετέχουν στην εφοδιαστική αλυσίδα καυσίμων να προβαίνουν στους αναγκαίους ελέγχους για τα πρόσωπα με τα οποία συναλλάσσονται και να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου.