Στο κυνήγι των επενδύσεων η κυβέρνηση – Οι στόχοι, οι πάγιες δυσκολίες και ο “επενδυτικός λαϊκισμός”

Δύο χρόνια συμπληρώνει σε λίγες εβδομάδες στο τιμόνι της χώρας η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη  και μία από τις βασικές της «προεκλογικές» σημαίες, που ήταν η προσέλκυση επενδύσεων δε φαίνεται να «κυματίζει» αρκούντως δυναμικά. Εμβληματικές επενδύσεις ή αποκρατικοποιήσεις για τις οποίες προεκλογικά πολλά είχαν ακουστεί, ότι, δηλαδή, σε λίγες μόνο εβδομάδες με την παρουσία της ΝΔ στη διακυβέρνηση θα επιταχύνονταν ή θα ολοκληρώνονταν παρέμειναν να αντιμετωπίζουν τις γνωστές νομικές, αδειοδοτικές, κτλ δυσκολίες,  για τις οποίες και η προηγούμενη κυβέρνηση είχε καταβάλλει προσπάθεια να επιλύσει στο πλαίσιο της έννομης τάξης, και που βέβαια φάνηκε, ότι  μόνο η εναλλαγή στην εξουσία δεν αρκεί για να ξεπεραστούν και σωστά «δια μαγείας».

Παράλληλα βέβαια πολλά έργα ή επενδύσεις, λόγω και νομικών ζητημάτων ή άλλων απαιτούν χρόνο ωρίμανσης και δεν αρκεί ένας ιδιότυπος «επενδυτικός λαϊκισμός» για να τρέξουν. Χαρακτηριστική περίπτωση βέβαια το Ελληνικό, ο Σκαραμαγκάς ή διαδικασία με των υποπαραχωρήσεων στα λιμάνια συμπεριλαμβανομένου και της υπόθεσης με το 16% του ΟΛΠ Πειραιά, όπου βέβαια απαιτούνται προσεκτικές κινήσεις αλλά και επίπονη προσπάθεια. Και μπορεί στο Ελληνικό, όπου για χρόνια υπήρχαν δυσκολίες, λόγω και της φύσης του σχεδίου,  πολεοδομικές, νομικές κτλ, να ξεπεράστηκαν, ωστόσο στις άλλες προαναφερθέντες περιπτώσεις τα ζητήματα χρήζουν λεπτών χειρισμών. Και βέβαια όταν μιλάμε για λιμάνια ή για ναυπηγεία «ακουμπάμε» κομμάτια ζωτικά της οικονομίας με ισχυρό αποτύπωμα στην προσπάθεια για παραγωγική ανασυγκρότηση.

Δεν μπορεί βέβαια να παραβλέψει κανείς και περιπτώσεις όπου οι επιλογές της σημερινής κυβέρνησης έχουν επιφέρει καθυστερήσεις, καθώς παρακάμφθηκαν σχετικά ώριμοι σχεδιασμοί,  για να επανέλθουν όμως με ταυτόσημο τρόπο, αλλά με απώλεια ζωτικού χρόνου,  όπως στην περίπτωση της φαρμακευτικής κάνναβης, ή  του πολυδιαφημισμένου Βόρειου Οδικού άξονα Κρήτης. Ή περιπτώσεις όπως το ΜΕΤΡΟ της Θεσσαλονίκης όπου η εμμονή στην ατελέσφορη και καταστροφική για την ιστορική κληρονομιά της πόλης αποκόλληση των in situ αρχαίων έχει φέρει και νέες καθυστερήσεις, συν τοις άλλοις, στο πολύπαθο έργο, που διαφορετικά θα ήταν στην τελική ευθεία.

