Στο “ζύγι” δημοσιονομικός χώρος, αγρότες και “έξτρα” παροχές – Το “σήμα” και οι ευρωεκλογές

Ενώπιον σημαντικών προκλήσεων βρίσκεται το οικονομικό επιτελείο, την ώρα που κλείνει, σταδιακά, ο Φεβρουάριος, μήνας κατά τον οποίο πέφτουν τίτλοι τέλους για τα έσοδα του 2023, με τα τέλη κυκλοφορίας, την τελευταία δόση του ΕΝΦΙΑ κτλ. αλλά και υπάρχει ένα πρώτο σαφές δείγμα της πορεία των δαπανών για το 2024.

Ήδη, στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους τα “μολύβια έχουν πάρει φωτιά” καθώς βέβαια η όλη άσκηση είναι δύσκολη.

Αφενός υπάρχει η απειλή της κλιματικής αλλαγής και των απροόπτων φαινομένων και η συνδεδεμένη ανάγκη για “κραταιό απόθεμα”, η πολιτική πίεση από ομάδες, όπως οι αγρότες για ενισχύσεις, οι ευρωεκλογές και τα “απόνερα” που θα έχουν στις πολιτικές ισορροπίες, κι αφετέρου η πίεση από τις Βρυξέλλες για “μάζεμα” των “τάσεων” δημοσιονομικής επέκτασης, ένεκα των νέων δημοσιονομικών κανόνων και των αποφάσεων για λήξη των όποιων έκτακτων μέτρων έφερε η ενεργειακή κρίση και η πανδημία.

Οι φετινοί στόχοι

Να σημειωθεί ότι οι στόχοι στο φόντο των δεσμεύσεων της χώρας έναντι των θεσμών είναι φιλόδοξοι. Ο “πήχης”, με βάση τον Προϋπολογισμό, είναι για πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης των 4,99 δισ ευρώ, δηλαδή περίπου 2,4 δισ ευρώ παραπάνω από την επίδοση του 2023.

Χαρακτηριστική η αναφορά του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΙ, όπου επεσήμανε πως “στο τέλος της χρονιάς θα πρέπει να έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα 2,1% του ΑΕΠ, σχεδόν 5 δισ. ευρώ για να μειωθεί το χρέος.  Αυτό θα το κρατήσουμε έτσι ώστε να μπορέσουμε να κάνουμε τις παροχές που έχουμε δεσμευτεί. Και αν υπάρχει περίσσευμα στο τέλος της χρονιάς, θα δούμε όπως κάναμε και τα προηγούμενα χρόνια. Τα στοιχεία του Ιανουαρίου δείχνουν ότι τα πράγματα πηγαίνουν καλά στο επίπεδο των εσόδων”.

Ουσιαστικά, όπως ”φωτογράφισε” ο υπουργός Οικονομικών, υπάρχει για τον Ιανουάριο, όπως και τις πρώτες μέρες του Φεβρουαρίου, με βάση και τις ηλεκτρονικές συναλλαγές που καταγράφονται σε πραγματικό χρόνο, μια καλή πορεία στα έσοδα, αλλά ήδη ο κουμπαράς έχει ανοίξει.

“Στις 40 ημέρες που έχουν περάσει από την Πρωτοχρονιά, έχουμε ανακοινώσει ήδη πέραν των προβλέψεων του προϋπολογισμού, έχουμε δεσμευτεί για εφημερίες των γιατρών και έχουμε δεσμευτεί για την αύξηση του επιδόματος γέννησης. Αυτά κοστίζουν 210-212 εκατ. ευρώ. Όλο αυτό είναι σε συνάρτηση με την πρόοδο της οικονομίας. Νοιαζόμαστε να μην φύγει η κατάσταση από την τροχιά που έχει μπει”, ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Χατζηδάκης.

Ωστόσο, με βάση πληροφορίες, σε σχέση με τις δαπάνες υπάρχει μια “πίεση” ειδικά από ΟΤΑ για υπερβάσεις, σε σχέση με έργα που τρέχουν και πιέζονται από το κόστος υλικών κτλ. Ουσιαστικά, μέχρι τον Απρίλιο, με κρίσιμο βαρόμετρο την πορεία των τιμών ενέργειας, τη “ροή” ΦΠΑ, τα πρόδρομα μηνύματα του τουρισμού, θα καταγραφεί η γενικότερη εικόνα. Τότε, με βάση και την υποχρέωση που έχει το ΥΠΕΘΟ να υποβάλει στις Βρυξέλλες το Πρόγραμμα Σταθερότητας της τετραετίας, θα δοθεί και το στίγμα για πιθανή έξτρα παροχή στο “μοντέλο” που ακολουθήθηκε τα Χριστούγεννα ή το περσινό Πάσχα, με έμφαση στα “αναχώματα” για ευάλωτους.

“Εάν έχουμε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, όπως έγινε τα προηγούμενα χρόνια, εάν έχουμε υπέρβαση θετική σε σχέση με τις προβλέψεις του προϋπολογισμού, είμαστε εδώ για να επιστρέψει το υπερβάλλον πίσω στην κοινωνία”, ανέφερε χαρακτηριστικά, ερωτηθείς σχετικά με το ενδεχόμενο έκτακτης ενίσχυσης το Πάσχα στην τηλεόραση του ΣΚΑΙ, ο υπουργός Οικονομικών.