Έτσι, παρά τις επικοινωνιακές προσπάθειες για να αναδειχθούν περιπτώσεις νέων επενδύσεων όπως η υπόθεση με τα data centers της Microsoft ή επικείμενη εκκίνηση στο σχέδιο πράσινων μετακινήσεων στην Αστυπάλαια με τη VW, οι επενδύσεις και δη οι ποιοτικές, με ισχυρό αποτύπωμα στις εγχώριες αλυσίδες αξίας, παραμένουν ζητούμενο, όπως και βέβαια η διαμόρφωση ενός ισχυρού επενδυτικού ρεύματος που θα τονώσει την οικονομία, θα δημιουργήσει καλές δουλειές, δε θα βασίζεται στη low cost –χαμηλού κόστους –  αντίληψη της εργασίας  και θα καλύψει το παραγωγικό κενό που καταγράφεται με άλλες χώρες. Βέβαια δεν oi επιπτώσεις της πανδημίας ηταν ισχυρές και επηρέασαν διεθνώς την επενδυτική κίνηση, όμως στην Ελλάδα το πρόβλημα είναι χρόνιο.

Οι στόχοι ρεκόρ

Είναι ενδεικτική της κατάστασης που βρίσκεται η χώρα είναι η ανάλυση της Eurobank στο εβδομαδιαίο οικονομικό της δελτίο της 9 Απριλίου. Όπως αναφέρεται οι επενδύσεις παγίων, δηλαδή η δαπάνη της κυβέρνησης, των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων για την απόκτηση κεφαλαιουχικών αγαθών, διαμορφώθηκαν στα €18,6 δισ. σε σταθερές τιμές το 2020 παρουσιάζοντας οριακή ετήσια κάμψη -0,6%. Επίσης σημειώνεται ότι η πανδημία του κορονοϊού COVID-19 δεν συνοδεύτηκε από μεγάλη συρρίκνωση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου οι οποίες όμως ήταν ήδη πολύ χαμηλές κατά την τελευταία 7ετία. Το τελευταίο χαρακτηριστικό ίσως να εξηγεί σε έναν βαθμό – έστω και μικρό – το γεγονός ότι δεν καταγράφηκε βαθιά κάμψη.

Ωστόσο η Eurobank αναφέρει ότι τα τελευταία 13 χρόνια οι επενδύσεις παγίων στην Ελλάδα αποτελούν τον μεγάλο ασθενή της οικονομίας.

Αναφέρει, δε, τα εξής, που πιστοποιούν ότι τα πράγματα δεν αλλάζουν από τη μέρα στην άλλη:

– Την 5ετία 2007-2012 οι δαπάνες για συσσώρευση πάγιου κεφαλαίου μειώθηκαν σε πραγματικούς όρους κατά -62,3% ή -€34,7 δις (-52,0% ή -€16,6 δις χωρίς τις κατοικίες) με αποτέλεσμα την πτώση της συμμετοχής τους στο ΑΕΠ κατά -11,6 ποσοστιαίες μονάδες (11,6% το 2012 από 23,2% το 2007).

– Την 8ετία 2012-2020 οι πραγματικές επενδύσεις παγίων ως ποσοστό του ΑΕΠ παρέμειναν στάσιμες καταγράφοντας μικρές διακυμάνσεις γύρω από έναν μέσο όρο της τάξης του 11,0% (το αντίστοιχο μέγεθος στην Ευρωζώνη ήταν 20,4%).

– Από το 3ο τρίμηνο 2010 μέχρι το 3ο τρίμηνο 2020 η συνολική μείωση σε ονομαστικούς όρους του φυσικού κεφαλαίου της ελληνικής οικονομίας ισούται με -€95,5 δις

Όπως τονίζει η τράπεζα, δε, για να προσεγγίσει η ελληνική οικονομία το μερίδιο επενδύσεων παγίων της Ευρωζώνης θα πρέπει οι επενδύσεις παγίων στην Ελλάδα να ενισχύονται με υψηλούς ρυθμούς για πολλά χρόνια. Επί παραδείγματι, για να επιτευχθεί η προαναφερθείσα σύγκλιση σε 10 χρόνια (2030), ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής του πραγματικού ακαθάριστου σχηματισμού πάγιου κεφαλαίου στην Ελλάδα θα πρέπει να υπερβαίνει κατά μέσο όρο για τα επόμενα 10 χρόνια τον αντίστοιχο του πραγματικού ΑΕΠ κατά 7,0 ποσοστιαίες μονάδες (προσεγγιστικά). Δηλαδή, αν ο μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ είναι ίσος με 2,0%, 2,5% ή 3,0% (υποθετικό παράδειγμα) τότε ο αντίστοιχος των πραγματικών επενδύσεων παγίων θα πρέπει να είναι ίσος με 9,0%, 9,5% ή 10,0% αντίστοιχα.