Οι αγρότες

Κρίσιμο, πάντως, είναι το τι θα συμβεί σε σχέση με το “ξύσιμο του πάτου του βαρελιού” για τους αγρότες. Όπως τόνισε ο υπουργός: “Απέναντι στους αγρότες, ανεξαρτήτως των κομμάτων, όλοι τρέφουμε μία συμπάθεια. Αισθανόμαστε κοντά στους ανθρώπους αυτούς και τα προβλήματά τους και τα κατανοούμε. Φαντάζομαι ότι και οι ίδιοι κατανοούν ότι υπάρχουν κάποια όρια. Εμείς εξαντλούμε τα περιθώρια και γι’ αυτό ο Πρωθυπουργός είπε ότι ο ειδικός φόρος κατανάλωσης για τα καύσιμα θα επιστραφεί. Αυτό είναι πάνω από 80 εκατ. κόστος για το Δημόσιο. Από εδώ και πέρα, μελετούμε με ποιον τρόπο και όσο πιο γρήγορα γίνεται να επιστραφεί αυτό”, σημείωσε καταγράφοντας ένα “μεγάλο βάσανο” για το οικονομικό επιτελείο, που θα πρέπει να σταθμίσει και πιθανές άλλες ανάγκες για κοινωνικές στηρίξεις π.χ. ένα πιθανό στεγαστικό πρόγραμμα για νέους κτλ .

Πάντως, ο  κ. Χατζηδάκης σε σχέση με το αγροτικό ζήτημα έθεσε ζητήματα μακροπρόθεσμου σχεδιασμού, που ωστόσο, δύσκολα, προς ώρας μπορούν να λειτουργήσουν “πυροσβεστικά”. Ανέφερε, χαρακτηριστικά, ότι “πρέπει να δούμε τη δομή του αγροτικού τομέα στην Ελλάδα. Πρέπει όλοι μαζί να δούμε θέματα λειτουργίας των ομάδων παραγωγών, των συνεταιρισμών, που πάνε τα χρήματα που παίρνουμε από την Ε.Ε. Πρέπει να μιλήσουμε και για τις μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται στον αγροτικό τομέα για να έχουν ένα μόνιμο και βιώσιμο εισόδημα”.

Ερωτηθείς, δε, αν είναι αισιόδοξος για το ραντεβού της Τρίτης μεταξύ του πρωθυπουργού και των αγροτών, ο κ. υπουργός απάντησε: “Οι ίδιοι θα καταλάβουν την καλή διάθεση της κυβέρνησης. Είμαστε διατεθειμένοι να συζητήσουμε μαζί τους. Πιστεύουμε στον ανοιχτό διάλογο με ανοιχτούς δρόμους. Αν ακολουθήσουν και οι ίδιοι μία μετριοπαθή γραμμή, όπως ακολουθεί και η κυβέρνηση, θα μπορέσουμε να βρούμε ένα αποτέλεσμα. Ένας καλόπιστος διάλογος θα οδηγήσει στο σωστό αποτέλεσμα. Δεν έχουμε ατελείωτες δυνατότητες” τόνισε ο υπουργός που έχει και την ευθύνη του κρατικού ταμείου και της τήρησης των δημοσιονομικών κανόνων.

Φοροδιαφυγή και ζήτηση

Στη δύσκολη, πάντως, αυτή άσκηση, η πορεία της ζήτησης, με ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών αλλά και ο περιορισμός της φοροδιαφυγής είναι κρίσιμα μέτωπα. Από την Πάτρα ο Υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, κ. Χάρης Θεοχάρης σε ερώτηση δημοσιογράφων σχετικά με το χαρακτήρα του νέου φορολογικού νομοσχεδίου τόνισε ότι “όταν η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής φέρει αποτελέσματα, τα επιπλέον έσοδα του κράτους θα επιστρέφονται στους πολίτες, είτε ως κοινωνικό κράτος με περισσότερες και καλύτερες υπηρεσίες είτε ως μειωμένοι φορολογικοί συντελεστές προς όφελος ολόκληρης της ελληνικής κοινωνίας”. Ενώ ο κ. Χατζηδάκης για τον νέο κατώτατο μισθό, που συνδέεται με την πορεία της ζήτησης, που μπορεί να ενισχύσει και την πορεία του ΑΕΠ,  εκτίμησε ότι η αύξηση του κατώτατου μισθού, που θα ανακοινωθεί στο τέλος Μαρτίου, έτσι ώστε να ισχύσει η αύξηση από 1η Απριλίου, θα είναι άνω των 800 ευρώ. “Το πρώτο ψηφίο του κατώτατου μισθού θα ξεκινάει από οκτώ αλλά υπάρχει διαβούλευση με τους φορείς και παραμένει στόχος της κυβέρνησης μέχρι το τέλος της τετραετίας να πάμε στα 950 ευρώ”, υπογράμμισε ο κ. Χατζηδάκης. Αυτό, όπως είπε, σημαίνει ότι η αύξηση ως το 2027 θα αγγίξει τι 21,8%, ενώ η ετήσια αύξηση θα είναι της τάξης του 42,5% ή 170 ευρώ κατ’ έτος, ώστε από τα 780 ευρώ που είναι σήμερα σταδιακά να φτάσει στα 950 ευρώ ως το 2027.”

Να σημειωθεί ότι η μεγαλύτερη ιδιωτική κατανάλωση, λόγω των αυξημένων μισθών φέρνει περισσότερα έσοδα από ΦΠΑ- ΕΦΚ, υψηλότερους μισθού, φόρο εισοδήματος και άρα “χτίζει” δημοσιονομικό και χώρο.