Τι πρέπει να γίνει

Η αξιοπιστία, η αποφυγή εκπλήξεων και η ενίσχυση της ποιότητας των θεσμών αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για την ανάκαμψη των επενδύσεων παγίων και τη διεύρυνση των παραγωγικών δυνατοτήτων της Ελλάδας τα επόμενα χρόνια. O ρόλος του Ταμείου Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης μέσω της χρηματοδότησης κεφαλαιουχικών δαπανών και προώθησης μεταρρυθμίσεων αναμένεται να είναι καθοριστικός για την ενίσχυση των επενδύσεων παγίων. Εξίσου σημαντική είναι η αύξηση της αποταμίευσης έτσι ώστε να αποτραπεί μια μεγάλη διεύρυνση του ελλείμματος του εξωτερικού ισοζυγίου όπως συνέβη τη δεκαετία του 2000.

Όπως σημειώνει η Eurobank, κλειδί για αυτό είναι να πραγματοποιηθούν επενδύσεις σε κλάδους της ελληνικής οικονομίας με διεθνώς εμπορεύσιμα αγαθά και όχι μόνο σε κλάδους όπως το real estate, που δεν δίνουν μεγάλες εγχώριες υπεραξίες (π.χ. προ κρίσης χρέους το 41,6% των επενδύσεων παγίων ήταν κατοικίες).

Στο φόντο αυτό η κυβέρνηση εκτιμά ότι το Ταμείο Ανάκαμψης θα δώσει λύσεις καθώς εκτιμάται, με βάση δημόσιες τοποθετήσεις, αλλά και αναλύσεις της ΤτΕ ότι θα φέρει Το σχέδιο αναμένεται τα επόμενα χρόνια να οδηγήσει σε αύξηση ιδιωτικών επενδύσεων κατά 20%.

Υπενθυμίζεται ότι στον προϋπολογισμό του 2021 έχει καταγραφεί η φιλόδοξη σε μεταπολεμικά επίπεδα ρεκόρ εκτίμηση για ενίσχυση των επενδύσεων κατά 30,4%. Η αύξηση αυτή προκαλείται κυρίως από την ενίσχυση των επενδύσεων στις κατασκευές (κατά 36,5% σε σχέση με το 2020 και κατά 48,3% σε σχέση με το 2019). Η συγκεκριμένη πρόβλεψη γίνεται υπό την παραδοχή ότι η επίπτωση του Ταμείου Ανάκαμψης στην ελληνική οικονομία (άμεση και έμμεση) θα είναι της τάξης των 4,8 δισ. ευρώ.

Ωστόσο ο πήχης έχει μπει ψηλά, και είναι άμεσα συνδεόμενος με το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς μάλιστα εξαρτάται και από πάγιες «υποσημειώσεις» όπως η ωριμότητατων σχεδίων, η αντοχή της κρατικής μηχανής και των λειτουργιών της, το απαιτούμενο θεσμικό πλαίσιο κτλ.

Ο ΟΟΣΑ

Πάντως χτες ο ΟΟΣΑ στις προβλέψεις του για την Ελλάδα έκανε λόγο για  αύξηση επενδύσεων (11,5% και 20% φέτος και του χρόνου), -αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης (+1,6% και +3% αντίστοιχα) και αύξηση των εξαγωγών (μαζί με τον τουρισμό) +4,9% και +13,3%. Βέβαια δε θεωρεί δεδομένο ότι η αναβαλλόμενη κατανάλωση θα σπρώξει αρκούντως το ΑΕΠ μέσω της διοχέτευσης των καταθέσεων των 24 δισεκ. που έχουν συσσωρευτεί στις τράπεζες.

Είναι προφανές ότι όλοι αναγνωρίζουν δυσκολίες και βέβαια δεν αρκούν για να ξεπεραστούν ρητορικές και μόνο. Πάντως χτες η κυβέρνηση για δώσει ώθηση στα θέματα των επενδύσεων παρουσίασε νομοσχέδιο για τη βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος και την επιτάχυνση διαδικασιών στις στρατηγικές και ιδιωτικές επενδύσεις.

Νομοσχέδιο

Έτσι ο υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης και ο αναπληρωτής υπουργός Νίκος Παπαθανάσης στο Υπουργικό Συμβούλιο περιέγραψαν τι θα φέρει το προτεινόμενο νομοσχέδιο.

Σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση, περιλαμβάνει ρυθμίσεις, που στοχεύουν στη βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος, στην επιτάχυνση και ευελιξία των προβλεπόμενων για τις ιδιωτικές και στρατηγικές επενδύσεις διοικητικών διαδικασιών, με αναμόρφωση του υφιστάμενου ρυθμιστικού πλαισίου του Αναπτυξιακού Νόμου ν. 4399/2016 (Α’ 117), καθώς και του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου περί Στρατηγικών Επενδύσεων και των νομοθετικών διατάξεων περί Κεφαλαίων Εξωτερικού.

Κίνητρα

Το νομοσχέδιο επιχειρεί να επιλύσει προβλήματα που σχετίζονται με την αδυναμία προσέλκυσης νέων επενδυτών και την αδυναμία ταχείας και αποτελεσματικής διοικητικής διαχείρισης των ιδιωτικών και στρατηγικών επενδύσεων όπως:

– Η παράλληλη ισχύς δύο διαφορετικών νομοθετικών κειμένων αναφορικά με τις στρατηγικές επενδύσεις, που σε πολλές περιπτώσεις ρύθμιζαν τα ίδια ζητήματα με διαφορετικό τρόπο, γεγονός που είχε προκαλέσει δυσχέρεια κατανόησης και ανασφάλεια δικαίου στους υποψήφιους μεγάλους επενδυτές και στους στρατηγικούς επενδυτές των οποίων οι επενδύσεις είχαν ενταχθεί στο νομοθετικό πλαίσιο των Στρατηγικών Επενδύσεων και βρίσκονταν στο στάδιο της υλοποίησης.

-Οι παρατηρούμενες σημαντικές καθυστερήσεις στην έγκαιρη διεκπεραίωση μεγάλου μέρους των επενδυτικών σχεδίων.

– Η ανάγκη επικαιροποίησης των διατάξεων του Αναπτυξιακού Νόμου και του νόμου περί Στρατηγικών Επενδύσεων, προκειμένου να περιληφθούν νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες σε νέους τομείς, που θα προωθήσουν σημαντικά την πράσινη οικονομία και την ανάπτυξη της χώρας.

– Η ανάγκη αναμόρφωσης και βελτίωσης του ρυθμιστικού πλαισίου των ιδιωτικών και στρατηγικών επενδύσεων, που θα καταστήσει τη χώρα μας ανταγωνιστική στην προσέλκυση νέων επενδυτών και στην υλοποίηση μακροπρόθεσμων βιώσιμων επενδύσεων, που θα ενισχύσουν την οικονομία και θα δημιουργήσουν περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας.

– Αναφορικά με τα Κεφάλαια Εξωτερικού οι προτεινόμενες ρυθμίσεις επιχειρούν να επιλύσουν τις εντοπισθείσες καθυστερήσεις σε επίπεδο αξιολόγησης των αιτήσεων υπαγωγής στο καθεστώς του ΑΝ 89/1967 και την ανάγκη απλοποίησης των σχετικών διαδικασιών.

Με το νομοσχέδιο τροποποιούνται διατάξεις του νόμου 4608/2019 (Α’ 66), που αφορούν στα είδη και το περιεχόμενο των προβλεπόμενων κινήτρων.

Εισάγονται για πρώτη φορά κίνητρα κεφαλαιακής μορφής σε συγκεκριμένες κατηγορίες, όπως στις Εμβληματικές Επενδύσεις Εξαιρετικής Σημασίας, καθώς και σε νέα κατηγορία επενδύσεων, που αφορά σε επιχειρηματικές δραστηριότητες που εντάσσονται σε νέους τομείς, όπως η αγροδιατροφή, η τεχνητή νοημοσύνη, η διαχείριση απορριμμάτων, η ρομποτική, ο ψηφιακός μετασχηματισμός επιχείρησης, σε επιχειρηματικά πάρκα και σε IPCEI Projects.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις